Üniformalı ve silahlı kişiler, Kırım'daki Simferopol Havalaanını'nı işgal ederken, işgal altındaki parlamento da Rus Birliği Partisi Başkanı Aksenov'u yeni başbakan seçti. Bu kişilerin Rus olduğunu savunup Moskova'yı 'silahlı işgal düzenlemek'le suçlayan Ukrayna, Batı'dan 'toprak bütünlüğü garantisi' istedi. İstanbul'dan havalanan bir Türk yolcu uçağı da, havalandıktan 1 saat sonra Simferopol'e inmeden geri döndüğü belirtildi.
Ukrayna’da muhaliflerin yönetime el koyması ve Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in kaçmasıyla sonuçlanan kriz, Kırım’daki Rusların yerel parlamento ve hükümet binalarını ele geçirmesi ve Kırım Parlamentosu’nun da özerklik statüsünü güçlendirmek için 25 Mayıs’ta referanduma gitme kararı almasıyla yeni bir boyut kazanırken, ülkedeki gerginlik de sürüyor.
Ukrayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin başkenti Akmescit’teki (Simferopol) havaalanı, üzerlerinde askeri üniforma olan silahlı kişiler tarafından işgal edildi.
İnterfax-Ukrayna haber ajansı, saldırı silahları taşıyan yaklaşık 50 kişinin sabah erken saatlerde plakası olmayan üç askeri kamyonla Akmescit (Simferopol) Havaalanı’na geldiğini duyurdu.
Görgü tanıkları, silahlı kişilerin dün parlamento ve başbakanlık binalarını işgal edenlerinkine benzer üniformalar giydiğini söyledi. Silahlı kişilerin, havaalanının önce iç hatlar terminalini, sonra da dış hatlar terminalini kuşattığı belirtildi. Silahlı grubun, Kiev’den Akmescit’e gelmeleri durumunda Ukrayna milliyetçilerinin havaalanından girişlerini önlemek amacıyla böyle bir girişimde bulundukları belirtildi.
'Kırım Halk Milisleririyiz'
Reuters ajansı, Simferopol Uluslararası Havalimanı’nda silahlı kişilerin kontrol kulesine girip çıktığını aktardı. Ajansa konuşan ve adının Vladimir olduğunu belirten bir kişi, "Kırım Halk Milisleri ile birlikteyim. Bizler basit insanlarız, gönüllüleriz" dedi. Havalimanında normal düzeni sağlamak için gönüllü olduğunu kaydeden Vladimir, ‘silahlı kişilerin nereden geldiğini’ ise bilmediğini söyledi.
Ayrıca bir askeri havaalanının da silahlı kişiler tarafından işgal edildiği ileri sürüldü. Sivastopol havalimanında da durumun aynı olduğu belirtildi.Rütbe ve armaları olmayan üniformalar giyen silahlı kişilerin kim olduğu henüz bilinmezken, Ukrayna’nın geçici İçişleri Bakanı Arsen Avakov ise silahlı kişilerin ‘Ruslar olduğunu’ savundu. Avakov, bunun ‘Rusya'nın silahlı işgali’ anlamına geldiğini iddia etti.
'Bu Rusya'nın silahlı işgalidir'
Avakov, sosyal paylaşım sitesi üzerinden yaptığı açıklamada, havaalanının Rusya filosuna bağlı askerler tarafından bloke edildiğini ve havaalanının içerisinde Ukrayna asker ve sınır görevlilerinin bulunduğunu belirterek, dışarıda da herhangi bir belgesi olmayan, kamuflajlı ve silahlı kişilerin bulunduğunu ifade etti. Havaalanında hizmet verilmediğini kaydeden Avakov, şimdilik herhangi bir silahlı çatışmanın yaşanmadığını ifade etti.
Simferopol Havaalanı’na saat 00.00 sıralarında, kendilerinin Rus Kazaklarının oluşturduğu halk savunmacıları olduğunu söyleyen 100 civarında kişinin geldiğini ve engelleri aşarak havaalanı sahasına girdiklerini bildiren Avakov, emniyet görevlilerinin söz konusu şahısların havaalanı dışına itildiğini ve onların gece saat 01.00 sıralarında kamyonlara binerek havaalanını terk ettiklerini, bu sırada herhangi bir silah kullanılmadığını belirtti.
Ancak saat 01.30 sıralarında herhangi bir belgesi olmayan, kamuflajlı ve silahlı 119 askerin birkaç kamyonla havaalanı binasına girerek, oradaki restorana yerleştiğini vurgulayan Avakov, söz konusu kişilerin Rusya silahlı kuvvetlerine ait olduklarını gizlemediğini aktardı. İşgalci kişilerin havaalanının çalışmasına karışmadan gözetleme yaptığını belirten Avakov, tedbirlerini artıran Ukrayna iç kuvvetler ve emniyet birimlerinin, düzenli askeri güçlere karşı direnmesinin mümkün olmayacağına dikkati çekti. Avakov, “Bu olanları silahlı bir işgal olarak değerlendiriyorum. Tüm uluslararası anlaşmalar ve normlara aykırı. Bu, egemen bir devletin topraklarında kan dökülmesine doğrudan silahlı provokasyondur. Şu anda herhangi bir silahlı çatışma yokken, diplomatlar konuşmalı” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna, ABD ve İngiltere'den yardım talep etti
Öte yandan Ukrayna meclisi de ABD ve İngiltere'ye çağrıda bulundu. Kiev, Washington ve Londra'dan 1994'te Rusya ile imzalanan anlaşmaya bağlı kalınmasını istedi.
Kırım bölgesi 1954’te Sovyetler tarafından Ukrayna’ya verilmişti. O dönemde Ukrayna da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin parçasıydı. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Ukrayna’nın toprak bütünlüğü 1994 yılında Rusya, ABD, İngiltere ve Fransa tarafından garanti altına alındı. Rusya, 1994 yılında Ukrayna’nın toprak bütünlüğü için ABD, İngiltere ve Fransa ile birlikte bir anlaşmaya imza atmıştı.
ABD'de krize dair son açıklama Dışişleri Bakanı John Kerry'den gelmişti. Kerry, taraflara “her türlü provokasyondan kaçınmaları” çağrısı yapmıştı. Kerry, görüştüğü Rus mevkidaşı Sergei Lavrov’un da, Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne saygı duyduklarını söylediğini aktarmıştı.
Dün de Kırım Bölgesel Parlamentosu silahlı ve üniformalı kişilerce işgal edilip binanın gönderine Rusya bayrağı çekilirken, uzun süre kimliği anlaşılamayan işgalcilerin Çarşamba günü Kiev Meclisi kararıyla dağıtılan ‘Berkut’ adı verilen özel çevik kuvvet polisi ekibi üyeleri olduğu iddia edilmişti.
Rusya askeri tatbikatla gözdağı veriyor
Bu arada tüm bu gelişmeler sırasında Rusya’da da Devlet Başkanı Vladimir Putin’in emriyle bir askeri tatbikat düzenleniyor. Putin’in Ukrayna’daki siyasi kriz ve Kırım’da Rusların Kiev’deki halk darbesine bayrak açtığı bir dönemde ülkenin batı ve orta kesimindeki askeri birliklerin teyakkuz hazırlığını ölçmek amacıyla tatbikat emri vermesi dikkat çekmişti.
Tatbikata 150 bin asker , 80 savaş gemisi, 90 savaş uçağı, 120 helikopter ve 1000 tankın katılıyor. Ukrayna ile Batılı destekçilerine gözdağı olarak yorumlanan tatbikat 3 Mart’a kadar devam edecek. Rus Savunma Bakanlığı tatbikat çerçevesinde savaş uçaklarının Ukrayna sınırlarında keşif uçuşu yaptığını duyurdu.
İşgal altındakş meclis Rus yanlısı yeni Başbakan seçti
Bu arada dün sabah saatlerinden bu yana işgal altındaki Kırım parlamentosu da Kırım’ın yeni başbakanı olarak Rus Birliği Partisi Başkanı Sergey Aksenov’u seçti. sadece Rus kökenli milletvekillerinin katıldığı oturumda başbakan seçilen Aksenov ilk açıklamasında, “Yanukoviç’i yasal başkanımız olarak kabul ediyoruz” dedi. 64 milletvekiliyle toplanan parlamento ayrıca 25 Mayıs’ta referandum yapılması kararı da alırken, sandığa giden halka ‘Kırım, Ukrayna’ya bağlı özerk cumhuriyet midir?’ sorusunun sorulacağı belirtildi.
Kırım yerel parlamentosunun böyle bir yetkisi yok
Bu arada bu tarihin, Ukrayna Parlamentosu’nun aldığı kararla yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleriyle aynı tarihe denk gelecek olması dikkat çekerken, Ukrayna Merkez Seçim Komisyonu (MSK) da Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin hukuken referandum yapma yetkisine sahip olmadığını, dolayısıyla referandumun meşru olmayacağını bildirdi.
Sokakta güvenlik yok
Gerilimin giderek tırmandığı Kırım’da sokaklarda da güvenlik son derece zayıf. Polis, sadece önemli bölgelere güvenlik şeridi çekmekle yetiniyor. Dün parlamento önünde görev yapan üç Amerikalı gazeteci de, göstericiler arasındaki bir grup tarafından tartaklandı. Göstericilerin arasında kendilerini ‘Rusya birliği’ olarak adlandıran çok sayıda küçük gruplar bulunuyor. Akmescit’teki bazı restoranlara baskın düzenleyen ‘aşırı alkollü sivil polislerin, müşterilere nereden geldiklerini ve Avrupalı olup olmadıklarını sordukları’ da iddia edildi.
Türk uçağı geri dönüyor
Bu arada Simferopol Havaalanı'nın askeri üniformalı kişilerce işgal edilmesi üzerine Atlasjat Hava Yolları’nın KK 8003 sefer sayılı İstanbul -Simferepol uçağı da kalktıktan 1 saat sonra havadayken geri döndü. Atatürk Havalimanı’ndan saat 11.15’te kalkan uçak yine Atatürk Havalimanı’na inecek. Ayrıca Türk Hava Yolları’nın saat 19.00’daki seferinin de, o saate kadar havalimanı açılırsa gerçekleştirileceği ifade edildi.
