Robot teknolojisindeki gelişmeler yakın gelecekte itfaiyecilerin hayat kurtarırken hayatlarını kaybetmesini engelleyebilecek. Yangınlara müdahale, enkaz altında arama ve kurtarma ya da bomba imha işlerini yapmaları öngörülen robotlar, Avrupa Komisyonu'nun öncülüğünde Almanya'nın Berchtesgaden kentinde düzenlenen Eurathlon yarışmasında 27 Eylül'e kadar gösterilecek. Üniversitelerden ve araştırma kurumlarından onlarca ekip, tanımadıklarını binalara girebilecek, merdiven, kapalı kapılar gibi engelleri aşabilecek, tehlike kaynaklarını tespit edebilecek, hatta kurbanların yerini bulup belli bir süre içerisinde de geri dönmeyi başarabilecek 'itfaiye robotları'nı, sessiz ve ciddi bir çalışmayla tasarladılar.
Bu hareketler bir robot için zor
Deutsche Welle Türkçe'de yer alan habere göre, Eurathlon'un organizatörü ve Frauenhofer Enformasyon Teknolojisi ve Ergonomi Enstitüsü'nden Frank Schneider, bu görevlerin robotlar için oldukça zorlayıcı olduğunu belirtiyor. Robotların yarışma sürecinde gerçekleştirmeleri gereken görevlerin gerçek bir afete en yakın şekilde hazırlandığını söyleyen Schneider, söz konusu zorluğu, "Bizim çok hızlı bir şekilde yaptığımız merdiven çıkmak gibi hareketlerin, robotlar düşünüldüğünde teknik açıdan çok zorlu bir görev olduğunu göz önünde bulundurmak gerekiyor. Robotu kontrol edenler için de bu çok zor çünkü kameradan dolayı görüş açısı çok sınırlı" sözleriyle ifade ediyor.
Eurathlon yarışmasının bir diğer organizatörü Finlandiya Oulu Üniversitesi Bilgisayar ve Mühendislik Bilimleri Bölümü Başkanı Juha Röning, robotları geliştiren kişilerin, kendilerini afet anında kurtarma görevlilerinin yerine koymasını beklediğini söylüyor.
Röning, robotların hızlı ve güvenilir bir şekilde yardımcı olması gerektiğini söylüyor: "Dışarısı, içeriden görülmeyecek ya da tatbikat anlarında fark edilmeyecek zorluklarla dolu. Güneş çok parlak olabilir. Mesela benim ülkem Finlandiya'da geceleri zifiri karanlık oluyor. Robotların önünde büyük zorluklar bulunuyor. Bu yarışmada da söz konusu olan bu, gerçek dünyaya çıkmak ve sorunların üstesinden gelmek."
Kumanda edilmeden çalışabilmeliler
Bugün kullanılmakta olan çeşitli arama-kurtarma ve afete müdahale robotları uzaktan kumanda ile kontrol ediliyor; kumandadaki görevli, görsel veriler için robotun kamerasından aktarılan görüntüyü kullanıyor. Zorluk da bu noktada ortaya çıkıyor: Robotu kumanda edilemediği, bağlantının koptuğu ya da kameradan görüntü alınamadığı anda robotun, kendi sensörleriyle görevi sürdürmesi gerekiyor.
Uzmanlar, havanın kararması, duman ve sis sebebiyle görüş mesafesinin düşmesi gibi durumlar karşısında lazer tarayıcıların da optik kameraların da işe yaramayacağını belirtiyor.
Bu sorunlara çözüm geliştirenlerden biri European Logistic Partners firmasından Colin Weiss, termal kameralar kullanıyor. Weiss, "Bir yandan termal kameralar kullanıyoruz, bu kameralar sis, duman durumunda da kaliteli bir resim aktarabiliyor. Diğer durumlarda ise radar kullanıyoruz. Radar, çevrenin algılanmasına imkân sağlıyor" diyor. Fakat Weiss de kumandada bir sorun ortaya çıkması halinde robotun kendi başına yetkin bir görev gerçekleştirmeye hazır olmadığını belirtiyor:
"Robot, aktardığı resimleri alan ve değerlendiren bir kişi tarafından kumanda ediliyor. Ancak bu araç aynı zamanda kısmen otomatik. Örneğin düştüğünde kendiliğinden ayağa kalkıyor. Kumandanın etki alanından çıktığında, yeniden geri dönüyor."
Bu, amaçlanandan uzak bir teknoloji olsa da geleceğe dair umut vaad eden bir gelişme.
Seri üretime geçilmesi amaçlanıyor
Frank Schneider'in amacı, yakında afet anlarında itfaiye ve kurtarma ekiplerinin yerini alabilecek robotların üretimine geçilmesi. Böylelikle acil durumlarda bu robotların derhal devreye sokulabileceğine dikkat çekiliyor. Schneider, çok sayıda kurtarma görevlisinin radyasyona maruz kaldığı Çernobil faciasını anımsatıyor: “Ancak bu facia, ‘her nükleer santralde en az üç adet bu tür robota ihtiyacımız var' denmesine yol açmadı. Böyle bir kural konulmadı. Bu biraz tuhaf.”
Eurathlon'a katılan robot tasarımcılarının bir amacı da ekiplerin bulduğu çözüm önerilerinin birbirini desteklemesi. Böylelikle sanayi için bağlayıcı kuralların devreye girebileceğine ve günün birinde bu robotların seri üretiminin başlayabileceğine dikkat çekiliyor.
