Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER), koronavirüs salgınının etkisinin hissedildiği sektörde, ikinci çeyrek sonu itibarıyla gözle görülür bir toparlanma yaşandığını belirtti.
Türkiye Gayrimenkul Sektörü 2020-2’inci Çeyrek GYODER Gösterge Raporu'na göre küresel salgın nedeniyle ertelenen talebin de etkisiyle Mayıs ayı itibarıyla konut fiyatlarında aylık yüzde 6.4 ile bugüne kadarki en yüksek aylık değişim görüldüğüne işaret edildi.
Raporda yer alan değerlendirmede, "Pandemi sürecinde başta Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca alınan önlemler ve proaktif yaklaşımlar sektöre can suyu olarak toparlanma eğilimini güçlendirdi. İnşaat sektöründe yüzde 1.5 seviyesinde yaşanan gerileme ise hızlı yaşanan küçülmelerden sonra eğilim değişiminin ilk işareti olarak görüldü. Alınan tedbirlerle özellikle ikinci çeyreğin sonu itibarıyla sektörde gözle görülür bir toparlanma yaşandı" dendi.
Kredi faizleri etkili oldu
Toparlanmanın konut satış rakamlarına da yansıdığına işaret edilen raporda, özellikle Haziran itibarıyla kamu bankaları tarafından başlatılan konut kredisi kampanyasının satışları olumlu yönde etkilediği belirtildi.
Raporda, "Artışı tetikleyen en önemli unsurlar ise pandemi nedeniyle yaşanan kapanma sürecinin bitmesi, özellikle kredi faizlerinde kamu bankaları önderliğinde sağlanan keskin düşüş ve ertelenen talebin etkisi oldu. Diğer yandan birkaç yıldır yeni konut arzının giderek düşmesi de talebin yükselmesinde diğer bir tetikleyici oldu" denildi.
Kredi hacmi 234 milyar TL
Raporda yer alan bilgiye göre, 2019 Temmuz'da azalış trendine giren ve yüzde 1.65 seviyesinde gerçekleşen konut kredisi faiz oranı, 2020 Temmuz'da yüzde 0.73 seviyesine geriledi. 2019 Temmuz başında yüzde 21.65 olan yıllık faiz oranı ise 2020 Temmuz ortasında yüzde 9.14 seviyesine geriledi.
2020 Haziran sonunda konut kredisi hacmi 234 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Kamu mevduat bankalarının toplam konut kredisi hacmi içindeki payı 2019 Haziran'da yüzde 51 seviyesindeyken, bu yıl Haziran'da yüzde 60’a yükseldi.
Rapora göre, yılın ilk yarısında belediyeler tarafından yapı ruhsatı verilen bina sayısı da yüzde 45.5 arttı.
Ofiste işlem hacmi azaldı
İstanbul ofis pazarında genel arz ise 6.46 milyon metrekare olarak aynı seviyede kaldı. İkinci çeyrekte kaydedilen kiralama işlemleri yaklaşık 41 bin 255 metrekare olarak gerçekleşirken, yılın ilk yarısında gerçekleşen kiralama işlemleri toplamda 132 bin 118 metrekare oldu. İkinci çeyrekte işlem hacmi bir önceki çeyreğe ve geçen yılın aynı dönemine göre özellikle pandemi etkisiyle sırasıyla yüzde 54.6 ve yüzde 14.7 azaldı.
Rapora göre, ofis pazarında talebin yılın ikinci yarısında ivmelenmesi bekleniyor.
Lojistik piyasasının performansı da ikinci çeyrekte artış kaydederken; yılın ilk çeyreğinde kiralama işlemi bakımından dip noktayı gören lojistik piyasası, COVID-19 salgını döneminde önemi artan perakende lojistiği ve çevrimiçi satışların etkisiyle ikinci çeyrekte kayda değer bir performans gösterdi.
AVM'lerin işi zor
2020’nin ilk yarısı itibarıyla lojistik piyasasındaki birincil kira dolar bazında metrekare başına aylık 4.50 olarak görünürken, TL bazında 30.00 metrekare/ay seviyesine yükseldi.
Raporda, COVID-19’un olumsuz etkisiyle bazı perakendecilerin verimsiz mağazaları kapatma kararını daha agresif şekilde uyguladığına da dikkat çekilirken, "(Kiralamalarda) TL' ye geçiş ile güncel kur üzerinden gelir elde edemeyen ve döviz borcu için yeniden yapılandırmaya gidemeyen AVM yatırımcıları açısından, COVID-19’un da etkisiyle çok zor bir dönem geçeceği söylenebilir" denildi.
