Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in bir telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Kremlin Sarayı'ndan yapılan açıklamaya göre iki lider, uzun süren görüşmede Kazakistan'da "düzenin yeniden inşası için gereken önlemleri" ele aldı. Görüşmede Kazak lider Tokayev'in Putin'e ülkedeki durumun "istikrara doğru gelişme gösterdiğini" söylediği ve ayrıca Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü'ne (KGAÖ), özellikle de Rusya'ya yardımları için teşekkür ettiği bildirildi.
Kremlin Sarayı ayrıca, Vladimir Putin'in Tokayev tarafından dile getirilen KGAÖ ülkelerinin devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla yapılacak bir zirve fikrine de sıcak baktığını duyurdu.
Rusya öncülüğündeki örgüt, perşembe günü Kazakistan'a barış gücü göndermişti.
Rusya'dan ABD'ye kınama
Rusya Dışişleri Bakanlığı ise Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in Rusya'nın Kazakistan'a asker gönderilmesi konusundaki açıklamasını kınadı. Bakanlığın Facebook sayfasından yapılan açıklamada, "ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Kazakistan'daki trajik olaylar hakkında bir şaka yapmaya çalıştı; kaba bir girişim ancak Blinken için ilk değil" ifadeleri yer aldı.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Antony Blinken Rusya'nın nüfuzunun geriletilmesinin artık "zor" olduğunu ifade ederek, "Ruslar bir kez evine girdiğinde onları tekrar çıkarmanın bazen zor olduğu yakın tarihten aldığımız bir ders" demişti. Kazakistan'da yabancı birlikleri ve Kazakistan resmi birimlerini uluslararası insan hakları standartlarına bağlı kalmaya çağıran Blinken, "Durumu büyük bir endişeyle izliyoruz ve herkesi barışçıl bir çözüm bulma konusunda yüreklendiriyoruz" ifadelerini kullanmıştı.
Eski Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı gözaltında
Öte yandan günler süren protestoların, güvenlik güçlerinin müdahalesiyle bastırıldığı Kazakistan'da ülkenin Eski Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Karim Masimov’un gözaltına alındığı bildirildi. Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi'nden yapılan açıklamada, Komite tarafından 6 Ocak’ta Kazakistan Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun devlete ihanet maddesi gereği soruşturma başlatıldığı belirtildi.
016'da göreve getirilen Karim Masimov, ülkede akaryakıt fiyatlarının artmasıyla başlayan ve hükümet karşıtı gösterilere dönüşen protestolar sonrası 6 Ocak'ta Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev'in kararıyla Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanlığı görevinden alınmıştı. Masimov, ülkede halen büyük bir nüfuza sahip olan Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'e yakınlığıyla biliniyor.
Tokayev: Müzakere etmek saçmalık
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, dün televizyondan yaptığı konuşmada güvenlik güçlerine göstericilere "uyarısız ateş açma" yetkisi vermişti. Konuşmasında göstericileri "haydut" olarak nitelendiren Tokayev, başkent Almatı'nın "20 bin haydutun saldırısına uğradığını" söylemiş ve Batı'dan gelen göstericilerle müzakere etme çağrılarının ise "saçmalık" olduğunu ifade etmişti.
Tokayev aynı konuşmada müttefiklerine, özellikle de ülkeye protestoların basıtırılması için askeri birlik gönderen Rusya'ya teşekkür etmişti.
Kazakistan İçişleri Bakanlığı: 26 kişi öldürüldü
Kazakistan İçişleri Bakanlığı'nın verdiği bilgilere göre, ülkede 2 Ocak'ta başlayan protestolarda 26 gösterici öldürüldü, binden fazla gösterici de de yaralandı. Öldürülen göstericilerin "silahlı suçlular" olduğunu öne süren bakanlık, 3 bin 800'den fazla göstericinin de gözaltına alındığını açıkladı.
Bakanlığın açıklamasına göre, gösterilerde 18 güvenlik görevlisi hayatını kaybederken, 750'den fazla güvenlik görevlisi de yaralandı.
Kazakistan İçişleri Bakanlığı, "ülkenin bütün bölgelerinin kurtarıldığını ve yüksek koruma altına alındığını" duyurdu. Cumhurbaşkanı Tokayev ise ülkede "terörle mücadele operasyonunun" sürdürüleceğini açıklandı. Protestoların ardından ülke genelinde OHAL ilan edilmişti.
Ne olmuştu?
Sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarına yapılan zammın ardından geçen hafta sonu başlayan gösteriler kısa sürede ülkenin dört bir yanına yayılmış ve hükümet karşıtı bir eyleme dönüşmüştü. Söz konusu gösterilerin, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsız bir devlet olan Kazakistan'ın 30 yıllık tarihinde yaşanan en büyük kitlesel protestolar olduğu belirtiliyor.
Dünyanın önde gelen petrol üreticilerinden Kazakistan ayrıca dünyanın ikinci büyük Uranyum rezervlerine sahip.
