Ermeni Patrikhanesi'nde patriklik seçim krizi devam ederken, İstanbul Valiliği, Patrikhane'ye gönderdiği mektupla, 15 Mart 2017'de değabah (Patrik kaymakamı) seçilen Başepiskopos Karekin Bekçiyan'ın Patrik Kaymakamlığını tanımadığını belirterek, Başepiskopos Aram Ateşyan’ın Patrik Genel Vekilliğini tanıdığını açıkladı. Patrikhane, Cuma günü (9 Şubat) düzenlediği Ruhani Kurul toplantısında İstanbul Valiliği'nden gelen mektubun içeriğine uyma kararı aldı. Ateşyan Patrik Vekiliğine devam edecek. Ermeni Patriği II. Mesrop Mutafyan Demans hastalığı yüzünden 9 yıldır görevini yerine getiremiyor.
Agos’ta yer alan haberde; İstanbul Valiliği 5 Şubat tarihinde Türkiye Ermenileri Patrikhanesi’ne bir mektup göndererek Başepiskopos Ateşyan’ın patrik genel vekilliğini tanıdığını ve Başepiskopos Bekçiyan’ın Patrik Kaymakamlığını tanımadığını ifade etti. Mektupta Patrik seçimi için gerekli koşulların oluşmadığı da öne sürüldü. Vali Yardımcısı İsmail Gültekin imzalı mektupta Patrik Mutafyan’ın hayatta olduğu bu yüzden yeni Patrik seçimi için gerekli şartların oluşmadığı kaydedildi. Mektupta Patrik makamının boşalmasını sağlayan nedenler arasında sağlık sorunlarının bulunmadığı öne sürüldü ve Aram Ateşyan’ın patrik genel vekilliği görevine hala devam ettiği kaydedildi. Mektupta Bekçiyan’ın Patrik Kaymakamı seçilmesine dair tüm işlemlerin butlan (geçersiz) sayıldığı belirterek, Patrik Kaymakamı Bekçiyan için “sözde” ibaresi kullanıldı.
Ateşyan'ın vekilliği devam ediyor
Mektubun ardından 9 şubat cuma günü toplanan Patrikhane Ruhani Kurulu'na Başepiskopos Aram Ateşyan başkanlık etti. Toplantı sonrası yapılan yazılı açıklamada patrik seçiminin kilise ve devlet işbirliği ile yapılması gerektiği hatırlatıldı ve mevcut durumda Başepiskopos Aram Ateşyan'ın Patrik Genel Vekilliği'nin 2010 tarihli karar uyarınca devam ettiği vurgulandı. Açıklamada bununla birlikte seçim yapma gerekliliği ve niyeti de ifade edildi. Bekçiyan'ın ise isitfa etmek niyetinde olduğu belirtilerek toplantıya katılmadığı söylendi.
İçişleri Bakanı'yla buluştular
Çırağan Sarayı'nda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve İstanbul Valisi Vasip Şahin'le bir araya gelen Ermeni Cemaati’nin temsilcileri Ateşyan’ın Ruhaniler Genel Meclisi tarafından Patrik Genel Vekilliği görevine seçildiğini ancak aynı Meclis’in Ateşyan’ın görevine son verdiğini hatırlattı.
Ermeni Cemaati adına söz alan Sebuh Aslangil yine Ruhaniler Genel Meclisi’nce Patrik Mutafyan’ın emekli edildiğini ve Değabah seçimine gidildiğini hatırlatarak kilise hukuku gereğince Patrik Genel Vekili’nin artık görevde olmadığını söyledi. Aslangil bütün adımların kilise hukukuna göre atıldığını ifade etti. Aslangil bu son mektupla Ruhani Meclis tarafından görevden alınan bir kişinin tekrar Meclis’e dayatıldığını dile getirdi.
“Sıkıntılarınızın farkındayım, bunları göz önünde bulunduracağım” diyen İçişleri Bakanı Soylu, konu hakkında Başbakan Yıldırım ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile de görüşeceğini söyledi. Soylu “Yaklaşık 1 ay sonra tekrar bir araya gelmeliyiz" dedi.
"Çaresiz değiliz"
Agos gazetesi konuyu başyazısında değerlendirdi. Yazıda, “İstanbul Valiliği’nin 5 Şubat tarihinde Patrikhane’ye gönderdiği mektup herhalde Ermeni toplumu-devlet ilişkileri açısından tarihe geçecektir. AKP Hükümeti burada açıkça kilise hukukuna, geleneklerine doğrudan müdahale etmiş ve ‘Patriğinizi seçemezsiniz, Patrik Genel Vekili ile yola devam edin’ demiştir.Açıkçası mektupta öne sürülen gerekçeler hukuken tartışmalı olduğu gibi, sanki başka bir niyeti örtme amacı taşıyor gibidir. Öyle görünüyor ki Hükümet’in beğendiği (ya da ona telkin edilen) birileri var ve o beğendiği birilerinin önü açılmadan seçime izin vermeyecek" dendi.
“Mektup bu niyetleri taşıyor gibi görünmesinin yanısıra seçilmiş Patrik Kaymakamı’na ‘sözde’ diyerek toplunun ve ruhanilerin iradesine zerre saygı duymadığını da belli etmiştir” denilen başyazı şu satırlarla devam etti:
“Ancak öte yandan Ermeni toplumu içinde devletin bu tutumunu emir telakki edenlerin varlığını da üzülerek görüyoruz.
Geçmişimiz derslerle doludur. Çok uzağa değil, 1998 seçimlerine bile gitsek yeter. O vakit Hükümet seçime doğru Mutafyan’ın yerine başka bir ismi Patrik Vekili olarak görmek istemiş ancak hem toplum hem de Ruhaniler Kurulu iradesinin arkasında durmuştu. 98’lerin atmosferinde bu yapılabilmişti. Dolayısıyla altını çizelim: Çaresiz değiliz.”
Ne olmuştu?
Patrik II. Mesrop 2008 yılında Frontotemporal Demans hastalığına yakalandı. 9 yıldır bu hastalıkla mücadele eden Patriğin özlük haklarının korunması için 4 Ermeni vatandaş 4’üncü Sulh Ceza Mahkemesi’ne verdiği dilekçeyle vasilik davası açtı, vasi adayı olarak da annesi Mari Mutafyan uygun görüldü.
9 yıldır Demans hastalığı yüzünden görevini yerine getiremeyen Patrik II. Mesrop Mutafyan’ın yerine Patrik Vekili olarak Aram Ateşyan, görev yapıyordu. Ermeni cemaatinde 'Patriklik vekili' makamı bulunmadığı gerekçesiyle cemaat Ateşyan'ın görevinin sonlandırılmasını istiyordu.
Ermeni cemaatinde uzun süredir devam eden patriklik seçimi 2017 yılında seçime gidilmesi üzerine Ruhaniler Genel Kurulu’ndaki oylamada Başepiskopos Karekin Bekçiyan Değabah seçildi. Seçimin öncesinde İstanbul Valiliği tarafından seçimin iptal edildiğine dair bir yazı fakslandı. Yazıda “16 Şubat 2017 Perşembe günü Patrikhane’de gerçekleştirilen toplantıda meydana gelen olumsuz olaylar da göz önüne alındığında bu sürecin cemaat içinde huzursuzluğa sebebiyet vererek, cemaat içinde ayrışmalara neden olabileceği…” ifadeleri yer aldı. Böylece seçim, yapılmasına rağmen kadük oldu.
