Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) "Enflasyon bu yıl yüzde 1 milyona çıkabilir" uyarısı yaptığı Venezuela'da hükümet, hiper enflasyonla mücadele planını bugün uygulamaya koydu. Bazı ekonomistler ise şüpheyle yaklaştıkları yeni önlemlerin ülkede durumu daha da kötüleştirebileceği uyarısında bulunuyor.
Venezuela'da bugünden itibaren eski para birimi "Güçlü Bolivar" yerine, 5 sıfır atılmış "Egemen Bolivar" kullanılacak. Yeni banknotlar 2, 5, 10, 20, 50, 100, 200 ve 500 Egemen Bolivar olacak.
Venezuela Merkez Bankası Başkanı Calixto Ortega çoğu eski Bolivar banknotunun "bir süre daha" yürürlükte kalacağını söyledi. Sadece, en düşük değerli banknot olan 1000 Güçlü Bolivar, derhal tedavülden kaldırılacak.
'Fiyatlar 26 günde bir, katına çıkıyor'
Venezuela'da muhaliflerin kontrolündeki Ulusal Meclis'in geçtiğimiz günlerde yaptığı araştırmaya göre, ülkede fiyatlar ortalama 26 günde bir, iki katına çıkıyor.
Bazı uzmanlar, enflasyon göstergesi olarak bir fincan sütlü kahvenin fiyatını temel alıyor. 31 Temmuz'da başkent Caracas'taki kafeler, bir fincan kahveyi 2,5 milyon Güçlü Bolivar'a satıyordu. 5 hafta önce ise fiyat bunun yarısıydı. Yeni sistemde bir fincan kahve 25 Egemen Bolivar'a satılacak.
Venezuela'da şimdiye dek bir fincan kahvenin parasını ödemek isteyenler deste deste para taşımak zorundaydı. Eski para biriminde en büyük banknot 100 bindi. Yani, bir kahvenin ücreti 25 banknotla ödenebiliyordu.
Önlemler işleri kolaylaştıracak mı?
Büyük değerli banknotlara talep büyüktü ve bankalar müşterilerine günlük para çekme limiti koydu. Dolayısıyla Venezuelalılar ya çuvallar dolusu para taşıyor ya da eletronik yöntemlerle ödeme yaparak, nakit paradan kaçınıyordu.
BBC Güney Amerika Muhabiri Katy Watson, ülkede bahşişlerin bile banka havalesiyle ödendiğini söylüyor.
Venezuela hükümeti, yeni ekonomik planının sadece ülkedeki hiper enflasyonla mücadele etmekle kalmayacağını, "emparalist güçlerce açılan ekonomik savaşa" da son vereceğini umuyor.
Alınan önlemler neler?
Hükümet, yeni para birimiyle birlikte alınacak önlemlerin Venezuela'nın zor durumdaki ekonomisini düzelteceğini savunuyor. Hükümetin önlemleri şöyle;
- Asgari ücreti 1 Eylül'de bir önceki seviyesinin 34 katına çıkartmak
- Egemen Bolivarı, hümetin Venezuela'nın petrol rezervlerine bağlantılı olduğunu söylediği sanal para birimi Petro'ya çıpalamak
- "Anavatan Kimliği" olmayanlara sübvansyonlu yakıt satışı yapmamak
- KDV'yi yüzde 4'ten yüzde 16'ya yükseltmek
Venezuela Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro Twitter mesajında, neoliberal kapitalizmin ahlaksız saldırısını erdemli, dengeli, sürdürülebilir, sağlıklı ve üretken bir ekonomik sistemle durduracaklarını söyledi.
Ancak bazı ekonomistler, yeni önlemlerin enflasyonun asıl nedeni olan sorunlara eğilmediğini ve yeni banknotlar basmanın enflasyonu azaltmak bir yana, daha da artıracağı uyarısında bulunuyor.
Uzmanlar asgari ücretteki artışın enflasyonu daha hızlı çıkartacağını belirtirken, bazıları da yeni para biriminin hiper enflasyonla "aylar içinde" değersizleşeceğini vurguluyor.
Değişim, kısa vadede ne tür sonuçlar getirecek?
Cumhurbaşkanı Maduro, yeni banknotların tedavüle girdiği bugünü resmi tatil ilan etti. Venezuela'da bugün bankalar kapalı. Tüm mali kurumlara da, elektronik para transferlerine 24 saat ara verilmesi talimatı gitti.
Yeni banknotların yarın yürürlüğe girmesi ve bankaların önünde uzun kuyruklar oluşması bekleniyor. Değişiklikten önce, kaos yaşanabileceğinden korkan çok sayıda Venezuelalı temel tüketim maddelerini stoklamaya başladı.
Ekonomistler, yeni para birimini Petro'ya çıpalamanın da ne kadar doğru bir hamle olduğunu sorguluyor. Hükümet sanal para biriminin büyük bir başarı olduğunu söylese de, Petro'nun nasıl faaliyet gösterdiğine dair fazla bir ayrıntı yok.
ABD de kripto para ticaret sitesi ICOindex.com'da petro işlemi yapılmasını yasakladı ve bir "dolandırıcılık" diye tanımladı
