Hiçbir analist düşüş öngörmezken gıda fiyatları sürpriz yaptı. Balık sezonunun açılmasıyla fiyatlar dibe vurdu. Ucuz palamut tavuğa talebi düşürdü. Balık ve tavuk, enflasyonu yüzde 7.28’e indirdi.
Tüketici enflasyonu eylülde yüzleri güldürdü. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre eylülde aylık enflasyon yüzde 0.18 arttı. Piyasanın beklentisi yüzde 0.66 artış olması yönündeydi. Beklentilerin altında gelen eylül verisiyle yıllık enflasyon da yüzde 7.28’e düştü. Ağustosta yıllık enflasyon yüzde 8.05 idi. Enflasyondaki düşüşün arkasında gıda ile giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki indirimler yatıyor. Gıdada özellikle 1 Eylül’de açılan sezon ile birlikte yüzde 21.23 düşen balıkfiyatları ve başta palamut olmak üzere ucuz balık yüzünden talebi düşen tavuk etindeki yüzde 7.78’lik indirim etkili oldu. Balık ve tavuk ikilisi dana eti ve mevsim sebzelerindeki fiyat artışlarına rağmen enflasyonu düşürmeyi başardı. Şayet benzin ve motorinde Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışıyla gelen zamlar olmasaydı eylül enflasyonu artmayacak, düşecekti. Merkez Bankası, kısa süre önce açıkladığı Para Politikaları Kurulu özetlerinde gıda fiyatlarındaki aşağı yönlü seyrin etkisiyle kısa vadede enflasyonda düşüş öngördüğünü belirtmişti. Salatalık her ne kadar yüzde 23.75 artışla eylülün zam şampiyonu olsa, dana eti, fındık içi, mevsim sebzeleri yükselişler gösterse de, önderliğini tavuk ve palamutun çektiği düşüş gösteren ürünler gıda grubunda ağustosa göre fiyatların yüzde 0.70 gerilemesini sağladı. Bu da ana enflasyonda 0.20 puanlık düşüş getirdi. Giyim ve ayakkabıda eylül indirimin son ayı oldu. Artık ekimden itibaren kış sezonu zamlarla başlayacak. Giyim ve ayakkabı grubunda yüzde 3.49’luk fiyat düşüş getirdi. Ve enflasyonda 0.31 puan düşüş sağlandı.
ÖTV artışı etkisi
Eylülde en yüksek artış ÖTV artışı yapılan akaryakıt ürünlerini içeren ulaştırma grubunda oldu. Benzin, motorin ve LPG’den alınan ÖTV’de 20 kuruşluk artışa gidilmişti. İstanbul’da taksilere kilometre başına yüzde 5 zam yapılmış ayrıca açılış ücreti artırılmıştı. Bu zam da eylülde devreye girdi. Benzin yüzde 6.06, motorin yüzde 6.77, LPG yüzde 6.81 artarken tüm bu zamların ana enflasyona etkisi 0.46 puan oldu. TÜİK’in işlenmemiş gıda, enerji içki ve sigara ile altındaki değişimi gözardı ederek hesapladığı H çekirdek enflasyonu ağustosta yüzde 8.21’den eylülde yüzde 7.56’ya geliledi. Yine TÜİK’in enerji, gıda, içki ve sigara ile altın hariç hesapladığı I çekirdek enflasyonu da yüzde 8.41’den yüzde 7.69’a indi. Analistler bu sert düşüşün ekonomideki yavaşlamadan kaynaklandığını belirtiyor.
Analistler enflasyon verilerinin Merkez Bankası’nın faiz koridorunun üst bandında gerçekleştirdiği ve “ölçülü ve temkinli” olarak nitelendirdiği indirimlere art arda 8’inciayda da devam edebileceğini gösterdiğini belirtti. Merkez Bankası faiz koridorunun üst bandında yedi aydır devam eden indirimlerle üst bandı toplam 250 baz puan indirdi. Faiz koridorunun üst bandını oluşturan gecelik marjinal fonlama faizi yüzde 8.25’e çekildi. Politika faizi olan bir haftalık repo faizi yüzde 7.5’te, faiz koridorunun alt bandı ise yüzde 7.25’te bulunuyor. KapitalFX Araştırma Uzmanı Enver Erkan “Enflasyonda gerileme oldukça önemli, çünkü bir yandan da Merkez Bankası faiz düşürüyor. Enflasyonda yaşanan düşüşten sonra, ekim Para Politikaları Kurulu’nda bir indirim daha yolda. Yüksek ihtimalle sadeleştirme sonunda politika faizi de yüzde 7.50’de oluşturulacak” dedi.
