Basın ve yargıyı baskı altına aldığı için Avrupa Birliği’nin (AB) yoğun olarak eleştirdiği Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ilham kaynaklarından birinin Türkiye olduğunu açıkladı.
Ülkesinde milli kurumları esas alan ‘illiberal (liberal olmayan) bir demokrasi’ kurmak istediğini söyleyen Orban, tasavvur ettiği modele Türkiye, Çin, Rusya, Singapur ve Hindistan’ı örnek gösterdi. Zaman'dan Selçuk Gültaşlı'nın haberine göre, İlliberal demokrasi, kısmi, boş ya da düşük yoğunluklu demokrasi olarak tarif ediliyor. Bu rejimlerde temel hak ve hürriyetler sınırlanıyor, seçimler düzenli olarak yapılmasına karşın vatandaşlar iktidardakilerin icraatlarından haberdar edilmiyor.
Hafta sonu Romanya’da konuşan Orban, 2008’de başlayan mali krizin ardından liberal demokrasilerin küresel ekonomik düzende rekabet edemediklerini iddia etti. Bugün dünyanın Batılı ve liberal olmayan hatta demokrasi bile denemeyecek rejimlerin nasıl başarılı olduğunu anlamaya çalıştığını söyleyen Orban, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu beş ülkeyi bu kategoriye örnek gösterdi.
2008 mali krizinin iki cihan harbi ve 1990’da komünist bloğun çöküşü kadar mühim olduğunu savunan Orban, dünyada ülkelerin nasıl başarılı olacağına dair yeni arayışlar ve yarışlar olduğunu vurguladı. Macar lider, ülkesinin AB üyeliğinin illiberal bir demokrasi inşa etmeye engel olmayacağını savundu.
Macar Meclisi’nde üçte iki çoğunluğa sahip Orban, devleti daha rekabetçi hale getirmek için liberal ilkelerden vazgeçilmesi gerektiğini belirterek, çabalarının yabancı güçler için çalışan siyasiler ve sivil toplum örgütleri tarafından engellendiğini iddia etti. Orban’ın ülkedeki sorunlardan dış güçleri sorumlu tutan tavrı Başbakan Tayyip Erdoğan’ın Gezi olayları ile 17 Aralık yolsuzluk operasyonlarıyla ilgili geliştirdiği argümanları çağrıştırıyor.
Macaristan geçtiğimiz aylarda Norveç menşeli bir sivil toplum örgütünü siyasi muhalefete destek vermekle itham etmiş ve örgütün Budapeşte’deki bürosu basılmıştı. AB, Türkiye’deki duruma benzer Macaristan’da da basın hürriyetinin tehdit altında olduğunu ifade ediyor.
AB, Orban’ı Rusya lideri Vladimir Putin’le samimi ilişkileri yüzünden de eleştiriyor. Macaristan, ocak ayında Rusya ile yaptığı nükleer santral anlaşması çerçevesinde 10 milyar Euro’luk kredi mutabakatı imzalamış ve bazı AB üyelerinin tepkisini çekmişti. Erdoğan da kasım ayında Moskova’ya yaptığı ziyarette Putin’den Türkiye’yi Şanghay İşbirliği Örgütü’ne alması için ricacı olmuştu.
