Türkiye İstatistik Kurumu'nun Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'nden yola çıkarak açıkladığı verilere göre; Türkiye'de 2012 yılında 3,69 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2019 yılında 3,35 kişi olduğu görüldü. İllere göre incelendiğinde; 2019 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 6,11 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak'ı 5,39 kişi ile Hakkari ve 5,38 kişi ile Şanlıurfa illeri izledi. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,63 kişi ile Çanakkale oldu. Bu ili, 2,68 kişi ile Eskişehir ve 2,71 kişi ile Balıkesir illeri izledi.
Tek kişilik hanehalklarının oranının 2014 yılında yüzde 13,9 iken 2019 yılında yüzde 16,9'a yükseldiği görüldü. Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında yüzde 16,7 iken 2019 yılında yüzde 15,0 oldu. Çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranının ise 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2019 yılında yüzde 3,0'a yükseldiği görüldü.
Tek kişilik hane halkı en fazla Tunceli'de
Tek kişilik hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında yüzde 26,4 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini yüzde 25,7 ile Giresun, yüzde 25,6 ile Gümüşhane izledi. Tek kişilik hanehalkı oranının en düşük olduğu il ise yüzde 9,4 ile Diyarbakır oldu. Diyarbakır ilini yüzde 9,8 ile Van ve Batman izledi.
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranının ise en yüksek olduğu il, 2019 yılında yüzde 72,6 ile Osmaniye oldu. Osmaniye ilini yüzde 72,1 ile Kayseri ve yüzde 71,7 ile Gaziantep takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalkı oranının en düşük olduğu il yüzde 54,3 ile Tunceli oldu. Tunceli ilini yüzde 54,9 ile Artvin ve yüzde 55,7 ile Kastamonu izledi.
Türkiye'de 2019 yılında toplam hanehalklarının yüzde 9,2'sini tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Daha detaylı incelendiğinde; toplam hanehalklarının yüzde 2,0'ını baba ve çocuklardan oluşan hanehalkları, yüzde 7,2'sini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oluşturduğu görüldü.
Tek ebeveynli hanehalkı en fazla Bingöl'de görüldü
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında yüzde 11,2 ile Bingöl oldu. Bu ili, yüzde 11,0 ile Adana, yüzde 10,9 ile Malatya izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise yüzde 6,8 ile Ardahan ve Tokat, yüzde 6,9 ile Kars, Nevşehir, Bitlis ve Bayburt oldu.
Anne ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu iller yüzde 8,9 ile Bingöl, yüzde 8,7 ile Adana ve yüzde 8,6 ile İzmir, en düşük olduğu iller ise yüzde 4,8 ile Ardahan, yüzde 5,2 ile Burdur, Tokat ve Bayburt, yüzde 5,3 ile Kars ve Yozgat oldu. Baba ve çocuklardan oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu iller yüzde 3,4 ile Kilis, yüzde 3,2 ile Gümüşhane ve yüzde 2,9 ile Malatya, en düşük olduğu iller ise yüzde 1,4 ile Nevşehir ve yüzde 1,5 ile Kayseri oldu.
Geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en yüksek olduğu il Şırnak oldu
Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2019 yılında yüzde 28,0 ile Şırnak oldu. Şırnak ilini yüzde 26,4 ile Hakkari ve yüzde 23,1 ile Batman izledi. Geniş aileden oluşan hanehalkı oranının en düşük olduğu il, yüzde 9,3 ile Eskişehir oldu. Eskişehir ilini yüzde 10,1 ile Çanakkale ve yüzde 10,6 ile Balıkesir izledi.
Verilere göre; 2019 yılında toplam resmi evlilikler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış (1.dereceden kuzenler ile yapılan evlilikler) 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,5 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde; akraba evliliği yapmış bireylerin yüzde 46,7'sinin hala/dayı çocukları ile, yüzde 27,2'sinin amca çocukları ile ve yüzde 26,1'inin ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.
Akrabasıyla evli olan bireylerin en fazla olduğu il Mardin oldu
Toplam resmi evlenmeler içerisindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde; 2019 yılında toplam evli bireyler içerisinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla görüldüğü il, yüzde 20,8 ile Mardin oldu. Bu ili sırasıyla yüzde 18,2 ile Şanlıurfa ve yüzde 17,2 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az görüldüğü il ise yüzde 1,1 ile Edirne oldu. Bu ili sırasıyla yüzde 1,4 ile Kırklareli, yüzde 2,1 ile Çanakkale izledi.
Akraba evliliği azaldı
Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre; 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2014 yılında yüzde 5,0, 2019 yılında ise yüzde 4,0 olduğu görüldü.
Resmi evlenmeler içerisindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde; 2019 yılında gerçekleşen toplam evlenmeler içindeki akraba evliliği oranının en yüksek olduğu ilin, yüzde 14,9 ile Şanlıurfa olduğu görüldü. Bu ili, yüzde 14,2 ile Siirt ve yüzde 13,9 ile Mardin illerinin izlediği görüldü. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu ilin ise yüzde 0,5 ile Kırklareli olduğu, bu ili yüzde 0,7 ile Balıkesir ve Edirne, yüzde 0,8 ile Bolu illerinin izlediği görüldü.
Taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı yüzde 48,7 oldu
Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; 2019 yılında hanelerin yüzde 88,3'ü evden İnternete erişim imkânına sahip oldu. Bu oran 2004 yılında yüzde 7,0 idi. Hanelerde dizüstü, tablet, netbook gibi taşınabilir bilgisayar bulunma oranı 2004 yılında yüzde 0,9 iken 2019 yılında yüzde 48,7'ye, cep telefonu/akıllı telefon bulunma oranı 2004 yılında yüzde 53,7 iken 2019 yılında yüzde 98,7'ye ve İnternete bağlanabilen televizyon bulunma oranı 2013 yılında yüzde 7,3 iken 2019 yılında yüzde 37,7'ye yükseldi.
Geniş ailelerin yüzde 26,9'unun yoksulluk sınırının altında yaşadığı görüldü
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre; eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60,0'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırı incelendiğinde, yoksulluk sınırının altında yaşayan bireylerin oranının 2018 yılında yüzde 21,2 olduğu görüldü. Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 12,8'inin, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 20,2'sinin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 26,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 13,0'ının yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.
Kadınların belirttiği ortalama ideal çocuk sayısı 2,8 oldu
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması, 2018 sonuçlarına göre kadınların tam istediği sayıda çocuk sahibi olması mümkün olsaydı hayatları boyunca kaç çocuk sahibi olmayı istedikleri incelendiğinde; belirtilen ortalama ideal çocuk sayısının kadınlar için 2,8 olduğu görüldü.
Hanehalkları bütçelerinden en fazla payı konut ve kira harcamasına ayırdı
Hanehalkı bütçe araştırmasının 2018 yılı sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 23,7 ile konut ve kira harcamaları alırken ikinci sırayı yüzde 20,3 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 18,3 ile ulaştırma harcamaları aldı. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise yüzde 2,2 ile sağlık, yüzde 2,3 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 2,9 ile eğlence ve kültür oldu.
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı yüzde 59,0 oldu
Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre 2018 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde; bireylerin yüzde 59,0'ının oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 25,2'sinin ise kiracı olduğu görüldü. Bireylerin yüzde 39,6'sının 2018 yılında konutunda izolasyondan dolayı ısınma sorunu yaşadığı, yüzde 36,2'sinin sızdıran çatı, nemli duvarlar, çürümüş pencere çerçevesi vb. nedenlerle sorun yaşadığı ve yüzde 24,8'inin trafik veya endüstrinin neden olduğu hava kirliliği, çevre kirliliği veya diğer çevresel sorunlar yaşadığı görüldü.
