Dünya genelinde her yıl 5 yaşın altında yaklaşık 10 milyon çocuğun önlenebilir hastalıklardan dolayı yaşamını yitirdiği, bu çocukların en az yüzde 30'unun açlıktan dolayı öldüğü bildirildi.
Dünya Halk Sağlığı Dernek ve Birlikleri Federasyonu Başkanı Prof. Dr. Paulo Buss, yaptığı açıklamada, açlık, olumsuz çevre koşulları, boğmaca-difteri-verem-zatürre, çocuk felci, grip, hepatit, kabakulak, kızamık, kızamıkçık, kolera, menenjit, rahim ağzı kanseri ve çeşitli meslek hastalıklarının aşılamayla, obezitenin düzenli beslenme alışkanlığıyla, kalp ve damar hastalıklarının ise kilo kontrolü ve hareketli yaşam şeklinde koruyucu tedbirlerle önlenebileceğini söyledi.
Sağlıklı bir toplum için koruyucu hekimliğin çok önemli olduğunu, bunun ülkelerin ulusal politikaları içinde yer alması gerektiğini ifade eden Buss, koruyucu sağlık hizmetlerinin yaygınlaştırılmasıyla başta çocuklar olmak üzere çok sayıda ölümün önüne geçilebileceğini vurguladı.
Buss, Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre, dünya genelinde her yıl 5 yaşın altında yaklaşık 10 milyon çocuğun önlenebilir hastalıklardan dolayı yaşamını yitirdiğini belirterek, bunların çok basit ve önlenebilir hastalıklardan kaynaklandığını kaydetti. Yaşamını yitiren 5 yaşın altındaki çocukların en az yüzde 30'unun açlıktan öldüğüne dikkati çeken Buss, "Dünya genelinde 20 milyon çocuk şiddetli açlık çekiyor" dedi.
Buss, kardiyovasküler hastalıkların kalp krizine neden olan en temel etken olduğunu vurgulayarak, "Prematüre ölümlerin en az yüzde 80'i kardiyovasküler hastalıklardan kaynaklanıyor. Bunun temelinde de sigara ve hareketsiz yaşam yatıyor" diye konuştu.
Yaşam koşullarının zorlaşmasına bağlı olarak her geçen gün strese bağlı depresyonun da görülme sıklığının arttığını ifade eden Buss, "Dünya genelinde 120 milyon insanın depresyondan etkilendiğini ve bu rakamın her geçen gün arttığını" söyledi. Buss, stresin başta ruh dengesini bozduğunu ve çeşitli hastalıkların oluşmasına zemin hazırladığı için çok önemli olduğunun altını çizdi.
Dünya genelinde her gün 3 bin 500 insanın trafik kazalarına bağlı yaşamını yitirdiğini de dile getiren Buss, bu konuda eğitim sisteminin ve farkındalığın arttırılması gerektiğini söyledi.
‘Her saat bin bebek ölüyor’
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER) Başkanı ve Uluslararası Bilimsel Komite Üyesi Prof. Dr. Hilal Özcebe de dünyada her yıl yaklaşık 57 milyon kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi. Ölümlerin, 10 milyon 904 binin enfeksiyon ve parazit hastalıklarından kaynaklandığını belirten Özcebe, şunları söyledi:
"Bu ölümlerden 1 milyon 566 bini verem hastalığı nedeniyle olmaktadır. HIV/AIDS nedeniyle olan ölümler ise 2 milyon 777 bindir. 1 milyon 124 bin ölüm çocukluk çağı ve aşı ile önlenebilir hastalıklar nedeniyle olmaktadır. 1 milyon 272 bin ölüm sıtmadan kaynaklanmaktadır. 7 milyon 171 ölüm kanserler, 16 milyon 133 bin kalp-damar hastalıkları, 3 milyon 702 bin ölüm solunum sistemi hastalıkları ve 5 milyon 168 ölüm yaralanmalar nedeniyle olmaktadır"
Özcebe, 2006'da doğumdan sonraki 1 yıl içinde ölen bebek sayısının 9,5 milyon olduğunu ifade ederek, "Yaklaşık olarak her yıl 10 milyon çocuk ölmekte ve her saat bin bebek ölümü olmaktadır. Bunlar, ufak müdahaleler ile önlenebilir nedenlerden kaynaklanmaktadır. Müdahaleler arasında gebelik sırasında kaliteli bakım, sağlıklı ve temiz koşullarda doğum, doğumdan sonra iyi bir yeni doğan bakımı, bebeğe doğumdan sonra anne sütü verilmesi ve sıcak tutulması, temiz göbek ve cilt bakımı, erken dönemde anne sütü verme gelmektedir" diye konuştu.
"Bugün 1 ay-5 yaş arasındaki çocuk ölümlerinin başında zatüree, ishalli hastalıklar, sıtma, kızamık ve HIV gelmektedir. Beslenme yetersizliği ise çocuk ölümlerinin üçte birinden fazlasına eşlik etmektedir" diyen Özcebe, "Zatüreenin de 5 yaşın altındaki bebeklerin en önemli ölüm nedenlerinin başında geldiğini, 15 ülkedeki 5 yaş altı çocuk ölümlerinin yaklaşık dörtte üçünden sorumlu" olduğunu söyledi.
Özcebe, ishalli hastalıkların da çocuklardaki hastalık ve ölümlerin temel nedenleri arasında yer aldığını ifade ederek, şunları kaydetti:
"Anne sütü, bebekleri ishalli hastalıklardan korumaktadır. Ağızdan sıvı tedavisinde kullanılan eriyik çinko ile desteklendiğinde, güvenilir, destekleyici ve maliyeti ucuz bir müdahale haline gelerek pek çok ölümü önlemektedir. Afrika'da 30 saniyede bir çocuk sıtma nedeniyle ölmektedir. İnsektisid emdirilmiş cibinlikler çocuklara sıtma bulaşmasını önlemekte ve yaşamlarını kurtarmaktadır. HIV olan çocukların yüzde 90'nı bu hastalığı annelerinden almaktadırlar. Bu da antiviral ilaç tedavisi, güvenli ve temiz doğum ile önlenebilir."
‘Yaşlı nüfus artıyor’
Özcebe, sağlıkta teknolojinin kullanılması ve farkındalığın artırılmasıyla birlikte ortalama yaşam süresinin uzadığını, bunun da yaşlı nüfusta ortaya çıkan hastalıkların görülme sıklığında artışa neden olduğunu söyledi.
Hipertansiyon, şeker, kalp ve damar hastalıkları, kemik erimesi gibi çeşitli hastalıkların özellikle yaşlı nüfusta görüldüğüne dikkati çeken Özcebe, "2050'de dünyada 2 milyar insan 60 yaşın üzerinde olacaktır. Bu nüfusun yüzde 85'i gelişmekte olan ülkelerdeki kentlerde yaşayacaklardır. Gelişmiş ülkelerin yanı sıra düşük ve orta gelirli ülkelerde de yaşlanma başlayacaktır. Gelişmiş ülkelerde 65-69 yaşındakilerin yüzde 25'i ve 80-84 yaşındakilerin yüzde 50'si en az iki kronik hastalığa sahiptir" dedi.
(AA)
