Uzman Klinik Psikolog Ece Kerim, okula giden çocuklara verilecek harçlık tutarıyla ilgili olarak "Harçlık verirken yaşı ve ihtiyaçları göz önünde bulundurmalı. Bazı anne-babalar çok fazla harçlık verebiliyor" dedi. "Eğer çocuk ilkokuldaysa, ilk olarak günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için günlük verilmelidir. Günlük düzeni oturttuktan sonra haftalık düzene geçilmesi daha uygun. Böylelikle çocuk haftalık verilen harçlığı günlere nasıl bölüştüreceğini öğrenmiş olarak haftalık almaya başlar" diyen Kerim, "Ayrıca haftalık harçlık, çocuğun para biriktirebilmesine olanak sağlar. Her gün parasının bir bölümünü ayırması gerektiği bilinci gelişen çocuk, tasarruf etmeyi ve parayı doğru kullanmayı öğrenir" ifadesini kullandı.
Hürriyet yazarı Ömür Kurt'un "Ne kadar harçlık vermeliyim?" başlığıyla yayımlanan (26 Kasım 2016) yazısı şöyle:
Okula giden çocukların en büyük sıkıntılarının başında okul harçlığı geliyor. Bazılarına yetmiyor, bazılarına ise ihtiyaçlarından fazla veriliyor. Uzman Klinik Psikolog Ece Kerim'e göre önemli olan fazla veya az vermek değil, parasını doğru ve idareli kullanmasını öğretmek!
Okul harçlığı verilirken nelere dikkat edilmeli?
Çocukların yaşına göre para algıları farklılaşır. 8 yaşından itibaren, temel matematik bilgisi edindikten sonra harçlık kavramını ve paranın değerini anlayabilirler. Bu nedenle çocuklara harçlık verirken yaşı ve ihtiyaçları göz önünde bulundurmalı. Bazı anne-babalar çok fazla harçlık verebiliyor. Bu pek doğru değil!
Neden?
Çocuğun gereğinden fazla paraya sahip olması, kendi kişiliğini para üstünden değerlendirmesine ve bu davranışa yetişkinliğinde devam etmesine sebep olabilir. Ayrıca zarar görebileceği riskli ortamlara girebilme ihtimalinin yükselmesine de yol açabilir. Ailelerin kendi sosyoekonomik durumlarına göre çocuklarına çok düşük harçlık vermesiyse çocuğun sosyal ilişkilerine zarar verip içe çekilmesine ve özgüven problemi yaşamasına sebep olabilir.
Peki, günlük mü, yoksa haftalık mı verilmeli?
Eğer çocuk ilkokuldaysa, ilk olarak günlük ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için günlük verilmelidir. Günlük düzeni oturttuktan sonra haftalık düzene geçilmesi daha uygun. Böylelikle çocuk haftalık verilen harçlığı günlere nasıl bölüştüreceğini öğrenmiş olarak haftalık almaya başlar. Ayrıca haftalık harçlık, çocuğun para biriktirebilmesine olanak sağlar. Her gün parasının bir bölümünü ayırması gerektiği bilinci gelişen çocuk, tasarruf etmeyi ve parayı doğru kullanmayı öğrenir.
Bir ilkokul veya ortaokul öğrencisinin günlük veya haftalık harçlığı ne kadar olmalı?
Çocuğun yaşı, ailenin sosyoekonomik düzeyi ve okul içi ve okul dışı masrafları harçlık belirlenirken hesaba katılmalıdır. Bir ilkokul çocuğu için temel ihtiyaçları (yemek, ulaşım, etüt, kurs) hesaplandıktan sonra fazladan 3 ila 5 lira bütçe uygunken ortaokulda 5-10 lira arası değişebilir.
Anne-babalara tavsiyeleriniz neler?
Anne-baba ve çocuk harçlık konusunda birbirlerine karşı şeffaf olmalı. İlk olarak harçlığın içeriği belirlenmeli. Çocuk, harçlığıyla hangi ihtiyaçlarını kendi karşılayacak, hangileri ailesi tarafından üstlenilecek; bu konuşulmalı. Çocuğun, ihtiyacı dışında bir şeye harçlığını yatırması sonucunda kalanıyla nasıl zorlanacağı örneklerle anlatılmalı. Birikim yapmaya özendirici davranış ve söylemlerde bulunulmalı ve para biriktirme davranışının pekişebilmesi için önce kısa (haftalık), sonra daha uzun vadeli (aylık, dönemlik) hedefler konulup, sonunda istediği bir şeyi, zararlı olmamak kaydıyla, alabilme özgürlüğünün tanındığı belirtilmeli.
