Çocuklar ve ergenlerde insülin direncinin en sık görülme nedeni obezite, son yıllarda şişmanlığın insülin direncine neden olduğu söylendi.
İnsülin direnci
Metabolik sendromun temelinde insülin direnci yer alıyor. Çocuklar ve ergenlerde insülin direncinin en sık görülme nedeni ise obezite. Son yıllarda, şişmanlığın insülin direncine neden olmasından çok, insülin direncinin obeziteye yol açtığı görüşü destek buluyor. Bunun sonucunda gelişen obezitenin, çocuk ve ergenlerde erken tanınması, tedavi edilmesi ve koruyucu önlemler alınması, metabolik sendromla ortaya çıkacak sorunları önlüyor. Çocukluk çağında şişmanlığın giderek artması ve erişkin tipi şeker hastalığının daha sık görülmeye başlaması üzerine yapılan çalışmalarda, obez çocuklarda metabolik sendrom sıklığının yüzde 30 oranına çıkması dikkat çekiyor.
En riskli gruplar
Birinci derece yakınlarında ya da birden çok akrabasında tip 2 diyabet bulunanlar ve ileri derecede şişmanlığı olanlar ile ergenler, en riskli grubu oluşturuyor. Bu çocuklar ergenlik döneminde de hızla kilo almaya devam ediyorlar. Metabolik sendromlu çocuklarda insülin direncinin önemli klinik bulgularından birinin de boyunda ve koltuk altlarında kire benzeyen ve çıkmayan renk koyulaşması olması dikkat çekiyor. Bu tür cilt değişikliği olan obez çocukların hemen değerlendirmeye alınmaları gerekiyor.
Teşhis nasıl konuyor?
Çocuk ve ergenlerde metabolik sendrom tanısı, erişkine benzeyen kriterler kullanılarak konuyor. Çocuklarda açlık kan şekerinde çok seyrek yükselme olması nedeniyle, yüksek insülin değerleri dikkate alınıyor. Değerlendirmede yaşa ve cinse göre karın çevresi ölçümleri, yüksek trigliserid değerleri, düşük HDL kolesterol, artmış insülin değerleri, kan basıncı ve kan şekerine bakılıyor. Yüksek insülin değeri belirlenen çocuklarda şeker yükleme testi yapılması gerekiyor. Dr. Ebru Gözer, "Eğer şişman çocuklarda bozulmuş glikoz toleransı varsa bunların her yıl yüzde 2-14'ü tip 2 diyabete dönüşür" diyor. Metabolik sendromun diğer ölçütleri arasında yer alan hipertansiyonun da yaş, cinsiyet ve boya göre belirlenmiş değerler göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerekiyor.
Çocukta tansiyona dikkat
Çocuk takibinde 3 yaş sonrası, rutin olarak yüksek kan basıncı ölçümü yapılması gerekiyor ve obez çocuklarla ergenlerde tansiyonu izlemek, çok önemli görülüyor. Gerekli durumlarda 24 saat süreyle ayaktan ölçüm yapılması öneriliyor. "Uzmanlar, çocukluk çağında hipertansiyonun engellenmesi, erişkin çağdaki kardiyovasküler hastalıkların gelişmesini engeller" diyor.
Sağlıklı beslenme ve hareketli yaşam
Metabolik sendrom açısından risk altında olan veya tanısı konulan çocuk ve ergenlerde, medikal tedavi ile birlikte yaşam şeklinin değiştirilmesine yönelik önlemler ve düzenlemeler yapmak gerekiyor. Bunların başında sağlıklı beslenme, hareketsizliğin azaltılması ve düzenli fiziksel aktivitenin artırılması yer alıyor. Tansiyon yüksekliği olan kişilerde gerekli görülmesi halinde tansiyon önleyici, kan şekerini düzenleyici ve lipid düşürücü ilaçların kullanımı öneriliyor.
Metabolik Sendrom nedir?
Daha çok 30 yaş ve üzerindeki kişilerde görülmesine rağmen, çocukları da etkisi altına alan ve dünyada yetişkinlerin yüzde 16'sında olduğu tahmin edilen metabolik sendrom, birbiriyle bağlantılı bir dizi sağlık sorununun etkileşimi sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Obezite, tip 2 diyabet, kalp ve damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, kronik böbrek hastalığı, onkolojik sorunlar, metabolik sendroma yol açan bir dizi hastalık arasında yer alır.
