Aram Ekin Duran
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları S&P ve Moody’s, art arda Türkiye’nin kredi notunu indirdi. Piyasalar not indirimine ciddi bir tepki vermezken, uzmanlar Türkiye’ye haksızlık yapıldığı görüşünde.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları Standard and Poor's ve Moody's, Türkiye'nin kredi notunda art arda indirime gitti. Son not indirimleri ile birlikte, Türkiye “yatırım yapılabilir ülke” seviyesinden bir adım daha uzaklaştırılmış oldu.
DW Türkçe’ye konuşan uzmanlara göre, ekonomisi kötüye giden Türkiye’nin notunun indirilmesi sürpriz değil; ancak S&P ve Moody’s’in art arda not indirmesi Türkiye’ye yönelik bilinçli bir tavır alındığı izlenimini güçlendirir nitelikte.
Arjantin ve Yunanistan ile aynı seviye
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor's (S&P) dün akşam Türkiye ile ilgili beklenen kredi not kararını açıkladı. Türkiye'nin yabancı para cinsinden kredi notunu BB-'den B+'ya düşüren S&P, ülkenin kredi görünümünü ise "durağan" olarak teyit etti. Böylelikle Türkiye’nin kredi notu, dünyanın en sorunlu ekonomileri olarak değerlendiren Arjantin, Fiji ve Yunanistan ile aynı seviyeye gerilemiş oldu.
Not indirimleri, piyasalara nasıl yansıdı?
Dolar kuru not kararlarından olumsuz etkilenmezken, karar öncesi bulunduğu 6.04 seviyesinden 6,017 seviyelerine kadar geriledi. Not indirimlerinin dolar kuruna olumsuz etki etmemesinde piyasaların S&P'nin not indirimine gideceği beklentisini önemli ölçüde fiyatlaması etkili oldu.
S&P’nin değil ancak Moody’s’in aynı gece not indirimi yapmasının beklenmedik bir gelişme olduğunu dile getiren TEB Yatırım Araştırma Müdürü ve Bankacılık Analisti Övünç Gürsoy, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, “Buna karşın piyasalara bir etkisi olmadı. Son dönemde pek çok olumsuz gelişme fiyatlara yansıdığı için borsa açıldığında not indirimi ile ilgili satış olacağını düşünmüyorum” diye konuştu.
Son not indirimleri ile birlikte Türkiye’de şirketlerin borçlanma maliyetlerinin artacağını kaydeden Övünç Gürsoy, şöyle konuştu:
“Fakat şu aşamada biz bankalar açısından büyük bir risk görmüyoruz. Özellikle Avrupalı bankalar, Türk bankalara sendikasyon kredisi açmak konusunda aktifler. Türkiye ile AB’nin son dönemde yakınlaşması ile birlikte, Türkiye’nin borçlarının yüzde 100’e yakın çevrilebileceğini düşünüyorum.”
"Türkiye’ye haksızlık yapıldı”
Not indirimi kararlarını DW Türkçe’ye değerlendiren Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Ardıç ise, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye’ye haksızlık yaptığı görüşünde.
İki büyük kredi derecelendirme kuruluşunun aynı akşam not indirimi kararı açıklamasının Türkiye’nin ekonomik bir saldırı altında olduğuna dair kanıyı güçlendirdiğini kaydeden Piri Reis Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kaya Ardıç, “Elbette Türkiye’nin ekonomik sorunları var, makroekonomik göstergeleri giderek bozuluyor. Ama Türkiye ekonomisi bu kadar hızlı ve peş peşe not indirimlerini de hak etmiyor” dedi.
Henüz birkaç ay önce açıklanan not indirimi kararlarının ardından yeni bir not düşürme dalgası yaşandığını dile getiren Prof. Ardıç, “Oysa Türkiye’nin mevcut sorunlarına zaten birkaç ay içinde çözüm getirmesi mümkün değil. Türkiye ekonomisinin zor durumda olduğunu herkes görüyor. Ama durumu Türkiye’den kötü pek çok ülke için not indirimi yapılmazken, Türkiye’nin notları sürekli düşürülüyor. Bu da bir gerçek” diye konuştu.
“Borç para bulmak zorlaşacak”
Not indirimleri sonrasında Türkiye’nin "yatırım yapılabilir" seviyedeki ülkelerle arasının giderek açıldığına işaret eden Prof. Ardıç, “Bu durum, Türkiye’nin gelecek dönemde dışardan borç para bulmasını daha da zorlaştıracak bir etken” şeklinde konuştu.
ABD Başkanı Trump’ın Türkiye’ye yönelik tehditkar üslubunun ekonomide her geçen gün başka bir olumsuz gelişmeye yol açtığına işaret eden Prof. Kaya Ardıç, şunları söyledi:
“Başta Merkel (Almanya Başbakanı Angela Merkel) ve Macron (Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron) olmak üzere Avrupa Birliği’nin bu süreçte Türkiye’nin anında yer alması çok olumlu bir gelişme. Unutmayalım ki, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının siyasi bir boyutu da vardır. ABD yönetiminden emir almaz ama ABD’nin güttüğü politikalardan da esinlenirler.”
"2019'da ekonomi küçülecek”
S&P'den yapılan açıklamada, Türkiye ekonomisinin 2019 yılında daralmasının beklendiği belirtilirken, Türk ekonomisine ilişkin de bazı uyarılarda bulunuldu. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı yeni ekonomik modelin "spesifik ekonomik önerilerden yoksun" olduğuna vurgu yapılan açıklamada, şu görüşlere yer verildi:
Durağan görünüm Türkiye'nin kredi notlarına yönelik gelecek 12 aydaki risk dengesini yansıtıyor. Türk Lirası'ndaki oynaklık ve ödemeler dengesinde keskin ayarlama Türkiye ekonomisini baltalar."
Yıl sonu dolar kuru beklentisi 6,90
S&P açıklamasında, Türkiye ekonomisine ilişkin tahminler de paylaşıldı. Buna göre kuruluş, yıl sonu dolar kurunu 6,90 TL, 2017’de 851 milyar dolar olarak gerçekleşen milli geliri ise 688 milyar dolar olarak öngördü. S&P tahminlerinde, Türkiye’nin kişi başına geliri de 2018 sonunda 10 bin 597 dolardan 8 bin 400 dolara kadar gerileyecek. S&P, mayıs ayında Türkiye'nin yabancı para cinsinden kredi notunu "BB"den "BB-"ye indirmiş, yerli para cinsinden notunu ise "BB+"dan "BB"ye düşürmüştü.
Moody's'den sürpriz not indirimi
S&P’nin hemen ardından bir başka büyük kredi derecelendirme kuruluşu olan Moody's de Türkiye'ye ilişkin sürpriz bir not indirimi kararı açıkladı.
Moody's Türkiye'nin uzun dönem kredi notunu ‘Ba2'den ‘Ba3'e düşürürken, kredi görünümünü ise "negatif"e çevirdi. Şirketten yapılan açıklamada, hükümetin kısa vadede etkili ve uyumlu ekonomik bir plan sunması halinde, kredi notunun artırılabileceği belirtildi.
17 Türk bankasının da notunu düşürmüştü
8 Mart'ta da Türkiye'nin kredi notunu ‘Ba1'den ‘Ba2'ye düşüren Moody's, not görünümünü de "negatif"ten "durağan"a çevirmişti. Moody’s ayrıca, 8 Haziran’da 17 Türk bankasının notunu düşürmüş, notunu düşürdüğü bankaları da kapsayan 19 finansal kurumun notlarını da yeni bir indirim için izlemeye almıştı. Moody’s’in notunu düşürdüğü bankalar ise şöyle sıralanmıştı: ING Bank Türkiye, QNB Finansbank, Ziraat Bankası, Garanti Bankası, Halkbank, İş Bankası, Akbank, Alternatif Bank, Denizbank, Eximbank, HSBC Türkiye, Odeabank, Şekerbank, Türkiye Ekonomi Bankası, TSKB, Vakıfbank, Yapı Kredi Bankası.
Fitch de temmuzda notu düşürdü
S&P ve Moody’s ile birlikte bir diğer büyük uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu olan Fitch Ratings de 13 Temmuz'da Türkiye'nin kredi notunu "BB+"dan "BB" seviyesine indirmiş ve not görünümünün ise "negatif" olduğunu açıklamıştı. Not indirimine ilişkin yapılan açıklamada ise, Türkiye’nin ekonomi politikalarına olan güvenin azaldığına ve makro ekonomik istikrar üzerindeki aşağı yönlü risklerin arttığına vurgu yapılmıştı.
