Nobel ödüllü oyun yazarı Harold Pinter (78) hayatını kaybetti. İngiliz oyun yazarı, senarist, şair, tiyatro yönetmeni ve aktör Pinter'ın öldüğü, eşi tarafından açıklandı.
İngiliz tiyatrosunun 20'nci yüzyılın ikinci yarısının en seçkin temsilcilerinden olan Pinter, 1930'da Yahudi bir ayakkabıcının çocuğu olarak Londra'da doğdu. Gençliğinde Yahudi düşmanlığıyla karşılaşması, oyun yazarı olmasında etkili oldu. 2. Dünya Savaşı'ndaki bombardımanlar da Pinter'ı derinden etkiledi.
Sahnelenen ilk oyunu 'Doğum Günü Partisi' eleştirmenler tarafından fiyasko olarak nitelenen Pinter, onu takip eden yapıtlarıyla İngiliz tiyatrosunda yeni bir akımın başlangıcı olarak kabul edildi. Kendine özgü temalara ve tiyatro tekniklerine yer vererek 'Pintervari' gibi bir sıfat yaratılmasını sağlayan yazar, oyunlarında daha çok insan ilişkilerindeki örtük şiddeti açığa vuruyor ve tedirgin edici bir atmosfer yaratıyor.
İnsan hakları savunucusu ve savaş karşıtı
Yazarlığının yanı sıra insan hakları savunuculuğu ve savaş karşıtlığı konusunda aktivist tavrıyla bilinen Pinter, 2003'te savaş karşıtı şiirlerinden oluşan bir derleme yayımladı ve Irak'a karşı girişilen müdahaleyi eleştiren bu şiir seçkisiyle I. Dünya Savaşı'nda ölen şair Wilfred Owen anısına konulan ödüle layık görüldü.
Savaş, insan hakları konusunda aktivist olan Pinter, dört yıl önce Hasankeyf'i korumak için Ilısu Barajı'na karşı bir kampanya da başlatmıştı. Bu yıl Mart ayında artık oyun yazmayacağını, şiir yazacağını açıklayan yazar Bush ve Blair'i Irak Harekatı'nndan dolayı son derece sert bir dille eleştirdi ve Avam Kamarası'nda yaptığı konuşmada "Gerçek şu ki, Bay Bush ve çetesi ne yaptıklarını iyi biliyorlar ve Blair de göründüğü kadar gözüboyanmış bir aptal olmasına rağmen, onların ne yaptığını iyi biliyor. Bush ve şirketi, dünyayı ve dünyanın kaynaklarını kontrol etmeye kararlı, bu kadar basit. Ve bu uğurda kaç kişiyi öldürdükleri umurlarında değil" dedi.
2005 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldı
2005 Nobel Edebiyat Ödülü, İngiliz oyun yazarı, şair Harold Pinter'ın oldu. Savaş karşıtı ve insan hakları savunucusu Pinter, 1.28 milyon dolarlık para ödülünün de sahibi oldu. Ödülü veren İsveç Akademisi Pinter'ı "Günlük keşmekeş içindeki uçurumları gözler önüne seren ve zulmün kapalı odalarını açılmaya zorlayan bir yazar" olarak tanımladı.
Harold Pinter'ın Türkçeye 'Kapıcı', 'Doğum Günü Partisi', 'Oda', 'Gitgel Dolap', 'İhanet/Aldatma', 'Ay Işığı', 'Proust Senaryosu' adlı eserleri çevrilmişti. Türkiye ziyaretinin ardından bu coğrafyaya ait 'Bir Tek Daha' ve 'Dağ Dili' adlı iki oyun yazdı. 'Gitgel Dolap' ve 'Aldatma' ise yazarın Türkiye'de sahnelenen oyunlarından.
Pinter'ı Vassaf ve Pamuk karşılamıştı
Harold Pinter, 1985 yılında meslektaşı Arthur Miller ile 12 Eylül baskısı altındaki aydınlara destek olmak için Türkiye'ye gelmişti. Bu seyahatinde Pinter'ı Radikal gazetesi yazarı Gündüz Vassaf ve Orhan Pamuk karşılamıştı. Vassaf o günleri şöyle anlattı: "Gelmeden önce Pinter'ın sert, esprisiz biri, Miller'ın ise ağırbaşlı, oturaklı olduğunu düşünüyordum. Ancak ikisi de tersi çıktı. Ankara'da ABD Büyükelçisiyle tartışmalarını liseli iki muzip çocuk gibi anlatmışlardı. Pinter, İngiltere'ye dönüşünde de 'Dağ Dili' adlı bir oyun yazmış ve dili dillerinden alınmış, dillerini konuşmaları yasaklanmış insanların, Kürtlerin hikâyesini anlatmıştı. Dili dillerinden alınmışlar üzerine bir oyun olduğu için tabi ki dünyanın en kısa oyunu oldu. Pinter'ın oyunları için absürd denebilir. Ancak iletişimsizliğin içinde seyirciyle ne kadar iyi bir iletişim kurduğu hissedilir."
'Zulmün kapılarını zorlayan' yazar öldü
