New York Times: Dünyaya bir uyarı; İtalya'nın sağlık sistemi Koronavirüs sebebiyle inliyor

T24 Çeviri
Jason Horowitz
The New York Times *

Bir belediye başkanı, doktorların çok yaşlıları tedavi etmeyip, onları ölüme terk edilmek zorunda kaldıkları konusunda şikayetçi oldu. Bir başka kasabada Koronavirüs kaynaklı zatürre hastaları evlerine gönderiliyordu. Bir diğer noktada, bir hemşire, maskesi takılıyken uyuyakaldı; fotoğrafı yorgun haldeki sağlık çalışanlarının sembolü haline geldi. 

Üç haftadan kısa bir sürede Koronavirüs, İtalya’nın kuzeyindeki sağlık sistemine fazlasıyla yüklendi. Salgından sert biçimde etkilenen Lombardy bölgesi, virüsün yayılması durdurulamazsa ve vakaların artışı yavaşlatılamazsa İtalya’yı neyin beklediğinin karanlık bir resmi haline geldi. Çünkü vakaların artışı yavaşlamazsa, hastalar sisteme aşırı yüklenmeden tedavi edilemeyecek.

Çünkü eğer yavaşlatılamazsa, dünyanın en iyi sağlık sistemleri bile triyaj koğuşlarına dönme riskleriyle karşı karşıya kalır. Bu durum, sıradan doktor ve hemşireleri kimin yaşayıp, kimin öleceği konusunda sıra dışı kararlar almaya zorlar. İtalya’nın varlıklı kuzeyi şimdiden bu kabusun bir versiyonunu yaşıyor. 

İtalya’nın Koronavirüs salgınının merkezi Lombardy’nin en büyük hastanelerinden birinin bulaşıcı hastalıklar birimi direktörü olan Massimo Puoti, “Bu bir savaş” dedi.

Puoti, hedefin enfeksiyonları sınırlamak, salgını atlatmak ve düşmanın doğasını öğrenmek olduğunu söyledi: “Zamana ihtiyacımız var”.

Bu hafta İtalya acımasız önlemler aldı. Seyahatler kısıtlandı ve eczance ile marketler gibi temel ihtiyaçlara karşılık veren yerler dışında tüm dükkanlar kapatıldı. Ancak bu hamle, vakaların ciddi anlamda artmasını önlemek için doğru zamanda gelmedi. 

İtalya’nın yaşadıkları, kararlı bir biçimde hareket etmenin önemini vurguladı. Çabuk ve salgının erken safhalarında, vaka sayıları kriz seviyesine yükselmeden çok önce. O noktaya varılmışsa sınırlarına kadar zorlanmış bir sağlık sistemiyle vakalarda ani bir artışı önlemek için çok geç olabilir.

İtalya bu noktayı çoktan aşmış gibi duruyor. Ülkedeki doktorlar kendilerini, gelişmiş Avrupa ülkelerinin halk sağlığı sistemlerinin İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görmediği bir durumun ortasında buldu. 

Doktorlar savaş zamanındaymış gibi davranmak zorunda. Ameliyatlar iptal edilirken, solunum makineleri tükenirken ve sağlık yetkilileri terk edilmiş alanları acil servislere çevirmeyi konuşurken onlar zor seçimler yapmak zorunda. 

Hastaneler bahçelerine bulaşıcı hastalık tenteleri dikiyor. Brescia’da hastalar koridorlara taşmış durumda.

Başbakan Giuseppe Conte pazartesi günü İtalyanları evde tutma planlarını açıklarken, “Bizim herkese sağlığını ve tedavi olma hakkını garanti eden bir sistemimiz var” dedi.

Conte, “Bu bizim medeniyetimizin temel taşlarından biri. Gardımızı indiremeyiz” dedi.

Uzmanlara göre İtalya halk sağlığı sistemi çok zorlansa da şimdilik ayakta durmayı başarıyor. Binlerce kişiye ücretsiz bir biçimde test yapılıyor, vatandaşlar acil servise gidiyor ve yoğun bakıma yatırılıyor. Böylece İtalyan demokrasisinin temel taşlarından biri ayakta tutuluyor.

Ancak Perşembe günü Lombardy bölgesi iletişimlerini merkezileştirmeden ve durumlar hakkında şikayetçi olan doktorları susturmadan önce siperlerden endişe verici görüntüler geliyordu. 

Ülkenin kuzeyindeki Cremona kasabasında 10 saat çalıştıktan sonra maskesiyle beraber uyuya kalan hemşire Elena Pagliarini’nin fotoğrafı yorgun düşen sistemin sembolü haline geldi.

Bahsi geçen fotoğrafı çeken hemşire Francesca Mangiatord, bir İtalyan televizyon kanalında, “Psikolojik olarak da fiziksel olarak da bitmek üzereyiz” dedi ve insanlara kendilerini koruyup virüsün yayılmasını engelleme çağrısında bulundu; “Yoksa durum çökecek”.

Bergamo’da bir hastanede çalışan bir doktor, sosyal medya hesabından sağlık hizmetlerindeki yığılma sebebiyle sağlık çalışanlarının karşı karşıya kaldığı stres hakkında bir grafik yayımladı. 

Paylaşımı yapan doktor Daniele Macchini, “Bir savaş patlak verdi ve çatışmalar sabah-akşam sürüyor” dedi. Macchini, durumu “doktorları mahveden bir felaket” olarak nitelendirdi.

Ofisinde uyuduğunu belirten Papa Giovanni XXIII Hastanesi Göğüs Hastalıkları Birimi Başkanı Fabiano Di Marco, doktorların hastanenin “temiz” kısmını belirlemek için gerçekten yere kalemle bir çizgi çektiğini ifade etti. Di Marco, kirli bölümde dokundukları her şeyin hastalık bulaştırabileceğinin varsayıldığını dile getirdi.

Bergamo Belediye Başkanı Giorgo Gori, Lombardy’de bazı durumlarda kaynaklar ve enfekte olmuş hastalar arasındaki uçurumun doktorları bazı yaşlı hastaları soluma cihazına bağlamadıklarını yani bir anlamda ölüme terk etmek zorunda kaldıklarını söyledi. Gori, “Daha yoğun bakım üniteleri olsaydı daha çok hayat kurtarmak mümkün olabilirdi” dedi.

Doktor Di Marco, Belediye Başkanının iddialarına katılmasa da “Bu noktada bazı hastalar arasında karşılaştırmalı bir değerlendirme yapıldığı kaçınılmaz” dedi.

İtalya Anestezi, Analjezi, Resüsitasyon ve Yoğun Bakım Koleji Başkanı Flavia Petini, ekibinin savaş zamanı “felaket tıbbı” dönemlerinde neler yapılması gerektiğini görüştüğünü söyledi. Yapılması gerekenlerin maddelendiği çalışmada sağlık kaynaklarının büyük kıtlığının yaşandığı durumlarda yaşama şansı daha yüksek hastalara yoğun tedavinin uygulanması gerektiği, yaşama umudunun daha yüksek olduğu hastalara öncelik verilmesi gerektiği yer alıyor. Maddelerde aynı zamanda büyük sayının maksimum faydasını sağlamak için kısıtlı olan kaynaklara limit konularak yaşama şansı daha yüksek ve beklenen yaşam süresi daha uzun olanlara kullanılabileceğini söyledi. Dr. Petrini, “Kimse dışarı atılmıyor fakat öncelik kriteri uyguluyoruz. Bu seçimler normal zamanlarda uygulanıyor fakat normal olmayan 600 kişiye bir anda bakmak”

Lombardy bölgesinin acil servisini yöneten Giulio Gallera, belirlenen yönergelerin hiçbir zaman uygulanmak zorunda kalmamasını umduğunu söyledi. Gallera aynı zamanda Lombardy’nin İtalya’nın sivil koruma ajansıyla birlikte iptal olan etkinlikler nedeniyle boşalan bir sergi alanını 500 yataklı bir yoğun bakım bölgesine çevirme konusunda çalıştıklarını söyledi fakat Gallera, Lombardy’nin doktorlara ve solunum cihazlarına ihtiyacı olduğunu öyledi.

Milano Sacco Üniversite Hastanesi’nin enfeksiyon hastalıkları bölüm başkanı Massimo Galli, “Salgın hastaneler İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş bir stres altına soktu. Galli, vaka sayısının artmaya devam etmesi durumunda salgını kontrol almak için set kurmanın gittikçe zorlaşacağını söyledi.

Dr. Galli, hükümetin acil durum kararnamelerinin binlerce doktorun ve sağlık çalışanının göreve çağrılması konusunda yararlı olduğunu fakat başka departmanlardan getirilen yeni doktorları göreve hazırlamanın zaman aldığını söyledi. Doktorlara da virüs bulaşma riskinin oldukça yüksek olduğunu belirtti.

Milano’da bulunan San Paolo ve San Carlo hastanelerinin yöneticisi Matteo Stocco, hastanelerinde çalışan 13 kişinin Koronavirüs testinin pozitif çıktığını, evlerinde karantina altında olduklarını söyledi. Stocco aynı zamanda tecrübeli acil doktorlarından birinin de “üç hafta aralıksız çalışmanın ardından” virüse yakalandığını söyledi.

Niguardo hastanesinden Dr. Puoti, doktorların kafeteryalarda birbirlerine mesafe koyduğunu, toplantılarda maske taktığını ve küçük odalarda bir araya gelmediğini anlattı. Puoti, buna rağmen bazılarının virüse yakalandığını ve personel sayısında azalma riskinin gittikçe arttığını söyledi. Puoti, “İnsanlar için sürdürülebilir bir çalışma seviyesini tutturmaya çalışıyoruz, çünkü bu durum sona erecek” dedi.

Puoti, hastanenin daha fazla solunum cihazı almaya çalıştığını ve başka şehirlerden gelecek hastalar için hazırlık yapmaya başladığını söyledi. Dr. Stocco ise o ânın çoktan geldiğini söyledi. Stocco, Perşembe akşamüstü 50 kişinin solunum güçlüğüyle acile geldiğini söyledi. Stocco, hastanenin hâlihazıpda ameliyatları durduğunu ve yatakları Koronavirüs hastaları arasında paylaştırmaya başladığını aktardı. “Enfeksiyon burada” diye ekledi.
İtalya’nın devlet hastanesi doktorları sendikası başkanı Carlo Palermo, sistemin yıllar süren bütçe kesintilerine rağmen bu zamana kadar dayanabildiğini söyledi. Palermo, bunun bir kamu sistemi olması da yardım ediyordu, eğer sigorta temelli bir sistem olsaydı daha “parçalanmış” bir yanıt verilirdi” dedi.

Palermo, Koronavirüs test sonucu pozitif çıkanların yaklaşık yüzde 50’sinin hastanede tedavi görmesinin gerektiği ve bunun sistem üzerinde bariz bir baskı yarattığını söyledi. Palermo, yoğun bakımda tedavi görmeye ve buna bağlı olarak 2-3 hafta hastanede yatmaya ihtiyacı olan hastaların yanıt verme kapasitesini alt üst edebileceğini söyledi.

Pek çok uzman, zengin ve sofistike Kuzey İtalya sağlık sisteminin bu salgının yükünü kaldıramaması durumunda daha yoksul olan güneyin başa çıkma şansının çok daha düşük olduğunu vurguladı. Dr. Palermo, “Eğer Güney’de virüs aynı oranda yayılırsa, sistem tutunamaz ve tedavi sunma şansımız olmaz” dedi.

Birçok uzman, İtalya'nın salgınının yayılmasında diğer Avrupa ülkelerine göre yaklaşık 10 gün ilerde olduğunu belirtti. Almanya Başbakanı Angela Merkel, geçen gün yaptığı açıklamada Almanların yaklaşık yüzde 70'inin virüse yakalanabileceği uyarısında bulunmuştu.

Virüs sonrası ezilen İtalya sağlık sisteminin raporları ABD'de yankılanmış, ABD Başkanı Trump Avrupa'dan gelen yabancılara uçuşların kapatıldığını açıklamıştı.

Eski İtalya Başbakanı ve Avrupa Birliği komisyonu başkanı Romano Prodi, konuya ilişkin "İtalya'daki hastalık, bir Avrupa hastalığı haline geliyor. Trump, kararıyla bunun bir Amerikan hastalığı haline gelmesinden kaçınmaya çalışıyor" dedi.

"Her halükarda Koronavirüs'ün zaten bir Amerikan sorunu olduğunu düşünüyorum" diyen Prodi, virüsün ABD'ye yayılmasının sağlık sistemindeki farktan dolayı, "Avrupa'dan daha ciddi sonuçları olabilir" ifadesini kullandı.

*Jason Horowitz'in ilk olarak New York Times'ta yayımlanan "Italy’s Health Care System Groans Under Coronavirus — a Warning to the World" başlıklı makalesinin İngilizce orijinaline buradan ulaşabilirsiniz