NATO Genel Sekreteri duyurdu: Erdoğan İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yaktı, TBMM onayından emin

10 Temmuz 2023 22:23

T24 Dış Haberler

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan'ın aylar süren müzakerelerden sonra İsveç'in NATO üyeliğine yeşil ışık yaktığını duyurdu.

Twitter hesabından açıklamalarda bulunan Stoltenberg, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson'la yaptıkları görüşmenin ardından Erdoğan'ın İsveç'in NATO'ya katılım protokollerini "en kısa sürede" TBMM'ye iletmeyi kabul ettiğini söyledi. Stoltenberg, Erdoğan'ın protokollerin TBMM'den geçmesini sağlayacağının teminatını verdiğini söylediğini aktardı.

NATO Genel Sekreteri, "Bu tüm NATO üyelerini daha güçlü ve güvenli yapan tarihi bir adım" dedi.

İsveç'in NATO'ya resmen katılabilmesi için Türkiye'nin ve Macaristan'ın katılım protokollerini ulusal meclislerinden geçirmesi gerekiyor.

Türkiye, İsveç ve NATO'nun Vilnius'taki üçlü görüşmesinde varılan mutabakatta, "İsveç'in terör örgütü YPG/PYD ve FETÖ'ye destek vermeyeceğini yinelediği ve Gümrük Birliği'nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil Türkiye'nin AB'ye üyelik sürecine aktif destek vereceği" bildirildi.

Türkiye, İsveç ve NATO görüşmesinde, müttefikler arasında savunma ticaret ve yatırımlarında yaptırım olmaması ve engellerin kaldırılmasına yönelik çalışmakta mutabık kalındı.

Üçlü zirvenin ardından NATO’dan yayınlanan 7 maddelik mutabakat metninde şu ifadeler yer aldı:

* 10 Temmuz 2023 tarihinde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Vilnius’ta düzenlenen NATO Zirvesi’nde bir araya geldi.

* Son NATO Zirvesi’nden bu yana İsveç ve Türkiye, Türkiye’nin meşru güvenlik kaygılarını gidermek üzere yakın işbirliği içinde çalışmışlardır. Bu sürecin bir parçası olarak İsveç anayasasını değiştirdi, yasalarını değiştirdi, PKK’ya karşı terörle mücadele işbirliğini önemli ölçüde genişletti ve Türkiye’ye silah ihracatını yeniden başlattı; tüm bu adımlar 2022’de kabul edilen Üçlü Memorandum’da belirtilmişti.

* İsveç ve Türkiye bugün hem 2022 Madrid NATO Zirvesi’nde kurulan Üçlü Daimi Ortak Mekanizma hem de her yıl bakanlar düzeyinde toplanacak ve gerektiğinde çalışma grupları oluşturacak yeni bir ikili Güvenlik Mutabakatı çerçevesinde işbirliklerini sürdürme konusunda mutabık kalmışlardır. Bu Güvenlik Mutabakatının ilk toplantısında İsveç, 4. madde de dâhil olmak üzere Üçlü Mutabakatın tüm unsurlarının tam olarak uygulanmasına yönelik olarak, terörizmin tüm şekil ve tezahürlerine karşı sürdürdüğü mücadelenin temeli olarak bir yol haritası sunacaktır. İsveç, YPG/PYD’ye ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte destek vermeyeceğini bir kez daha yineledi.

* Hem İsveç hem de Türkiye terörle mücadelede işbirliğinin İsveç’in NATO üyeliğinden sonra da devam edecek uzun vadeli bir çaba olduğu konusunda mutabık kalmışlardır. Genel Sekreter Stoltenberg ayrıca NATO’nun terörizmin tüm şekil ve tezahürlerini kategorik olarak kınadığını bir kez daha teyit etti. NATO, Genel Sekreter’in NATO’da ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörlüğü’nü kurması da dahil olmak üzere, bu alandaki çalışmalarını önemli ölçüde hızlandıracaktır.

* Müttefikler arasında savunma ticareti ve yatırımına yönelik hiçbir kısıtlama, engel veya yaptırım olmaması gerektiği ilkesine bağlıyız. Bu tür engellerin ortadan kaldırılması için çalışacağız.

* İsveç ve Türkiye ayrıca Türkiye-İsveç Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (JETCO) aracılığıyla ekonomik işbirliğini artırma konusunda da mutabık kalmışlardır. Hem Türkiye hem de İsveç, ikili ticaret ve yatırımları artırmak için fırsatları azami düzeye çıkarmaya çalışacaktır. İsveç, AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin modernizasyonu ve vize serbestisi de dâhil olmak üzere Türkiye’nin AB’ye katılım sürecini yeniden canlandırma çabalarını aktif olarak destekleyecektir.

* Bu temelde ve Avrupa-Atlantik bölgesinin caydırıcılığı ve savunmasına ilişkin zorunluluklar göz önüne alındığında, Türkiye, İsveç’in Katılım Protokolünü TBMM’ye iletecek ve onaylanmasını sağlamak üzere Meclis ile yakın işbirliği içinde çalışacaktır.

NATO ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörü atayacak

Görüşmeden sonra Stoltenberg, mutabakat kapsamında Türkiye ile İsveç arasında ikili güvenlik mekanizması kurulacağını bildirdi.

Stoltenberg, NATO tarihinde ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörü atanacağını açıkladı.

Stoltenberg, AB üyesi olarak İsveç'in, Türkiye'nin AB sürecini, vize serbestisini ve Gümrük Birliği'nin güncellenmesi çabalarını destekleyeceğini söyledi.

Madrid benzeri çözüm umudu tuttu

Türkiye, 2022'de NATO'nun Madrid Liderler Zirvesi'ne kadar İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyelik sürecinin başlatılmasını bloke etmiş, zirveden bir gün önce yapılan toplantıda hazırlanan memorandumla Türkiye sürecin işlemesine izin vermişti. Türkiye, ilerleyen süreçte Finlandiya'nın üyelik protokollerini TBMM'den geçirdi ve kuzey ülkesi 3 Nisan 2023'te resmen ittifakın 31. üyesi oldu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın İsveç'in üyeliğine Vilnius'ta yeşil ışık yakması düşük bir ihtimal olarak görülse de, diplomasinin işlemesiyle Madrid'deki gibi bir çözüme ulaşılacağı umu ediliyordu. Zirvenin başlamasından bir gün önce yapılan görüşmede mutabakata ulaşıldı.

Erdoğan geçen cuma, "Türkiye, sokaklarında teröristlerin cirit attığı bir ülkeye nasıl güvenebilir?" demişti

Erdoğan, cuma günü İsveç'in NATO üyeliği süreciyle ilgili önemli mesajlar verdi. "Teröristlere kucak açanlara onay verilmeyeceğini" ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, ''Türkiye, sokaklarında teröristlerin cirit attığı bir ülkeye nasıl güvenebilir? Terör örgütleriyle arasına mesafe koymayan bir devlet, NATO'ya nasıl katkı yapabilir? Madrid'de ülkemize verilen sözlere riayet edilmesini bekliyoruz.'' diye konuştu.

ABD ile yoğun telefon trafiği

ABD, İsveç'in NATO'ya yarın başlayacak Vilnius zirvesinde katılmasına büyük önem veriyordu ve bu doğrultuda Ankara'yla yoğun bir diplomasi trafiği yürüttü.

8 Temmuz'da Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile ABD'li mevkidaşı Antony Blinken, 9 Temmuz'da Erdoğan'la ABD Başkanı Joe Biden, 10 Temmuz'da yine Fidan'la Blinken İsveç'in NATO üyeliğinin ele alındığı telefon görüşmeleri yaptılar.

Erdoğan, Vilnius'ta Biden'la da bir yüz yüze görüşme gerçekleştirecek.

Türkiye'den AB atılımı

Erdoğan bugün Atatürk Havalimanı’nda yaptığı açıklamada, “Türkiye'yi Avrupa Birliği kapısında 50 yılı aşkın zamandır bekleten bu ülkelere buradan sesleniyorum. Ama Vilnius'ta da sesleneceğim. Önce Türkiye'nin Avrupa Birliği'nde önünü açın, biz de Finlandiya'da olduğu gibi İsveç'in önünü açalım” dedi.

Erdoğan, Biden'la dün yaptığı görüşmede de Türkiye'nin AB ile üyelik sürecini ele almıştı.

Bu çıkışın ardından hem Beyaz Saray, hem de Stoltenberg, Türkiye'nin AB üyeliği isteğini desteklediklerini belirttiler.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu ise Erdoğan'ın "Önce gelin Türkiye'nin Avrupa Birliği'nde (AB) önünü açın, biz de İsveç'in önünü açalım" teklifini reddetti.

Komisyon, AB üyeliği ile NATO üyeliğinin iç içe geçtiği fikrini kabul etmeyerek iki sürecin "ayrı" olduğunu ve "paralel" ilerlediğini vurguladı.

"İki süreci birbirine bağlayamazsınız." diyen Avrupa Komisyonu Baş Sözcü Yardımcısı Dana Spinant yaptığı açıklamada, "Avrupa Birliği'nin, tüm aday ülkeler ve hatta aday ülke olmak isteyen ülkeler tarafından atılması gereken çok ama çok net adımları olan, son derece yapılandırılmış bir genişleme süreci bulunuyor." dedi.

Erdoğan, AB Konseyi Başkanı Michel'le görüştü

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Charles Michel'i kabul etti. NATO Zirvesi'nin yapıldığı LITEXPO Sergi ve Fuar Merkezi'ndeki kabul, basına kapalı gerçekleştirildi.

Charles Michel, Twitter hesabından, Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta düzenlenen NATO Zirvesi öncesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmeye ilişkin açıklamada bulundu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile “iyi bir görüşme yaptıklarını” aktaran Michel, “AB-Türkiye işbirliğini tekrar ön plana almak ve ilişkilerimizi yeniden canlandırmak için önümüzdeki fırsatları konuştuk.” ifadesini kullandı.

Michel, AB ülkelerinin liderlerinin oluşturduğu AB Konseyi’nin AB Komisyonu ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’i stratejik ve ileriye dönük olacak şekilde bir rapor hazırlamasını istediğini kaydetti.

Macaristan, Türkiye'yi bekliyordu

Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, salı günü yaptığı açıklamada, İsveç'in NATO üyeliğinin onaylanması konusunda Türk mevkidaşı ile temas halinde olduğunu ve Türkiye'nin tutumunda bir değişiklik olması halinde Macaristan'ın süreci geciktirmeyeceğini söylemişti.

Reuters’ın haberine göre Dışişleri Bakanı Szijjarto sosyal medya platformu Facebook sayfasından yayınlanan bir basın toplantısında, "Eğer (Türkiye'nin tutumunda) bir değişiklik olursa, Macaristan'ın (NATO) üyeliği konusunda hiçbir ülkeyi engellemeyeceği sözünü elbette tutacağız" demişti.

ABD, F-16'lar konusunda adım atacak mı?

Biden yönetimi, Türkiye'ye F-16 ve modernizasyon kitlerinin satışını desteklediklerini söylerken, yasama organı Kongre'deki bazı üyelerin karar vermeden önce İsveç'in NATO üyeliği sürecinin sonuçlanmasını beklemek istediğini belirtiyordu. Erdoğan'ın İsveç'in üyeliğine yeşil ışık yakmasıyla sürecin hızlanıp hızlanmayacağı merak konusu oldu.

nato aaçıklama