50'nci yıl dönümünü 1 Ekim'de kutlamaya hazırlanan Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), uzay uçuşları ve keşif çalışmaları için yılda 17 milyar dolar ayrılan bütçesiyle dünyanın en büyük uzay kurumu olmayı sürdürüyor.
SSCB'nin uzay çalışmalarına karşılık vermek için ABD Kongresi'nde 1958'in Temmuz ayında yapılan oylamayla kurulmasına karar verilen NASA'nın kapıları, 1 Ekim 1958'de açıldı.
NASA'nın Washington'daki merkezinde yaklaşık 19 bin kişi görev yapıyor. Kurumun ABD'deki diğer 10 merkezinde ise yaklaşık 40 bin kişi çalışıyor.
NASA'nın en tanınmış uzay üsleri Florida eyaletindeki Cape Canaveral yakınlarında bulunan Kennedy ve Teksas eyaletindeki Houston kentinde yer alan Johnson. Uzay mekikleri bu üslerden fırlatılıyor.
Mekiklerin Florida'dan havalandıktan sonra Dünya'ya dönene kadar irtibat kurdukları ve denetlendikleri merkez ve Uluslararası Uzay İstasyonu'nun (ISS) uçuş denetim merkezi de Houston'da bulunuyor.
Mars'a, Güneş Sistemi'ndeki diğer gezegenlere ve kuyruklu yıldızlara gönderilen robotlu keşif araçlarının büyük bölümüyle irtibat, California eyaletindeki Pasadena kentinde bulunan Jet Motorları Laboratuvarından sağlanıyor.
NASA'nın başkanlığını 2005'in Nisan ayından beri Michael Griffin yürütüyor.
NASA, uzaydaki egemenliğini sürdürmek istiyor Soğuk Savaş döneminde kurulan NASA, Çin'in uzayı keşif çalışmalarında üstünlük sağlama emeline karşı uzaydaki egemenliğini devam ettirmek niyetinde.
NASA'nın kurulmasında, SSCB'nin, 4 Ekim 1957'de Kazak bozkırındaki Baykonur üssünden ilk uzay uydusu Sputnik'i (Yol Arkadaşı) yörüngeye göndermesinin çok büyük etkisi olmuştu.
Sputnik'in uzaya gönderilmesinin ardından iki süper güç SSCB ve ABD, teknolojik üstünlüklerini göstermek için uzayda yarışa girmişlerdi.
NASA Başkanı Michael Griffin'e göre Ay'a ulaşmak için yapılan yarış sadece uzayın keşfiyle ilgili değildi.
"Ay'a gitmenin, getirdiği ulusal gururun yanı sıra ABD demokrasinin ve özgürlük kavramının ne kadar yerinde olduğunu da gösterdiğini" söyleyen Griffin, "SSCB'nin, de uzayda elde edilecek başarının dünya genelinde iktidar ve etki sağlayacağını ortaya koyduğunu" belirtti.
NASA, kuruluşundan yaklaşık 10 yıl sonra, 1969'un Temmuz ayında Ay'a insan göndererek büyük başarıya ulaştığı uzayı keşif çalışmalarındaki liderliğini, bugüne kadar 2 mekik kaybetmesine rağmen sürdürdü.
Maddi kaynak sorunu ve ISS'e ulaşım NASA, 2020'ye kadar Ay'a, daha sonra da Mars'a insan göndermeyi hedefliyor, ancak bazı NASA yetkilileri, kurumun bütçesinin bu keşifler için yeterli olmadığından yakınıyor.
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yapımının 2010'da tamamlanmasından sonra, kaynak yetersizliği nedeniyle 3 mekiğin uçuşlarının durdurulacağı ve bu sayede uzay seyahatleri ve Ay'a dönüş için üzerinde çalışılan Orion uzay aracı için maddi kaynak sağlanabileceği, ancak yine de Orion'un en erken 2015'te uçabileceği belirtiliyor.
Amerikan uzay mekiklerinin emekliye ayrılmasından sonra, 2010-2015 yılları arasında ISS'e uçuşlarda, NASA'nın Rusya'nın Soyuz uzay araçlarına bağımlı kalacağı kaydediliyor. Yaklaşık 100 milyar dolar harcanan ISS'e yapılan yatırımın büyük bölümü ABD tarafından karşılandı. ABD'nin İstasyona uçuşlarda Soyuzlara bağlı kalacak olması Amerikalı yetkilileri endişelendiriyor.
NASA Başkanı Griffin, Rusya'nın Gürcistan'a geçen ayki askeri müdahalesinden önce yaptığı açıklamada, "Soyuz uzay araçlarına bir şey olursa, ISS'e hiçbir şekilde ulaşamayız" demişti.
Gürcistan'daki krizin ardından Washington ile Moskova arasındaki yeni Soğuk Savaş olasılığının, Amerikan astronotlarının ISS'e yapmaları gereken ziyaretlerini "hassas bir noktaya" getirdiğine işaret eden uzmanlar, jeopolitik
nedenlerle ABD'nin ISS'e ulaşımını tamamen engelleyecek teknik bir bahanenin Kremlin'in elinde iyi bir koz olacağını ifade etmişlerdi.
Bunun üzerine ABD Kongresi üyeleri ve Cumhuriyetçi başkan adayı John McCain, Amerikan mekiklerinin uçuşlarının durdurulmasının ertelenmesi konusunda NASA'ya talimat verilmesi çağrısında bulunmuşlardı. Bu kararın, Kasımda yapılacak başkanlık seçiminde göreve gelecek yeni ABD başkanı tarafından alınabileceği belirtiliyor.
NASA Başkanı Griffin, kurumun bütçesinde artış yapılmamasından duyduğu endişeyi dile getirmiş ve bunun devam etmesi halinde Çin'in uzayı keşif çalışmalarında ABD'yi geçebileceği uyarısında bulunmuştu.
Griffin, "Çinlilerin, biz tekrar Ay'a gitmeden oraya ulaşmaları, ABD'nin sadece Rusya'nın değil, Çin'in de gerisine düştüğü şeklinde yorumlanabilir" demişti.
NASA'ya yakın kaynaklara göre Griffin, Çin'in Ay'a 2017'ye kadar insanlı uzay aracı gönderebileceğini düşünüyor.
İlgili haberler:NASA yeniden Mars yolcusuUzayda kıyasıya rekabetUzay mekiklerine geç emeklilik
