Dünya yazarı Naki Bakır, bugünkü köşesinde Türkiye'de konut kiralarına getirilen yüzde 25'lik artış tavanının etkisizliğini ele alırken, "Daha önce, biten kiralama döneminde gerçekleşen enflasyon baz alınarak belirlenirken, Haziran 2022’den bu yana yasayla getirilen yüzde 25’lik üst sınırın uygulandığı kira artışları, bu dönemde yüzde 300’e yaklaşarak, aynı dönemdeki genel enflasyonu ikiye katladı," ifadelerini kullanarak, getirilen sınırın piyasada beklenen etkiyi göstermediğini vurguladı.
Bakır "Sosyal kriz yaşandı" diyerek, kira artışlarının yol açtığı toplumsal sorunlara işaret etti ve, "İki yılını dolduran konut kirası artışında üst sınır uygulaması, ilk günden bu yana ev sahipleri ile kiracılar arasında anlaşmazlık ve kavgaya yol açtı," ifadeleriyle bu durumun ciddi toplumsal gerilimlere neden olduğunu belirtti.
Ayrıca, mevcut durumun geleceği hakkında, "Konut kirası artışlarına yüzde 25 tavanı getiren yasa maddesinin uzatılan süresi bu yıl 1 Temmuz itibarıyla dolacak," diyerek, kira artışlarının kontrol altına alınmasına yönelik mevcut yasal düzenlemenin sona ereceğini ve eski sisteme dönüleceğini ifade etti.
"Enflasyonla mücadele kapsamında konut kiralarına getirilen artış tavanı, bu alanda yaşanan fahiş artışların önüne geçemedi.
Daha önce, biten kiralama döneminde gerçekleşen enflasyon baz alınarak belirlenirken, Haziran 2022’den bu yana yasayla getirilen yüzde 25’lik üst sınırın uygulandığı kira artışları, bu dönemde yüzde 300’e yaklaşarak, aynı dönemdeki genel enflasyonu ikiye katladı. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kapsamında son iki yılda kümülatif bazda en yüksek artışı kaydeden alt harcama grubu “gerçek kira” oldu.
Ne hedeflenmişti?
Kiralardaki aşırı yükselmeyi baskılamak amacıyla artış tavanı yüzde 25’le sınırlanmış, maddenin yer aldığı 7409 sayılı Kanun 11 Haziran 2022’de Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
Söz konusu düzenleme ile izleyen bir yıllık dönemde yenilenecek kira sözleşmelerinde artışların bu oranı geçemeyeceği hükme bağlandı. Bu uygulamanın 1 Temmuz 2023’te dolan süresi daha sonra bir yıl uzatıldı.
Bu yıl aynı tarihte uzatma sona erecek ve uygulama iki yılı doldurmuş olacak. Ancak bu dönemde yasal düzenlemeye rağmen birçok ev sahibi artış tavanına uymadı, özellikle İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya gibi metropoller başta büyük kentlerde boşalan evlere öncekinin 4-5 katı kiralar istenmeye devam edildi. Sözleşmeler, yasal sınırın çok üzerindeki artış oranları ile yenilendi.
Enflasyon verileri ne diyor?
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) tüketici fiyat endeksi verileri, iki yıllık dönemde yenilenen kira sözleşmelerinde artış üst sınırının kâğıt üzerinde kaldığını gösteriyor.
Yüzde 25’lık tavanın 2022 yılının haziran ayı başlarında getirildiği dikkate alındığında, uygulama bu yılın mayıs sonu itibarıyla yaklaşık iki yılını doldurdu.
Mayıs 2022 sonu ile bu yılın mayıs sonu arasındaki iki yıllık dönemde TÜFE’de genel artış kümülatif bazda yüzde 144,9 olurken, TÜFE kapsamındaki ana ve alt harcama grupları içinde en yüksek artış yüzde 285,97 ile “gerçek kira” endeksinde yaşandı. Böylece söz konusu iki yıllık dönemde kiralardaki kümülatif artış üç kata yaklaştı. Başka deyişle kiraların düzeyi, Mayıs 2022’dekinin yaklaşık dört katına ulaştı."
Bakır'ın yazısının tamamını okumak için tıklayın.
