En mutlu yaş hangisi? Para mutluluk getirir mi? Daha fazla mutlu olmanın püf noktaları neler? Milliyet gazetesinden Nilay Örnek, bu soruları 18 yıllık araştırmaları nedeniyle “mutluluk profesörü olarak” anılan Sonja Lyubomirsky'e sordu.
Pazarlamanın Değişen Trendleri ve Yeni Renkleri, 7 Kasım’da Çırağan Sarayı’nda düzenlenecek olan MediaCat Marketing Forum ’08’de tartışılacak. Bu tartışmalar pek çok ünlü isme de ev sahipliği yapacak.
Forumun ilgi çekici isimlerinden biri de “Pazarlamada Yeni Bir değer: Mutluluk” başlıklı bir sunum yapacak olan Sonja Lyubomirsky. 18 yıldır “mutluluk” üzerine çalışan, 13 de ödül alan California Üniversitesi profesörü Sonja Lyubomirsky ile Türkiye’ye gelmeden önce e-mail aracılığıyla konuştuk.
En mutsuz yaş dönemi hangisi?
Çoğu araştırma, insanların yaşlandıkça daha mutlu olduğunu gösteriyor. Ancak 65 yaşından sonra mutluluk oranının düştüğü görülüyor.
‘Alışmak’ mutluluğun derecesini azaltır mı?
Kesinlikle, bu hisse “hedonist adaptasyon” (iyi şeylere alışmak) denir. Araştırmalara göre, insanlar hayatlarında onlara mutluluk veren şeylere kolayca alışıyorlar. Bu bir ilişki, para (araba, ev, mücevher), yaşanan şehir, sağlık gibi her şey olabilir.
Bir araştırmanıza göre ‘iş, aile, sosyal hayat’ mutluluğu yüzde 10, ‘genetik özellikler’ yüzde 50, ‘davranışlar’ yüzde 40 oranında etkiliyor. Ya yüzde 50 ‘mutsuz’ doğmuşsak, ne yapacağız?
Mutluluğun yüzde 50’si genetik. Fakat kişinin huyları, düşünce şekli ve bulunduğu çevrenin de mutluluk oranında büyük etkenler (yaklaşık yüzde 40) olduğuna inanıyorum.
Mutsuzlar ‘geviş getirir’
Dini inançları güçlü olanlar, olmayanlardan daha mı mutlu?
Evet, birçok araştırmaya göre öyle. Fakat bunu çoğunlukla dinin güçlendirdiği sosyal bağlar ve cemiyet hissine bağlamalıyız.
Daha basit hayatlar yaşasak daha mutlu olur muyuz?
Basit derken eğer somut şeylere daha az önem vermekten bahsediyorsanız, evet. Mutsuz kişiler, sorunlarını mutlu kişilerden daha çok “geviş getirirler” (durmadan ve bir çözüm getirmeye çalışmadan sorunlarını düşünürler). Fakat bu davranış biçimi onların daha kötü hissetmelerine yol açar.
Birinin mutsuzluğuyla mutlu olanlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Araştırmalarıma göre zaten mutlu insanlar kendi mutluluklarını diğerleriyle karşılaştırmıyor. Diğerlerinin mutsuzluğundan mutlu olanlar, zaten mutsuzdurlar. Fakat bu stratejiyle kişisel mutluluğa ulaşamazlar.
Orhan Pamuk “Mutluluk insanın sevdiği kişiye yakın olmasıdır yalnızca” diyor... Katılıyor musunuz?
Mutluluğu yalnızca buna bağlayamam fakat katılıyorum, sevdiklerimizle yakın ilişkiler mutluluğumuz için vazgeçilmez.
Daha mutlu olmak için neler yapmalıyız?
Çaba sarf etmeliyiz: Bağışlayabilmek, maneviyata önem vermek, minnettar olmak, spor ve meditasyon yapmak, ilişkilere değer vermek, sorunları “geviş getirmemek”, kibar olmak, anı yaşamak ve anlamlı amaçlar gütmek gerekli.
‘Para saadet getiriyor’
Para saadet getirmiyor mu, yoksa insanlar nerede alışveriş yapacaklarını mı bilmiyor?
Para saadet getirir! Maaşlar mutlulukla doğrudan orantılıdır. Fakat genellikle inanıldığı kadar yoğun ve uzun vadeli bir mutluluk sağlamaz. Çünkü nelere sahipsek o kadarına adapte oluruz ve daha fazlasını isteriz!
Mutluluğu korumak mümkün mü?
İşte bu milyon dolarlık soru! Yakalanan mutluluğu korumak mümkün ama çaba gerektiriyor.
Ne yaparsanız yapın mutlu olmayan insanlar için ne yapılmalı?
Bu tarz insanlar, klinik depresyon ya da biyolojik mutsuzluk yaşıyor olabilirler. Onlara klinikler yardımcı olabilir.
Mutluluk öğrenilebilir mi? İngiltere’de okulu bile var ama...
Evet, mutluluk strateji ve tekniklerle öğrenilebilir. Ama bunu başarmak için illa okuluna gitmeye gerek yok. İnsan kendi de öğrenebilir.
Mutlu insanların kendilerini daha güzel hissettikleri doğru mu?
Evet. Fiziksel olarak bir fark olmasa da, mutlu insanlar daha güzel olduklarına inandıkları için daha çekici olabilirler.
Bazı ülkelerin diğerlerine göre daha mutlu olmasının nedeni ne?
Araştırmalara göre vatandaşlar ülkelerindeki demokrasi, özgürlük, ahlaklılık, istikrar ve toplumun homojenliği gibi etkenlere göre mutlu veya mutsuz oluyorlar. Tabii ‘kişisel kazancı’ da bu etkenlerden biri olarak saymalıyız.
Mutlu evliliğin 5 sırrı
1- İçsel dünyalarınızı, birbirinizin hayal ve umutlarını paylaşın,
2- Birlikte vakit geçirin, eşinizi dinleyin,
3- Karşılıklı olarak birbirinize minnet, sevgi ve saygı gösterin,
4-Eşinize yanlış bulduğunuz veya geliştirmesini istediğiniz yönlerini yapıcı bir biçimde anlatın. Bunu yaparken “5 pozitif, 1 negatif” yorum oranını koruyun. iyi yönlerini de övün.
5- Yapıcı tartışmalar yapın (Hislerinizi nefretle değil, saygı ve bazen de şakayla karışık anlatın).
Evliler daha mutlu!
Lyubomirsky’ye mutlu insanlar daha sosyal. Bu arada çoğu araştırma, evlilerin bekâr, boşanmış ve dullardan daha mutlu olduğunu gösteriyor. Fakat, evli ve bekâr (hiç evlenmemiş) kişiler arasında ki fark diğerlerine göre daha az.
Mutluluk araştırmalarına göre erkek ile kadınların mutluluk eşiği arasında çok fark yok. Fakat araştırmalar kadınların mutluluğu da üzüntüyü de daha yüksek oranlarda yaşadığını, erkeklerin daha soğukkanlı olduğunu söylüyor.
