Ankara’nın entelektüel tarihinde önemli bir yer tutan, tarihi, kültürü ve mimarisiyle Kızılay’daki özgün eserlerden biri olan, “kültür varlığı” tescili de bulunan ancak yıllar içinde kullanılamaz hale getirilen Mülkiyeliler Birliği Misafirhanesi, Mülkiyeliler Birliği ve Çankaya Belediyesi’nin ortak kararıyla 2017 yılının son haftasında yıkıldı. Yıkımı köşesine taşıyan Cumhuriyet yazarı Çiğdem Toker, Çankaya Belediye Başkanı Alper Taşdelen’in “yenilenme”den söz ettikten sonra enkaz üstünde bir greyder fotoğrafıyla yıkımı duyurduğuna dikkat çekerek, "Misafirhaneyi yıkan greyder ve arkasındaki irade, toplumsal hafızamız ile hatıralarımızdan kıymetli parçaları da kopardı" dedi.
Toker, Taşdelen’in de atıf yaptığı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararının Temmuz 2017’den Ekim 2017’ye nasıl değiştiğini ve yeni binanın Özal döneminde parlayan bir şirket tarafından “bağış” yoluyla nasıl yapılacağını sordu.
Çiğdem Toker’in "Yargıtay’ın milyarlık ihalesi ‘davet’le Rönesans’a verildi" başlığıyla (7 Ocak 2018) yayımalanan yazısının ilgili öblümü şöyle:
Mülkiyeliler misafirhanesi
“Mülkiyeliler misafirhanesi” artık yok. Aylardır polis kuşatması altındaki İnsan Hakları Anıtı’nın bulunduğu Yüksel Caddesi ile Selanik Caddesi’nin kesiştiği noktadaki bina, 2017’nin son haftasında yıkıldı.
Bir süredir kullanılmayan Mülkiyeliler misafirhanesi “kültür varlığı” olarak tescilli bir taşınmazdı. Ama bu tescil, Ankara’nın kültürel entelektüel tarihinde özel yeri bulunan mütevazı yapıyı korumaya yetmedi. Yıkım, Mülkiyeliler Birliği ile Çankaya Belediyesi’nin ortak kararıyla gerçekleşti.
Çankaya Belediye Başkanı Alper Taşdelen yıkım haberini, Twitter hesabından enkaz üzerinde greyderi gösteren bir fotoğrafla paylaştı. 28 Aralık tarihli tweet “Mülkiyeliler Birliği ile birlikte yaptığımız Mülkiye Kültür Merkezi için ilk adımı attık ve tehlike arz eden eski binayı yıktık” diyor.
Taşdelen Mülkiyeliler misafirhanesini “yenileyeceklerini” açıklamıştı.
“Yenileme” kelimesi, aralarında yer aldığım “bir kısım kamuoyu” tarafından restorasyon olarak algılandı. Fakat Taşdelen’in de atıf yaptığı Kültür Bakanlığı Ankara 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı ile deprem performans raporunda “yeterli dayanım ve yatay rijitliği göstermediği” için rekonstrüksiyon projesi uygun bulunmuş. Dolayısıyla yıkıp yeniden yapmak anlamına gelen rekonstrüksiyona önceden karar verilmiş.
Üç ayda ne değişti?
Ne var ki Ekim 2017’de yıkıp yeniden yapmayı uygun bulan Koruma Kurulu, aynı bina için sadece üç ay önce bambaşka bir karar vermiş.
Kurul, 4511 No’lu/ 6 Temmuz 2017 tarihli kararında Mülkiyeliler misafirhanesinin “restitüsyon ve restorasyon” projesini uygun bulmuş. Yani bu karar uygulansa, uygulanmak istense o bina yıkılmayacak. Fakat Temmuz 2017 ile Ekim 2017 arasındaki üç aylık dönemde ne olduysa, ibre yıkımdan yana dönmüş.
Bu konuda taraflar arasında, giderek yıpratıcı hale gelen bir tartışma yaşanmakta.
Bu satırların yazarıysa, ne mülkiyeli ne de mimar. O binada edebiyatçıların, fikir adamlarının söyleşilerini dinlemiş bir kitlenin ortak duygusunu aktaralım:
Misafirhaneyi yıkan greyder, sadece mütevazı bir binayı yıkmadı. O greyder ve arkasındaki irade, toplumsal hafızamız ile hatıralarımızdan kıymetli parçaları da kopardı. Yerine yapılacak “yenisi”nde en pahalı inşaat malzemesini kullanıp en fiyakalı görüntüyü verseniz de parçalanan ortak bellek, kaybolan ruh geri gelmeyecek.
Ne hikmetse tam anlaşılmayan kısım bu.
