Motorlu Taşıtlar Vergisi’nin (MTV) bu yıl iki kez ödenmesi ile Cumhurbaşkanına ÖTV’yi beş kat artırma yetkisi tanıyan kanunun görüşmelerine büyük oranda katılmayan muhalefet, dolaylı zam ve vergileri daha da artıracağı eleştirilerine konu olan Ek Bütçe Kanunu görüşmelerinde de tatildeydi. Kanunla ilgili kaleme alınan şerhte, ağır eleştiriler getiren ve “En insafsız IMF programından bile daha insafsız” ifadesini kullanan muhalefetin yarıya yakını, Meclis Genel Kurul’da oy kullanmadı. Meclis'teki sandalye dağılımına göre; 130 milletvekili bulunan CHP’den 74; 55 milletvekili bulunan Yeşil Sol Parti’den 41; 44 milletvekili bulunan İYİ Parti’den de 26 milletvekili oylamaya katılmadı.
MTV'yi bu yıl ikiye katlayan, bunun yanında Özel Tüketim Vergisi ile ilgili Cumhurbaşkanına beş kata kadar artırma yetkisi tanıyan Torba Kanun görüşmelerinde muhalefet milletvekillerinin yarısına yakınının oy kullanmadığının ortaya çıkması, tepkilere neden oldu.
Benzer bir durumun Ek Bütçe Kanunu oylamasında da yaşandığı ortaya çıktı. AKP tarafından geçen hafta Meclis’e sunulan ve bütçeye 1,1 trilyon TL eklenmesini öngören 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, dolaylı vergileri ve zamları artıracağı, vergi yükünü vatandaşın sırtına bindireceği gerekçesiyle muhalefet tarafından eleştirilmişti. CHP, Yeşil Sol Parti ve İyi Parti, AKP’nin kanun teklifi ile ilgili hazırladıkları muhalefet şerhlerinde ağır ifadeler kullanmıştı.
CHP, “Dar gelirlinin sırtına yüklenecek” demişti
CHP’nin muhalefet şerhinde teklifle Kur Korumalı Mevduat sisteminin tüm yükünün Merkez Bankası'na aktarıldığı belirtilerek, bu düzenlemenin bütçe açığını gizlemeye yönelik olduğu kaydedilmişti.
CHP’nin şerhinde, “Bu durumda bu ödemeler bütçeye gider yazılamayacağı için bütçe açığı artmayacak ve böylece bütçenin görüntüsü kurtarılmış olacaktır. Buna karşılık bu ödemeler Merkez Bankası’na devredildiği için Merkez Bankası bu ödemeleri para basarak yapacaktır" denilmişti. Şerhte ayrıca, "Ücretlilerin maaşlarında yapılan son artışlar sayesinde gelir vergisinde ek bütçeyle beklenen artış sağlanacaktır. Dolayısıyla maaş zamlarının çok önemli bir kısmı gelir vergisi olarak kendilerinden alınacaktır. Ek bütçenin yükünün yine dar gelirlinin sırtına yükleneceği anlaşılmaktadır” ifadeleri de kullanılmıştı.
“Ek bütçenin emanet edilemeyeceğini savunuyoruz”
Yeşil Sol Parti’nin (YSP) muhalefet şerhinde de şunlar kaydedilmişti:
“Bu hükümet ne orta vadede ne de kısa vadede öngörü yapacak kapasiteye sahip değildir. Hem 2023 bütçesi, hem de Orta Vadeli Program çökmüştür. Dolayısıyla Yeşil Sol Parti olarak yaptığı bütçeyi altı ayda batıran bu hükümete asla ek bütçenin emanet edilemeyeceğini savunuyoruz. 2023 bütçesindeki tercihler nedeniyle kaybedenler emekçiler ve halklarımız olmuştur. Ek bütçede kaybeden yine emeğiyle geçinen yurttaşlarımız olacaktır. Ek bütçeyle istenen 1 trilyon 120 milyar liralık ilave ödeneğin kaynağının halkımızın sırtına yüklenecek vergiler ve zamlar olacağı ortadadır.”
İyi Parti’nin muhalefet şerhinde de IMF programları hatırlatılarak, “Torba kanun teklifi ve ek bütçe kanunu teklifini birlikte düşündüğümüzde iktidarın aslında adı konulmamış bir IMF programı uyguladığını tespit etmek mümkündür. Ancak söylemek gerekir ki bugün IMF –övgü anlamı taşımamaktadır-, AKP iktidarından daha insaflı bir vergi politikası önerirdi. En azından Cumhurbaşkanının yaptığı üzere çocuk bezinden, temizlik malzemesinden alınan vergilerin artırılmasını istemezdi” denilmişti.
Şerhte, torba kanun teklifi ve ek bütçe teklifinin, koyduğu vergiler açısından en insafsız IMF programından bile daha insafsız olduğu da belirtilerek, “Bugün yaşadığımız tam anlamıyla devlet krizidir. Ek bütçe kanun teklifi yerine Cumhurbaşkanı’nın istifa dilekçesi bile tek başına ekonomik göstergeleri olumlu yönde etkileyebilecek duruma gelmiştir” ifadelerine yer verilmişti.
CHP’den 74, YSP’den 41 milletvekili oylamaya katılmadı
Kanun teklifi, Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerin ardından cuma günü TBMM Genel Kurulu’na geldi. Muhalefetin Ek Bütçe Kanunu ile ilgili ağır ifadeler kullanmasına karşın, Genel Kurul oylamasında muhalefet milletvekillerinin yarısına yakınının oy kullanmadığı ortaya çıktı. CHP’den 74, Yeşil Sol Parti’den 41, İYİ Parti’den 26, Saadet Partisi'nden 7, DEVA Partisi’nden 14, EMEP’ten iki, HDP’den iki, Demokrat Parti’den iki, Türkiye İşçi Partisi’nden de bir milletvekili oylamaya katılmadı.
Meclis'teki sandalye dağılımına göre; CHP 130, Yeşil Sol Parti 55, MHP 50, İYİ Parti 44, Saadet Partisi 20, DEVA 15, Yeniden Refah Partisi 5, TİP 4, Hüda Par 4, Demokrat Parti 3, Demokratik Bölgeler Partisi 2, Emek Partisi 2, Halkların Demokratik Partisi 2 ve Demokratik Sol Parti 1 milletvekiline sahip.
Önder, Meclis'i yönettiği; Atalay tutuklu olduğu için oylamaya katılamadı
Oylamaya katılamayan iki vekilden biri Yeşil Sol Partili Önder, diğeri de TİP vekili Atalay'dı. TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder, başkan sıfatıyla Meclis'i yönettiği için oylamaya katılamadı. Tutuklu TİP Milletvekili Can Atalay ise cezaevinde bulunduğu için oylamada bulunamadı.
TBMM tutanaklarından derlenen bilgilere göre, oylamaya katılmayan milletvekillerinin listesi şöyle:
CHP
Ayhan Barut, Burcu Köksal, Reşat Karagöz, Tekin Bingöl, Gamze Taşçıer, Aylin Yaman, Aliye Coşar, Sururi Çorabatır, Mustafa Erdem, Süleyman Bülbül, Bülent Tezcan, Serkan Sarı, Türker Ateş, Nurhayat Altaca Kayışoğlu, Orhan Sarıbal, Özgür Ceylan, İsmet Güneşhan, Mehmet Tahtasız, Gülizar Biçer Karaca, Ediz Ün, Ahmet Baran Yazgan, Gürsel Erol, Mustafa Sarıgül, İbrahim Arslan, Utku Çakırözer, Melih Meriç, Hasan Öztürkmen, Servet Mullaoğlu, Ali Mahir Başarır, Talat Dinçer, Fethi Açıkel, Engin Altay, Yunus Emre, Zeynel Emre, Ali Gökçek, Suat Özçağdaş, Oğuz Kaan Salıcı, Namık Tan, Erdoğan Toprak, Gökan Zeybek, Ednan Arslan, Murat Bakan, Sevda Erdan Kılıç, Rıfat Turuntay Nalbantoğlu, Tuncay Özkan, Mahir Polat, Yüksel Taşkın, Deniz Yücel, İnan Akgün Alp, Hasan Baltacı, Vecdi Gündoğdu, Fahri Özkan, Metin İlhan, Barış Bektaş, Ali Fazıl Kasap, Bekir Başevirgen, Ömer Fethi Gürer, Mustafa Adıgüzel, Seyit Torun, Tahsin Ocaklı, Ayça Taşkent, Murat Çan, Barış Karadeniz, Ulaş Karasu, İlhami Özcan Uygun, Faik Öztrak, Nurten Yontar, Sibel Suiçmez, Ali Karaoba, Eylem Ertuğ Ertuğrul, Aysu Bankoğlu, Özgür Erdem İncesu, Tahsin Becan, Talih Özcan
İyi Parti
Bilal Bilici, Hakan Şeref, Koray Aydın, Adnan Bezer, Ahmet Eşref Fakıbaba, Kürşad Zorlu, Aykut Kaya, Uğur Poyraz, Yüksel Selçuk Türkoğlu, Yasin Öztürk, İdris Nebi Hatipoğlu, Mehmet Mustafa Gürban, Burhanettin Kocamaz, Burak Akburak, Ersin Beyaz, Mehmet Selim Ensarioğlu, Seyithan İzsiz, Buğra Kavuncu, Nimet Özdemir, Cihan Paçacı, Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, Ahmet Ersagun Yücel, Şenol Sunat, Metin Ergun, Ümit Dikbayır, Turan Yaldır
Yeşil Sol Parti
Heval Bozdağ, Sırrı Sakık, Ömer Faruk Hülakü, Semra Çağlar Gökalp, Hüseyin Olan, Ceylan Akça Cupolo, Cengiz Çandar, Sevilay Çelenk Özen, Serhat Eren, Mehmet Kamaç, Adalet Kaya, Berdan Öztürk, Halide Türkoğlu, Meral Danış Beştaş, Öznur Bartın, Vezir Coşkun Parlak, Ali Bozan, Cengiz Çiçek, Celal Fırat, Çiğdem Kılıçgün Uçar, Çiçek Otlu, İbrahim Akın, Gülüstan Kılıç Koçyiğit, Ömer Faruk Gergerlioğlu, Beritan Güneş Altın, Kamuran Tanhan, Sümeyye Boz, Tuncer Bakırhan, Sabahat Erdoğan Sarıtaş, Ayten Kordu, Dilan Kunt Ayan, Ömer Öcalan, Ferit Şenyaşar, Sinan Çiftyürek, Mahmut Dindar, Gülcan Kaçmaz Sayyiğit, Gülderen Varlı, Mehmet Rüştü Tiryaki, Mehmet Zeki İrmez, Yılmaz Hun, Nevroz Uysal Aslan
Saadet Partisi
Şerafettin Kılıç, Birol Aydın, Selim Temurci, Mustafa Bilici, Mahmut Arıkan, Hasan Ekici, Cemalettin Kani Torun
DEVA Partisi
Sadullah Kısacık, Sadullah Ergin, Burak Dalgın, Ertuğrul Kaya, Mehmet Emin Ekmen, Elif Esen, Hasan Karal, Evrim Rızvanoğlu, Mustafa Yeneroğlu, Medeni Yılmaz, Seda Kaya Ösen, Selma Aliye Kavaf, İrfan Karatutlu, Cem Avşar
TİP
Ahmet Şık
Demokrat Parti
Cemal Enginyurt, Haydar Altındaş
EMEP
Sevda Karaca Demir, İskender Bayhan
HDP
Mithat Sancar, Pervin Buldan
TIKLAYIN - Muhalefetin yarısı MTV oylamasında yok: CHP’den 69, İyi Parti’den 22 vekil oylamaya katılmadı
