T24 - Endonezya’da denizleri ve okyanusları korumak için yeni bir model geliştirildi. İşte, yeni mercan kayalıklarının oluşturulması ve onların korunması için balıkçıların görevlendirilmesini içeren bu projenin ayrıntıları...
Gili Trawangan, Bali’den hızlı botla yaklaşık iki saat mesafede küçük bir ada. Beyaz kumları ve mavi sularıyla yılda yüz binlerce turist çekiyor. Çoğu yabancı, tıpkı Anna Walker gibi, mercan kayalıkları açısından zengin bu ve iki diğer komşu adayı görmek için geliyor.
Walker, "Gili Trawangan'a ilk olarak 1999'da geldim. Adeta adaya âşık oldum. Dalış imkanlarına bayıldım. Sanırım burası olmam gereken yer" diyor.
Dinamit sesleri harekete geçirdi
Ancak Walker, adaya varışından kısa bir süre sonra ürkütücü sesler duymaya başlamış. Yerel balıkçıların kayalıklarda kullandıkları dinamit seslerini…
Anna Walker, "Bu, balıkları ya sersemletiyor ya da öldürüyor. Böylece hepsi yüzeye fırlıyor. Balıkçılara sadece onları toplamak kalıyor. Açıkçası bu onlar için büyük miktarda balık yakalamanın en etkili yolu" şeklinde konuşuyor.
Dalış malzemeleri satan "Big Bubble" adlı dükkânın da sahibi olan Walker, harekete geçilmesi için komşularını ikna etmeyi başarmış. Walker, 2002 yılında Bali’de düzenlenen terör saldırısını takip eden durgunluk dönemini de birlikte yaşadıklarını söylüyor:
"Bali’deki bombalama olayının yol açtığı tek iyi şey, eğer artık turist gelmezse neler olabileceğini görmemiz için biraz gözlerimizi açması oldu. Ayrıca yerli halka mercan kayalıklarını yok edersek, bunun sadece bir bombalama olayına verilen tepki olmayacağını, sürekli bizimle yaşayacağını göstermeye çalışmamızı da kolaylaştırdı.”
Güvenlik gücü projesi
Yedi dalış malzemeleri dükkanı, müşterilerinden kelle vergisi alma konusunda anlaştı. Kişi başına 2 euro kadar. Paranın kayalıklara zarar vermektense devriye gezip onları koruyacak balıkçılardan oluşan bir güvenlik gücünün finansmanında kullanılması hedefleniyor.
Kendilerini mercan kayalıklarını kurtarmaya adayan grubun başkanı Delphine Robbe, "En önemli şey sadece balık tutup satmaktansa, mercan kayalıklarından para kazanıldığına halkın ikna edilmesi. Çünkü bu durumda sadece bir kez balık satıyorsun. Balığı pek çok kez satabilirsen, yani her gün şnorkel ile balıkları seyretmek isteyen turistleri cezbedebilirsen, balığı yemekten çok daha fazla kâr yapabilirsin" ifadelerini kullanıyor.
Robbe ayrıca, daha fazla hasarı önlemek için Alman bilim adamı Wolf Hilbertz tarafından geliştirilen yeni bir teknolojinin kullanımını da teşvik etmiş. "Biyo-kaya" olarak adlandırılan bu teknoloji okyanus yüzeyine farklı uzunluk ve genişlikte tel yapıların yerleştirilmesini ve daha sonra metal aracılığıyla düşük voltajlı elektrik verilmesini içeriyor. Böylece doğal mercan gibi bir kireç taşı katmanı oluşuyor.
Biyo kayalar daha güçlü
Aslında biyo kayalar, doğal mercanlardan beş kat daha hızlı büyüyor ve daha sağlam oluyor. Hastalıklara karşı da daha dayanıklı. Walker, bu yapıların ilk bakışta çok da ilham verici görünmediğini kaydediyor ve ekliyor:
"Doğruyu söylemek gerekirse, biyo kayayı ilk yerleştirdiğimiz zaman daldığımda biraz garip göründüğünü itiraf etmeliyim. “Tanrım suyun içinde ne kadar da yapay duruyor” diye tepki vermiştim. Ancak iki üç gün sonra, kireç taşı katmanları oluşmaya başlıyor ve metal gibi değil de daha doğal görünüyor.”
Gili adalarında şimdiye kadar 62 "biyo-mercan kayası" kurulmuş. Maldivler, Tayland, Filipinler ve Karayipler'de de yeni kayalıklar şekillenmeye başladı.
