T24 Ekonomi Servisi
Eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeniden ekonominin patronu oldu. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mehmet Şimşek'i Hazine ve Maliye Bakanı olarak atadı. Dış basında "piyasa dostu" bir isim olarak nitelenen Şimşek'in ortodoks ekonomi politikalarına dönüş yaparak son 2 yılda uygulanan ekonomi politikalarını kademeli olarak değiştireceği tahmin ediliyor.
Mehmet Şimşek'in kendi internet sitesindeki biyografisinde "zor şartlar altında" büyüdüğünü belirtiyor. Şimşek, Batman'ın Gercüş İlçesi Arıca Köyü'nde sekiz çocuklu ailenin en küçük çocuğu olarak 1967 yılında doğdu.
Ortaokulu Batman'da ve liseyi ise Gercüş'te tamamlayan Şimşek, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ni kazandı. Mezun olduktan sonra Siyasal Bilgiler'de bir süre akademik çalışmalarını sürdüren eski Bakan, devlet bursuyla İngiltere'de University of Exeter'de finans ve ekonomi alanında yüksek lisans yaptı.
Çalışma hayatı
Londra dönüşünde ise Etibank'ta çalışmaya başladı. Kendi anlatımına göre "tatmin edici olmayan" Etibank dönemini, gazetede gördüğünü söylediği Amerikan Büyükelçiliği'nin verdiği bir iş ilanı bitirdi. Sınavı kazanan Şimşek, ABD’nin Ankara Büyükelçiliği'nde Türkiye ekonomisi üzerine analizler yapan bölümünde "kıdemli ekonomist" sıfatıyla çalışmaya başladı.
Büyükelçilikte dört yıl çalışan Şimşek, 1997'de ABD'de oturma izni aldı. Ardından, İsviçreli merkezli UBS'in New York'taki ofisinde hisse senedi analiz bölümünde işe başladı. Kısa sürede UBS'ten ayrılan Şimşek, 2 yıl kadar Deutsche-Bender Menkul Değerler'de çalıştı. Peşine ise Mehmet Şimşek, Merrill Lynch'in Akdeniz Bölgesi'ndeki ülkelerin "makro analizlerini" yapan birimde çalışmaya başladı.
Merrill Lynch'teki görevini sürdürürken 2006 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası başkanlığına aday gösterildi. Şimşek'in atanması gerçekleşmedi ve Süreyya Serdengeçti'nin koltuğuna 2011 yılına kadar TCMB Başkanı olarak kalacak Durmuş Yılmaz oturdu.
2007-2018 arasında siyasetteydi
2007 seçimleriyle beraber Mehmet Şimşek, TBMM'ye girdi. Gaziantep'ten vekil olan Şimşek, aynı yıl Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı oldu. 2009 yılına kadar görevini sürdüren Şimşek, ardından 6 yıl boyunca Maliye Bakanı olarak görev yaptı. Şimşek, ayrıca 2011'de Batman'dan, 2015'te ise yeniden Gaziantep'ten milletvekili seçildi.
Mehmet Şimşek, 2015-2018 arasında ise Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı. 2018'de, Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin ilk Kabinesi'nde kendine yer bulamayan Şimşek, Twitter hesabı üzerinden veda mesajı paylaşarak "Siyasete adım attığım 2007’den beri geride bir hoş sada bırakmaya gayret ettim. Ülkemiz ve milletimiz için gece gündüz çalıştık. Bugün görevimi yeni arkadaşlara onurla devretmenin huzuru içindeyim. Lütfen hakkınızı helal ediniz. Hoşçakalınız..." ifadelerini kullandı.
Mehmet Şimşek yerine Berat Albayrak gelmiş, Hazine ve Maliye bakanlıkları birleştirilmişti.
Birçok polemiğin içinde oldu
Mehmet Şimşek, aktif siyaset yaptığı 11 yılda birçok polemiğe karıştı. Dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Batman mitinginde Mehmet Şimşek'i “İşte size paranın babasını getirdim, size hizmet etsin, çalışsın” cümlesiyle kalabalığa tanıttı.
2008'de ABD'de konut balonunun patlaması ve başta Lehman Brothers gibi dönemin en büyük bankalarının önemli bir kısmının batması, tüm dünyayı olduğu gibi Türkiye'yi de ekonomik krize sürüklemişti. TÜİK verilerine göre işsizliğin 2008’in kasım-aralık ve 2009’un ocak döneminde 838 bin kişi artmasını Mehmet Şimşek, "kadınlara" bağlamıştı. Şimşek, "İşsizlik oranı niye artıyor biliyor musunuz? Çünkü kriz dönemlerinde daha çok iş aranıyor. Özellikle kadınlar arasında kriz döneminde işgücüne katılım oranı daha artıyor" demişti.
"Deprem vergisi duble yollara gidiyor"
2011'de gerçekleşen Van depreminin ardından dönemin Maliye Bakanı Şimşek, "Deprem vergileri nerede?" sorularına şu yanıtı vermişti:
“Sonuçta bunlar 74 milyonun servetidir. Deprem vergisi adı altındaki vergiden çok sürekli hale gelmiş ÖTV vs var. Bu vergiler bizim sağlığımıza gidiyor. Diyorsunuz ki bu çerçevede 44 milyar liralık vergi topladınız, nereye gitti. Sadece bir yıllık vatandaşın sağlığı için yaptığımız harcama 44 milyar lira. Bu, duble yollara gidiyor, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor.”
"Çerez parası değil" demeci
Mehmet Şimşek'in ülke gündemine oturmasına neden olan bir diğer polemik ise "çerez parası" demeciydi. Şimşek, muhalefetin devlet kurumlarında araçlara harcanan paranın çerez parası bile olmadığını savunmuştu. Şimşek, şunları söylemişti:
"“Araç saltanatı diye ortalıkta bu işin istismarını yapanlar, topu topuna genel müdür ve üstünden bahsediyor. Taş çatlasa 2 bin genel müdür var. Hadi 40 müsteşar ve 100 müsteşar yardımcısı olsa abartıyorum, 26 bakan bunların hepsini toplasanız Türkiye'nin milli gelirinde, bütçesinde çerez parası değil, çerez."
Asgari ücret için "işçiye zulüm" dedi
7 Haziran 2015 seçimleri sırasında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile Mehmet Şimşek arasında asgari ücret tartışması yaşanmıştı. Şimşek, Kılıçdaroğlu'nun asgari ücreti 1500 liraya çıkarma vaadini "İşçiye zulüm olur" ifadeleriyle eleştirmişti. Şimşek, “Siz ‘asgari ücreti 1500 liraya çıkarttım’ derseniz, devlette asgari ücretli çalışan yok, işçiye en büyük zulmü yaparsınız” şeklinde konuşmuştu.
Kılıçdaroğlu ise Şimşek'in cevabını “Maliye Bakanı asgari ücret 1500’e çıkacak diye ‘İşçiye zulüm’ diyor. Sen ayda 15 bin alınca zulüm değil, işçiye verince mi zulüm oluyor?” diye yanıtlamıştı.
"İşsizliğin nedeni kıdem tazminatı yükü"
Mehmet Şimşek, 2010 yılında verdiği bir demeçte Türkiye'de yüksek seyredeni işsizliğin nedeni olarak kıdem tazminatı yükünü göstermişti. Şimşek, “Bu ülkede hem İşsizlik Fonu var, oraya kesinti yapılıyor. Ama aynı zamandı kıdem tazminatı var. Bu esnekliği ciddi şekilde azaltıyor. Türkiye’de istihdam artışının önündeki en büyük engellerden birisi kıdem tazminatının bu kadar yüksek ve ağır olmasıdır. Hem İşsizlik Fonu olacak, hem kıdem tazminatı olacak" değerlendirmesini yapmıştı.
Şimşek dönemindeki faiz tartışmaları
Erdoğan, bilimsel gerçekler tam tersini söylese de 'yüksek faizin yüksek enflasyonun nedeni' olduğuna dair teorisini sıklıkla savundu. Erdoğan, 12 Haziran 2011 seçim kampanyasında, "hedefimiz, sıfır reel faiz" dedi, 2012'de ise faiz lobisi kavramını ortaya arttı. Erdoğan faiz lobisi çıkışlarını sürdürürken, politika faizi tarihin en düşük seviyelerine kadar indirildi.
31 Ocak 2015'te yaptığı açıklamada, "Ne diyorlar? İnsanı böyle adeta çıldırtacaklar, enflasyon düşerse faizi düşüreceklermiş. Bu anlayış, anlayış değil, bu yanlış bir mantık, doğru bir mantık değil. Çünkü enflasyon sebep, faiz netice değildir. Faiz sebep, enflasyon neticedir. Bunu öğrenmeleri lazım" dedi, şubatta ise yüksek faizin "vatanı satmak" anlamına geldiğini savundu.
2016 yılında Merkez Bankası başkanlığına Murat Çetinkaya'nın atanmasıyla çoklu faiz uygulamasına geçildi. Politika faizi sabit tutulurken fonlama faizi Ocak 2017'den Mayıs 2018'e dek yüzde 10'dan 16,50''ye çıkarıldı. O dönem Merkez Bankası'nın, Erdoğan'ın faiz artırımına yönelik duruşu nedeniyle hemen hareket geçmek istemediği, dönemin Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Maliye Bakanı Naci Ağbal ve Merkez Bankası Başkanı Murat Çetinkaya'nın gerçekleştirdiği olağanüstü toplantının ardından Binali Yıldırım'ın Erdoğan'ı faiz artırımına ikna ettiği kamuoyuna yansımıştı.
Neler bekleniyor?
Türkiye ekonomisi, Eylül 2021'den bu yana "düşük faiz", "rekabetçi kur" ve kredi büyümesine dayalı, "Türkiye Ekonomi Modeli" olarak nitelendirilen bir sistemle yönetiliyor. Mehmet Şimşek'in ise ortodoks ekonomi politikalarına benimseyerek yeniden Türkiye ekonomisini rayına sokması bekleniyor.
Bloomberg'in haberinde Şimşek'in "tam yetkili" Hazine ve Maliye Bakanı olacağı belirtilmişti. Perşembe günü Middle East Eye'dan Ragıp Soylu'nun haberinde ise Erdoğan ve Şimşek'in "faiz dışında her konuda" anlaşabileceği, ancak politika faizinin yükseltilmesinin Cumhurbaşkanı için sorun olmaya devam ettiğine yer verilmişti.
Soylu'ya konuşan bir kaynak, Şimşek'in şirketler için "çok maliyetli olmayan" bir şekilde, politika faizini kademeli olarak 18 ayda mevcut yüzde 8,5 seviyesinden yüzde 25'e çıkarmak istediğini söylemişti. Şimşek'in aynı zamanda para politikasında özgürlük talep ettiği medyada kendine yer bulmuştu.
Özel hayatı
Mehmet Şimşek, 1998’de İstanbul'da tanıştığı, 1971 doğumlu Amerikalı finansçı Annalise Granwald ile 20 Ocak 1999’da Türkiye’de evlenmiş, 2009'da boşanmıştı.
9 Ocak 2010 tarihinden beri Gaziantepli peyzaj mimarı Esra Kara ile evlidir ve ikiz kızları ve bir oğlu vardır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin yanı sıra, Birleşik Devletler ve İngiltere vatandaşlığı olan Mehmet Şimşek, çok iyi derecede İngilizce bilmektedir.
