Mehmet Altan*
Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin 1984’te yayınladığı bir bilançoya göre 12 Eylül 1980 - 12 Mart 1984 arasında soruşturma ve kovuşturmaya uğrayan, gözaltına alınan, dava açılan, tutuklanan gazeteci, yayıncı, yazar, sanatçı sayısı 181, mahkûm edilen gazeteci, yazar ve sanatçı sayısı 82’dir.
Ancak bu baskı dönemi bilançosunda, sol gazete ve dergilere ayrı bir parantez açmak gerekiyor. Çünkü o yayınlarda çalışanların yaşamları karartıldı.
Örneğin Veli Yılmaz’a 750 yıl hapis cezası, Osman Taş’a 600 yıl hapis cezası, Mustafa Yıldırımtürk’e 155 yıl hapis cezası verildi…
Halkın Kurtuluşu gazetesinin bu üç yazı işleri müdürü Metris Cezaevi'nden İlhan Selçuk'a durumlarını anlatan ortak imzalı bir mektup yazdı.
İlhan Selçuk da o mektubu 6 Aralık 1987’de Cumhuriyet'teki Pencere sütununda yayımladı. Oradan okuyalım:
"Hakkında dava açılan 50 kişinin 32'si ile ilgili onanan hapis cezaları toplamı 2500 yıl gibi yüksek bir rakama ulaşıyor. Yüksek mahkemece onanan bu hapis cezalarının üçte biri, 750 yıllık bölümü Veli Yılmaz'ın onanan hapis cezası toplamını oluşturuyor. 2500 yıllık toplam cezanın 600 yılı aynı gazetede yazıişleri müdürlüğü yapan Osman Taş’a, 155 yılı ise gene aynı gazetenin yazı işleri müdürlerinden Mustafa Yıldırımtürk'e ait.
* * *
Baskı dönemlerinin zulüm tırpanı şayet tamamen biçemediyse, on yıllık bir yaşam dilimini yok etmeye ayarlıdır.
Zulmeden padişah, zulm edilen tebaa sayıldığı için hak, hukuk aramak bir Şark masalı gibidir…
Türkiye zulmun asıl, hukukun tali sayıldığı bir ülke…
Darbeden sekiz yıl sonra bile 1988 yılında da hapishaneler sol, özellikle de sol fraksiyon dergi ve gazete yöneticileriyle doludur:
1-Veli Yılmaz (Halkın Kurtuluşu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 748 yıl 6 ay ağır hapis cezasına çarptırıldı.)
2-Alaaddin Şahih (Halkın Yolu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 130 yıl hapis.)
3-Candemir Özler (Savaş Yolu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 23 yıl 10 ay hapis.)
4-Erhan Tuskan (İlerici Yurtsever Gençlik Dergisi Yazı İşleri Müdürü. Toplam 123 yıl hapis.)
5-Bektaş Erdoğan (Kitle Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 36 yıl hapis.)
6-İrfan Aşk (Partizan Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 17 yıl hapis.)
7-Feyzullah Özer (Kitle Gazetesi Yazı İşleri Müdürü. Toplam 17 yıl hapis.)
8-Hüşeyin Ülgen (Genç Sosyalist Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 12 yıl 3 ay hapis.)
9-Mehmet Üzgen (Bağımsız Türkiye ve Devrimci Militan Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 41 yıl hapis.)
10-Nevzat Açan (Halkın Kurluluşu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 21 yıl 7ay hapis.)
11-Ali Rabuş (Birlik Yolu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 18 yıl hapis.)
12-Fuat Akyürek (Sağlıkçının Sesi Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 10 yıl 8 ay hapis.)
13-Mustafa Çolak (Özgürlük Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 9 yıl 3 ay hapis.)
14-Galip Demircan (Halkın Kurtuluşu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 15 yıl hapis.)
15-Ersan Sarı (Güney Kültür ve Sanat Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 7 yıl 6 ay hapis.)
16-Osman Taş (Halkın Kurtuluşu Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 661 yıl 2 ay hapis.)
17-Fikret Ulusoydan (Halkın Sesi Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 66 yıl hapis.)
18-Mete Dalgın (Halkın Birliği Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 30 yıl hapis.)
19-Muhittin Göktaş (Kıvılcım Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 7 yıl 6 ay hapis.)
20-Remzi Küçükertan (Devrimci Proleterya Dergisi Yazı işleri Müdürü. Toplam 7.5 yıl hapis.)
21-Mustafa Tütüncübaşı (Halkın Sesi Gazetesi Yazı işleri Müdürü. Toplam 42 yıl hapis.)
22-Hacı Ali Özer (Emeğin Birliği Dergisi Yazı İşleri Müdürü. Cezası tesbit edilemedi.)
* * *
Alpay Kabacalı, Türkiye’de Basın Sansürü adlı kitabında yukardaki listeye mahkûm edilen aşağıdaki gazetecileri de eklemek gerektiğini söyler:
“Bektaş Erdoğan, Fuat Akyürek, Mustafa Çolak, Hacı Ali Özer, Hasan Selim Açan, Semih Özal, Saim Silan, Müslim Çolak, Sadun Sönmez, Muharrem Şemsek, Ahmet Taştan, Taner Kayaş, Erol Gözmen, Yalçın Yusufoğlu, Ayşe Nuran Saygılı, Aydın Şenesen, Erhan Taşkın, Ayhan Erkan, ilhan Akalın, Uğur Tekin, Metin Çulhaoğlu, Yunus Er, Atilla Aksu, Işık Yurtçu, Aydoğan Büyüközden, Necdet Onur, Hasan Basri Çıplak, Veyis Sözüer, Doğan Yurdakul, Ali Haydar Yıldırım, Ali Duman, Haluk Seçkin Meriç”
* * *
Mahkûmiyet kararlarının çoğu daha sonradan kaldırılan “Sosyal bir sınıfın diğer sosyal sınıflar üzerinde tahakkümünü tesis etmek veya sosyal bir sınıfı ortadan kaldırmak” suçunu içeren TCK’nın 142. maddesinden verildi.
TCK 159, 311, 312. maddelerden mahkûm edilenler de oldu.
Türkiye’nin kendi izine düşmüş, aynı yerde dönüp durduğunu, dün ile bugün arasındaki benzerliklere bakarak çok daha iyi anlıyorsunuz.
Bundan 31 yıl önce kuruluşunun 44. yıldönümü nedeniyle Gazeteciler Yönetim Kurulu’nun 10 Haziran 1989’da yayımlandığı bildiriyi bugün de yayımlasa, hiç kimse yadırgamaz, hatta yürekten alkışlar:
“Düşünceyi suç sayan yasa maddelerinin kaldırılması yolunda en yetkili ağızlardan yapılan açıklamaların TBMM'nin tatile girdiği şu günlere kadar yaşama geçirilmemesi ülkemiz adına büyük bir talihsizlik olma niteliğini sürdürmektedir.
Gürümüzde yargılanmakta olan fikir suçlularının tutuklanmalarında hukuki sakıncalar bulunduğu mahkemelerce kabul edilirken, salt fikir açıklamaları yüzünden yüzlerce yıl hapse mahkûm edilenlerin 10 yıla yakın süredir cezaevlerinde tutuklu bulunmalarının açtığı sosyal yaraların sarılması ve varolan hukuk karmaşasının giderilmesi zorunlu hale gelmiş bulunmaktadır.
Yönetim kurulumuz, düşünce açıklama ve basın özgürlüğünün kalıcı ve tartışılmaz bir hak olduğunun kabul edilmemesi nedeniyle düşünce açıklama ve basın özgürlüğü üzerindeki kısır tartışmaların sürdüğü görüşündedir.”
Hayatın saati sürekli ileriye akıyor, zulmün saati de sürekli geriye sarıyor.
* P24'te yayımlanmıştır.
