MEB'in yeni geçit töreni

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), yürürlükten kaldırılan 1965 tarihli "Okulların Merasim Geçişi Yönetmeliği"nin yerine "Milli Eğitim Bakanlığına Bağlı Okulların Geçit Töreni Yönergesi" ismiyle yeni bir yönerge hazırladı.

Alınan bilgiye göre, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca hazırlanarak yürürlüğe konan yönerge, MEB'e bağlı her derece ve türdeki resmi/özel örgün ve yaygın eğitim okul/kurumlarının Ulusal Bayram, resmi bayramlar (Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı ile Zafer Bayramı), Atatürk'ün il, ilçe ve diğer yerleşim birimlerine yaptığı ziyaret ve gezi tarihlerinin yıl dönümü olan günleri ve mahalli kurtuluş günlerindeki geçit töreni uygulamasına ilişkin usul ve esasları düzenliyor.

Yönergeye göre, koordinasyonu MEB'de olan bayram kutlamalarının, programa göre akışını sağlamak üzere il/ilçe eğitim müdürlüklerince önerilen, mülki idare amiri tarafından onaylanan teknik komitede görevli bir beden eğitimi öğretmeni tören yöneticisi olacak.

Tören yöneticisi, bayramın başlama saatinden bitiş saatine kadar kutlama komitesince kesinleşen program akışını takip edecek. Törene katılan okulları, Bayrak, flama, boru trampet takımları ile diğer kurum ve kuruluşları tören alanında programa göre düzenleyecek ve tören alanında gerekli ilk yardım tedbirlerinin alınmasını sağlayacak.

Törene katılacak okullar, tören alanının konumuna göre tören düzeni alacaklar. Okullar, Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı ile Atatürk'ü Anma ve Gençlik Spor Bayramında teknik komite tarafından belirlenen esaslara göre tören alanında yerlerini alacak. Okullar arasında üç adım aralık bulunacak.

Bayram kutlaması için protokol mensupları öğrenci grubuna yaklaşınca, tören yöneticisi "Hazır ol, Dikkat, Sağa/Sola Bak" komutunu verdikten sonra "Sayın valim-kaymakamım gruplar törene hazırdır. Arz ederim" şeklinde takdimini yapacak.

Öğrenciler, bayramı kutlayan protokol mensuplarını karşılarına gelinceye kadar hazır ol duruşta başları ile takip edecekler ve vali/kaymakamın "...Bayramınız kutlu olsun" seslenişine hep birlikte ve yüksek sesle "Sağ ol" şeklinde karşılık verecekler.

Tören yöneticisi, kutlamanın bitmesi ve protokol mensuplarının şeref tribününde yerini almasından sonra "İstiklal Marşı. Hazır ol. Dikkat!" komutunu verecek. İstiklal Marşı'nın bitimini takiben "Rahat" komutu ile öğrenciler rahat duruşa geçecek. Bu komutla seyyar bayrak direği ve seyyar flama direğini tutan öğrenciler direkleri taşıma askısından çıkararak, alt uçları yere değecek şekilde sağ elle tutacak.

Tören duruşu, İstiklal Marşı, geçit töreni ve çelenk sunma törenlerinde seyyar bayrak direği ile seyyar flama direkleri taşıma askısında takılı bulundurulacak.

Koordinasyonun MEB'e verildiği bayramlarda, geçiş töreninde, tören yöneticisi, bayrak grubu, flama grubu, teknik komite, izci grubu, gösteri grupları, halk oyunları grubu, ilköğretim ve ortaöğretim okulları; kuruluş tarihine, aynı olması durumunda ise alfabetik sıraya göre, askeri lise ve polis koleji grubu, üniversiteler; kuruluş tarihine, tarihlerin aynı olması durumunda ise alfabetik sıraya göre, kutlama komitesince törene katılması uygun bulunan diğer kamu kurum ve kuruluşlar şeklinde sıralanacak.

Tören yöneticisi, "Geçit töreni. Hazır ol. Yerinde say. Marş!" komutunu verecek ve bu komutla bayrak, flama ve öğrenci grupları ile boru trampet takımının tertip almasından sonra "İleri marş" komutunu vererek, bayrak grubunun önünde geçit töreni gerçekleştirecek.

Geçit töreninde gruplar arasında altı adım aralık bulunacak. Grup sorumluları, arkasındaki grubunun ön sırasında üç adım önünde yürüyecek. Törenlerde sıra genişliği yürüyüş alanının durumuna göre 4 ile 10 arasında sayıda kişiden, sıra derinliği ise 10 kişiden oluşacak.

Geçit töreninde selamlama, protokol mensuplarının yer aldığı şeref tribünü önündeki yürüyüş güzergahının kırmızı işaret levhalarıyla başlangıç ve bitimi belirlenen şekilde gerçekleştirilecek.

Yönergeyle, tören yöneticisinin, bayrak grubunun, flama grubunun, teknik komite üyeleri ve diğer görevli öğretmelerin, grup sorumlusu izci liderinin, kız ve erkek öğrenci gruplarının selamlama şekilleri ayrı ayrı düzenlendi.

Kız öğrenci grupları, kırmızı işaret levhaları arasındaki yürüyüş güzergahında ayak parmakları önce, taban sonra yere değecek şekilde kolları sallayarak, erkek öğrenci grupları ise aynı güzergahta diz çekip, kolları sallayarak uygun adımla yürürken sıraların sağ başındakiler ileri bakarak, diğerleri ise şeref tribününde geçit törenini ayakta kabul eden protokol mensuplarını başlarıyla ve bakışıyla takip ederek selamlayacak.

Boru trampet takımının geçit töreninin ve selamlamasının nasıl olacağının da düzenlendiği yönergede, takımın yöneticisinin selamı ile boru, zil, trampet ve davul ile selamlama şekilleri de belirlendi. Okul trampet takımlarının, garnizon komutanlığı veya belediye bandosu eşliğinde geçiş yapması durumunda davul çalınmadan geçilecek.

Törene katılan öğretmen ve öğrencilerin kıyafetleri mevzuata uygun olacak. Buna göre, öğretmen ve öğrencilerin kıyafetleri, "Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Çalışan Personelin Kılık ve Kıyafetine Dair Yönetmelik" ile "Milli Eğitim Bakanlığı ile Diğer Bakanlıklara Bağlı Okullardaki Görevlilerle Öğrencilerin Kılık Kıyafetlerine İlişkİn Yönetmelik"te belirtilen hükümlere, üniversitelerde görevli öğretim elemanı ve öğrencilerin ise geçit törenine katılmaları halinde kıyafetleri yine bu yönetmelik hükümlerine uygun olacak.

Bayram kutlamalarında gösterilere katılan öğretmen ve öğrenciler, hareket ve mevsim özellikleri dikkate alınarak, teknik komite tarafından belirlenen ve kutlama komitesi tarafından kabul edilen kıyafetleri giyecek.

Bakanlığın "Okulların Merasim Geçiş Yönetmeliği", 18 Nisan 2009 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan kararla yürürlükten kaldırılmıştı.

Eski yönetmeliğe göre, merasim geçişlerinde okullar, üniversiteler, yüksek okullar, her türlü orta dereceli okullar, ilkokullar, şeklinde sıralanıyordu. Gerektiğinde ilkokullardan başlamak üzere okulların öğrenim derecelerine uygun sıralama değiştirilebiliyordu.

Her türlü orta dereceli okulların merasim geçişinden sonra kız ve erkek öğrencilerin kendi aralarında ayrı gösterilere katılmaları gerektiği hallerde bu okulların sıralış düzeni bulunuyordu.

Öğrenciler esas bakımından 11'er kişilik mangalara ayrılıyor, sağ baştaki öğrenci manga komutanı görevini görürdü. Dört mangadan oluşan bir takımın başında öğretmen ya da öğrencilerden bir takım başı (takım komutanı) bulunuyordu. Birden çok okul bulunduğu yerlerde ise Milli Eğitim Müdürlüklerince öğretmenler arasından bir merasim komutanı seçilirdi.

Merasim duruşunda okullar arasında 6 adım aralık bulunurdu. Merasim komutanı, teftişe gelen zat yeteri kadar yaklaşınca "Merasim duruşu... hazır ol sağa ya da sola bak" şeklinde komut verir, kendisi koşarak teftiş heyetini karşılar ve takdimini yapardı. Ordu ile birlikte yapılan merasim duruşlarında takdim, Garnizon Komutanlığınca tayin edilecek merasim komutanına ait olurdu ve bu durumlarda merasim komutanı "Merasim duruşu hazır ol tüfek omuza dikkat-selam dur" komut verir "Selam dur" komutunda öğrenciler sağa ya da sola
bakarlardı.

Yönetmeliğin merasim geçişi ile ilgili bölümüne göre ise orta ve yüksek dereceli okullar 8-11'er, ilkokullar 4'er kişilik sıralar halinde geçerlerdi. Merasime yalnız bir okulun katılması veya merasime katılan okul sayısı çok olduğu ve izci birlikleri bulunduğu zaman okulların tertip şekilleri ayrı ayrı
belirlenmişti.

Merasim yürüyüşü için "Merasim Geçişi Hazır Ol. Yerinde Say. Marş"" komutu verilirdi. Merasim geçişi sırasında şahıslar arasında kollar sallanarak geçilir, baş döndürülmez, uygun adımla yürünürdü.

Boru, trampet, bayrak ve flama ile selamlama şekillerinin belirlendiği yönetmelikte, "Türk Bayrakları yalnız Cumhurbaşkanı önünde eğilir" ibaresi bulunuyordu.

Merasim geçişinde kılık

Merasim geçişinde kılık ve donatımın düzenlendiği bölümde, sivil olarak katılan merasimlerde kılığın düzenlendiği maddede, bayan öğretmenlerin, "Koyu renk tayyör ve ayakkabı, sade görünüşlü şapka ya da başının açık olması"; erkek öğretmenlerin, "Koyu renk elbise ve ayakkabı, başının açık olması (şapka varsa sol elde tutulur)" hükmü yer alıyordu.

Kız öğrencilerin ilk, orta, lise ve dengi meslek okullarında "Önlük, koyu renk ayakkabı, çorap, okul kasketi", üniversite ve yüksek okullarda "Koyu renk tayyör ve ayakkabı, çorap"; erkek öğrencilerin "İlkokullarda önlük ya da koyu renk elbise ve ayakkabı, okul kasketi", orta, lise ve dengi meslek okullarında "Koyu renk elbise ve ayakkabı okul kasketi ve kravat", üniversite ve yüksek okullarda "Koyu renk elbise ve ayakkabı (çok soğuk havalarda topluca
pardesü, palto ve eldiven) giyebilecekleri belirtiliyordu.

"Merasimlerde spor kılığı" maddesine göre ise, bayan öğretmenler, "Beyaz buluz, beyaz etek ya da beyaz pantolon ya da eşofman, beyaz kısa çorap, beyaz lastik ayakkabı ya da jimnastik ayakkabısı"; erkek öğretmenler, "Beyaz kısa kollu spor gömlek, beyaz uzun pantolon, beyaz kısa çorap, beyaz lastik ayakkabı ya da jimnastik ayakkabısı"; kız öğrenciler ise "Beyaz buluz, beyaz şort, beyaz kısa çorap, beyaz lastik ayakkabı"; erkek öğrenciler, "Beyaz atlet, fanila, siyah şort, beyaz kısa çorap, beyaz lastik ayakkabı" giyebiliyordu.

Bulunduğu yerin program hazırlama komitesi, hareketlerin özelliğini gözönüne alarak kız ve erkek öğrencilerin kılıklarında renk ve şekil bakımından gereken değişikliği yapabiliyordu.