Mardin'e 30 kilometre uzaklıkta bulunan Dara Mahallesi'nde yer alan ve tarihte Yukarı Mezopotamya’nın en önemli yerleşim yerlerinden Dara Antik Kenti’nde, 7 yıl önce ortaya çıkarılan ve Roma Dönemi'nde, 'Yeniden Diriliş' törenlerinin yapıldığı, binlerce kişinin bir arada olduğu 1400 yıllık galeri mezarlık ilk defa ziyarete açıldı.
Yeniden diriliş ayinleri yapılıyordu
DHA’da yer alan habere göre, Dara'da yapılan kazılarda, Nekropol alanının uzun dönemler kullanıma tabi tutulduğu, çeşitli dönemlerde farklı kültür ve inançlara ait gömüler yapıldığı anlaşılmış ve 2010 yılında galeri mezarda yapılan kazılar sırasında, mezarın alt katında yüzlerce insana ait mezar açığa çıkarılmıştı. Bu mezarların kutsal kitaplarda ruhlara nefes verilmesi ve yeniden dirilişin canlandırıldığı, 'Ezekiel-Ölüleri Dirilten Peygamber' ile ilişkilendirildiği ve bu insanların yeniden dirileceklerine inandıkları gün için bu mezarda toplandıkları tespit edilmişti. M.S. 6’ncı Yüzyıl'da oluşturulan bu alanın Hıristiyanlık inancındaki, yeniden diriliş ayinleri için Romalılar tarafından inşa edildiği, toplu bir mezarlık alanı olduğu ve dünyada başka örneğinin olmadığı anlaşıldığından, buluntuların insitü olarak korunmasına karar verilmişti.
Restore edildi
Galeri Mezarı, rahat ve uygun koşullarda ziyaret edebilmesi için; girişi cam cephe ile kapatılarak, ziyaretçiler için yürüyüş platformu oluşturuldu. Galeri mezar, avlusunda yürütülen kazı çalışmaları ve alt katında yapılan restorasyon çalışmaları tamamlanarak ziyarete açıldı.
'Ruhların cennete uçması' için mezara kandil yapmışlar
Galeri mezar hakkında Vali Mustafa Yaman'a bilgi veren Kültür ve Turizm İl Müdürü Alaaddin Aydın, "Burası 6 ve 7'inci yüzyıllarda kullanılmış bir mezarlık alanı. Yeniden dirileceklerine inanan insanların kemikleri var. Yapılan kazı çalışmasıyla çok sayıda insanın kemikleri ortaya çıkarıldı. Kutsal kitaplarda bahsedilen Ezekiel Peygamber’in ruhlara nefes vermesi ve yeniden diriliş mucizesinin kapı girişinde işlendiği galeri mezar, 573 yılında Sasaniler tarafından savaşta öldürülenlere itafen, Doğu Romalılar tarafından 591 yılında yaptırılmıştır. 2010 yılında Mardin Müze Müdürlüğü tarafından yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında yapının alt katında yüzlerce insana ait kemik ile birlikte kandiller ve su kapları açığa çıkartılmıştır. Kandilleri ruhun cennete geçişinde rol aldığına inanıldığı için her mezarlık için bir kandil bulundurulmuş" dedi.
Dara Antik Kenti'ni, MS 507 yılında Romalılar'ın, 'Askeri garnizon şehri' olarak kurulduğunu hatırlatan Aydın, 2010 yılından bu yana şehrin mezarlık alanında çalışmalar yürüttüklerini, burada yeniden diriliş törenlerinin yapıldığı antik Roma Mezarlığı'nın hem restorasyonunu, hem de çevre düzenlemesini yaptıklarını anlattı.
Kesintisiz yaklaşık 1400 yıldır mezarlık olarak kullanılan alanın turizm için çok önemli bir değer taşıdığını ifade eden Aydın, yapılan düzenlemelerle antik kentin turizme daha da entegre olduğunu aktardı.
Roma Dönemi'ne yolculuk yapmak isteyenlerin şehirde tur atmaları ile birçok ayini görebileceğini kaydeden Aydın, "Dara kazıldıkça daha da zenginleşiyor, kazıldıkça tarih fışkırıyor ve özüne dönüyor. Herkesi buraya ziyarete bekliyoruz" diye konuştu.
3 bin kişiye ait kemikler var
Mezarda bulunan 3 binin üzerinde kişiye ait olan insan kemiklerinin yeniden dirilecekleri gün için bu mezarda toplandıklarının tahmin ettiklerini dile getiren Aydın, şöyle konşutu:
"Büyük galeri mezarın kireçtaşı anakayanın oyulmasıyla 3 kattan oluştuğu görülmektedir. Katlar işlevsel olarak birbirinden ayrılmıştır. Üst kat, ritüel sahnelerinin sergilendiği alan, orta kat, dört kenarında bulunan tonozlu mezarlarda çoklu gömülerin yapıldığı alan, alt kat ise toplu gömüler için kullanılmıştır. Büyük galeriye giriş, üzerinde kabartmalar bulunan görkemli bir kapıyla sağlanıyor. Kabartmanın üzerinde ölülerin yeniden diriltilmesi sahnesi işlenmiştir. Kabartmanın sol tarafında kanatlı bir figür bulunmaktadır. Kanatlı figürün sol alt köşesinde insan kafataslarından oluşan ve ölüleri simgeleyen bir kemik yığını yer almaktadır. Kanatlı insan tasvirinin üzerinde kanatlı melek tasviri ve bu melek tasvirlerinin hemen sağ köşesinde ise aşağıya doğru bulutların arasından uzanan ve Tanrı’nın elini simgelediği düşünülen bir kabartma yer almaktadır. Kapının sağ tarafında, hayat ağacının yanında yer alan Hz. Meryem ve kucağında Hz. İsa olduğu düşünülen tasvirler yer almaktadır. Bu tasvirlerin üzerinde ise kiliseyi simgeleyen çatı rölyefi bulunmaktadır."
Dara Mahalle Muhtarı İbrahim Bilgiç, bölgeye huzur ve güvenin gelmesiyle Dara'ya da ziyaretçi artışının olduğunu belirterek, herkesi antik kenti gezmeye davet etti. Açılıştan sonra Dara Antik Kenti'nde zindan olarak tabir edilen mekanda Türkçe ve Kürtçe bir müzik dinletisi düzenlendi.
