Gezi Parkı eylemleri sırasında polisin gazlı müdahalesinden kaçanlara Divan Oteli'nin kapılarını açtığı için Başbakan Tayyip Erdoğan'dan sert tepki gören Koç Grubu'na ait TÜPRAŞ'a (Türkiye Petrol Rafinerileri A,Ş) Maliye ve polis ekipleri tarafından ortak baskın yapıldı. Kaçak akaryakıt arandığı belirtilen TÜPRAŞ'tan, TÜBİTAK'ta incelenmek üzere numuneler alındığı ve bazı evraka el konduğu bildirildi. TÜPRAŞ yönetimi ise, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) "envanter denetimi yaptığını" duyurdu.
Maliye Bakanlığı ekipleri, "Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu" listesinde birinci sırayı koruyan ve kurumlar vergisi rekortmenlerinden olan TÜPRAŞ'a, polis eşliğinde baskın düzenledi.
Mahkeme kararı ile yapılan baskına 20 polis ve akaryakıt uzmanlarının katıldığı bildirildi. Sabah 08:00 sıralarında başladığı öğrenilen baskının kaçak akaryakıt iddiaları üzerine yapıldığı belirtildi.
TÜPRAŞ'tan alınan numuneler incelenmek üzere TUBİTAK'a gönderildi. Maliye ekiplerinin polis eşliğindeki incelemelerinin sürdüğü bildirildi.
TÜPRAŞ: Her zaman yapılıyor
TÜPRAŞ, İstanbul Sanayi Odası'nın açıkladığı "Türkiye'nin en büyük 500 sanayi kuruluşu" listesinde yıllardır liste başında yer alıyor...
TÜPRAŞ Genel Müdürü Yavuz Erkut, Maliye ve polis ekiplerinin TÜPRAŞ'ta inceleme yaptığına yönelik soruları üzerine “Bu EPDK yetkililerinin yaptığı fiziki envanter denetimidir. Her zamanki gibi yapılıyor. Her zaman bu denetimler bi grup halinde yapılır” dedi. Ancak enerji yetkilileri, "Bu EPDK’nın programlı denetim çalışmaları kapsamında değildir. Maliye ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından sürdürülen bir vergi incelemesidir" diye konuştu.
Türkiye'nin en büyük sanayi şirketi TÜPRAŞ hakkında
Tüpraş, yıllık 28,1 milyon ton’luk rafinaj, (% 40 paya sahip olduğu) Opet ve (% 79,98 pay ile) DİTAŞ ortaklıklarıyla yarattığı katma değer ve cirosuyla Türkiye'nin en büyük sanayi şirketidir.
Günümüzde pazar payı, üretim kompleksleri ve ortaklıklarıyla entegre petrol şirketine dönüşen Tüpraş'ın kökleri, 1961 yılında Amerikan Caltex (California Texas Oil Company) tarafından kurulan İPRAŞ'a (İstanbul Petrol Rafinerisi A.Ş.) kadar uzanmaktadır. Kamu İktisadi Teşekkülleri’nin daha verimli çalışmalarını sağlamak amacıyla yapılan düzenlemeler kapsamında, İPRAŞ ve kamuya ait diğer 3 rafineri, 1983 tarihinde Tüpraş çatısı altında toplanmıştır.
Tüpraş'ın iş çeşitlemesinde ilk adım olarak görülen, 2001 yılındaki Petkim Yarımca Tesisleri'nin satın alınması, rafinaj sektörünün ihtiyaç duyduğu genişleme projelerine hazır altyapı oluşturması açısından büyük önem taşımaktadır.
Rafinerilerin teknik derecelendirilmesinde kullanılan önemli bir gösterge olan Nelson Kompleksite Endeksi'ne göre Tüpraş'ın mevcut rafineri kompleks itesi hali hazırda Fransa'nın Akdeniz kıyılarındaki rafinerilerinin kompleks itelerine eşittir. Tüpraş'ın halen 7,25 düzeyinde olan rafineri kompleksitesi, 5,95 olan Akdeniz Rafineri Kompleksitesi'nin üzerindedir.
Taşıma ve dağıtım ortaklıkları
Tüpraş'ın % 79,98'ine sahip olduğu DİTAŞ, bir ham petrol tankeri, bir ürün tankeri ile Tüpraş'ın operasyonlarında önemli bir yere sahiptir. Tüpraş'ın lojistik ihtiyacını sağlayan bu bağlı ortaklığa, 27 Aralık 2006 tarihi itibariyle bir yenisi eklenmiştir. Opet Petrolcülük A.Ş.'nin % 40 oranındaki Aygaz A.Ş.'ye ait hisselerinin, 380 milyon ABD doları bedelle satın alınması yoluyla Tüpraş, piyasanın ihtiyaç ve taleplerini daha yakından takip etmeyi ve daha hızlı yanıt vermeyi planlamaktadır. Sektörün en hızlı büyüyen şirketi konumunda olan Opet, Tüpraş'ın vizyonu doğrultusunda hizmet alanını genişletme stratejisinin önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir. Opet'le başlanan dikey entegrasyon Tüpraş'ın uzun vadeli risklerini minimize ederken, Tüpraş'ın uluslararası arenada küresel oyuncu olmasını kolaylaştıracaktır.
Kuruma ve sektöre değer katan süreç
Uzun yıllar bir Kamu İktisadı Teşlekkülü olarak Türkiye'ye hizmet veren Tüpraş'ın, 10 Temmuz 1990 tarihinde T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilmesi önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Özelleştirme planı çerçevesinde, 1991 yılında Tüpraş'ın birinci halka arzı gerçekleştirilmiş ve sermayesinin % 2,5'i oranında A grubu hisse senedi halka arz edilmiştir. 1999 yılı sonuna kadar Tüpraş hisselerinin yaklaşık % 3,58'i İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görmekteydi.
2000 yılı Nisan ayında Tüpraş hisselerinin ikinci halka arzının tamamlanmasıyla İstanbul ve Londra Menkul Kıymetler Borsalarında işlem gören A grubu hisselerin toplam sermayeye oranı % 34,24'e yükselmiştir. 4 Mart 2005 tarihinde Tüpraş hisselerinin % 14.76'sı İMKB Toptan Satışlar Pazarı'nda uluslararası fonlara satılmış ve halka açıklık oranı % 49'a yükselmiştir.
2005 yılı, Tüpraş'ın bundan sonraki geleceği için hayati öneme sahip olayların gerçekleştiği bir yıl olmuştur. O tarihe kadar kamuya ait olan % 51 oranındaki hissenin blok satışı için ÖİB tarafından 12 Eylül 2005 tarihinde yapılan ihaleyi, 4 milyar 140 milyon ABD doları ile Koç-Shell Ortak Girişlim Grubu kazanmış ve Özelleştirme Yüksek Kurulu, 7 Kasım 2005 tarih ve 2005/1128 sayılı kararı ile ihale sonucunu onaylamıştır. Koç Holding 26 Ocak 2006 tarihinde Hisse Satış Sözleşmesi’ni imzalayarak hisse devrini gerçekleştirmiştir.
ÖİB ihale şartnamesinin gereği olarak, Tüpraş hisselerini devralmak üzere kurulan Enerji Yatırımları A.Ş.'nin ortaklık yapısı, Koç Holding A.Ş.% 75, Aygaz A.Ş.% 20 , Opet Petrolcülük A.Ş. % 3, Shell Overseas Investment B.V. % 1,9 ve The Shell Company of Turkey Ltd. % 0,1 dağılımıyla belirlenmiştir. Türkiye'nin ikinci büyük terminal ve depolama kapasitesine sahip Opet ile pazardaki üstün konumunu pekiştiren Tüpraş, özellikle kendi rafinerilerinin uzak olduğu Doğu Karadeniz ve Doğu Akdeniz bölgelerindeki pazar da dahil olmak üzere, Türkiye'nin her noktasını kapsar hale gelmiştir.
