TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda, Torba Tasarı’nın ‘Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'da değişiklik’ yapılarak l-İhracatçıların aidat ücretini düzenleyen madde görüşmelerinde Maliye Bakanı Naci Ağbal ile eski Maliye Bakanı Zekeriya Temizel arasında gerginlik yaşandı.
CHP’nin komisyon sözcüsü, İzmir Milletvekili Zekeriya Temizel’in “Ne yapıyor bu birlikler faaliyet olarak sorması ayıp ihracatçılara madalyalar vermekten öte. Yani ihracatçıya faydası ne?” sözlerine Maliye Bakanı Naci Ağbal’dan “Bir dakika efendim. Şimdi öyle derseniz o zaman Cumhuriyet Halk Partisinin millete faydası ne, TOBB'un millete faydası ne? Bunların hepsi kanunlarla kurulmuş” karşılığı geldi. CHP’li Temizel bakanın CHP üzerinden yaptığı benzetmeye tepki göstererek komisyonu terk etti.
Komisyonun diğer CHP’li üyeleri Mehmet Bekaroğlu, Musa Çam da bakanın üslubunu eleştirdi ve Temizel’in bakan tarafından aranılarak gönlünün alınmasını istedi. Maliye Bakanı süren tartışmalar üzerine, Temizel’in kendisini yanlış anladığını belirtti ve “Ruhsuz, bilinçsiz, siyasi şuuru olmayan teknik bir insan gibi mi konuşayım. Ben de politika, siyaset yapıyorum. Kendinizi bilge insan konumuna koyarak, benim yaşam, yaşım, tecrübemden hareketle bana racon kesmeyin. Siz tanımazken ben Temizel'in yanında çalışmış biriyim, siz kırsanız, ben kırmam. Asla ve asla CHP'nin kişiliğine, varlığına, birikimine, ülkeye yaptıklarına saygısızlık etmek düşüncesiyle söylemedim" dedi.
Toplantıya verilen aranın ardından CHP İzmir Milletvekili Musa Çam, Temizel'in, Ağbal tarafından aranıp yanlış anlaşıldığını söylemesi gerektiğini ancak bundan imtina edildiğini söyledi. CHP’li üyeler daha sonra komisyonu terketti.
Komisyon tutanaklarına yansıyan tartışma şöyle:
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Teşekkür ederim Sayın Başkan. ihracatçı birliklerinin gelirleri giriş aidatı, yıllık aidat, nispi ödeme, diğer gelirlerden -onları geçiyorum- oluşuyor. Giriş aidatı, giriş sırasında belirli ölçüler dikkate alınarak ihracatçı birliklerine üye olmanın bir bedeli olarak alınıyor. Yıllık aidat, yine aynı kapsamda girdikten sonra her yıl düzenli olarak bütün ihracatçılar tarafından bu belgeye sahip olanların ihracat yapabilmeleri nedeniyle ödedikleri bir harç. O da ayrı bir olay. Nispi ödeme de her ihracat üzerinden yapılıyor.
Şimdi, bu her ihracat üzerinden yapılan on binde 2 birileri açısından çok büyük ihracatlarda fazla tutuyor gibi gözükebilir ama birileri açısından da bu nispetin asgari olması nedeniyle hiç değilse orada bir rakam belli olduğu için onun ödenmesi şeklinde.
Şimdi, direkt olarak “Binde 1’ine kadar tahsil edilir.” diye bir düzenleme yaptık hem de FOB bedelinin binde 2’si, binde 1’i. Üstelik FOB bedelini, bırakın ihracat bedelini, bir de nakliyenin de üstünden ödüyorsunuz. Nakliyeyi de onun içerisinde katarak birdenbire on binde 2’den binde 1’e geldik, tek rakama geldik. Ha, bunun altında belirleyebilirler. İyi de onlar istedikleri gibi belirleyebiliyorlarsa bizim burada “binde 1” dememizin bir anlamı var mı? Var mı öyle bir anlamı?
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Var Sayın Hocam. On binde 2 rakamı orada durduğu sürece bir ihracatçı birliği on binde 2’den daha düşük bir aidat almayı kabul etse bile şu anda ona imkânı yok, biz o imkânı açmış oluyoruz.
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Şimdi, bu imkân açmış oluyorsunuz da bunu belirlediğiniz takdirde bu nispi oranın uygulanması suretiyle ortaya çıkacak olan tutar üzerinden onların karar vereceği bir olay. Dolayısıyla , ihracat tutarları düşük olduğu sürece kimsenin gözüne gözükmeyecek bu şeyler. O nedenle de onlar açısından binde 1, büyük ihracatçılar açısından belki de sıfır.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Ama nispi aidat bu.
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Nispi aidat olsun.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) - Birisi için 1 milyon doların içindeki binde 1’le 100 milyon doların binde 1 payı yine aynı olamaz.
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) - Ha, işte Sayın Bakanım, tam da bunu söylüyorum, o oran olmuyor. Bir tanesi can havliyle beraber oturmuş 100 bin liralık, 100 bin dolarlık bir ihracat gerçekleştiriyor, onun üzerinden binde 1; bir tanesi 10 milyon dolarlık yapıyor, onun üzerinden sıfır. Böyle bir yetki verilmesi olmaz, onu söylemeye çalışıyorum.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Biz çok doğru bir yetki veriyoruz. Bakın, bir: İhracat üzerindeki maliyetleri aşağı çekmemiz gerekiyor mu? Çekmemiz gerekiyor. İki: İhracat birlikleri, birlik gelir gider dengesini karşıladıktan sonra kendi hesap kitaplarını yapıp bu oranları daha da düşük belirlemek istediklerinde bu üye aidatlarını ödeyecekler ile bu aidatları toplayıp o birliğe aktaracak olanlar aynı. Biz, burada yaptığımız düzenlemeyle tamamen ihracatçıların lehine olmak üzere ama kendi hesap kitapları dâhilinde önlerine bir imkân sunuyoruz. Şunu diyorsanız “Ya birlikler daha fazla para toplasın, daha fazla harcasın, daha fazla imkân sağlasın.”
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Hayır asla öyle demiyorum, tam tersini diyorum.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Öyle değilse bu düzenleme hepinizin destek olması gereken bir düzenleme.
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Yani buradan giriş aidatı aldıysa, yıllık aidatını aldıysa her ihracat üzerinden ne demeye nispi alınıyor? Onu söylemeye çalışıyorum.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Şunu diyorsanız: Tamamen mi kaldıralım, nispi aidatı?
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Tabii, onu söylemeye çalışıyorum, evet.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – O ayrı bir tartışma konusu, onu ayrıca konuşmak lazım.
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Ayrı tartışma değil yani bunlar sonuç olarak birlik.
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Hayır ama diyor ki bana: “O rakamlar çok düşük rakamlar. Giriş aidatı 100 lira.”
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Ne yapıyor bu birlikler faaliyet olarak sorması ayıp ihracatçılara madalyalar vermekten öte?
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) – Yani ihracatçıya faydası ne? İhracatçıya faydası ne?
MALİYE BAKANI NACİ AĞBAL (Bayburt) – Bir dakika efendim. Şimdi öyle derseniz o zaman Cumhuriyet Halk Partisinin millete faydası ne? Türkiye Odalar Borsalar Birliğinin millete faydası ne? Bunların hepsi kanunlar çerçevesinde…
ZEKERİYA TEMİZEL (İzmir) Teessüflerimi bildiriyorum Sayın Bakanım. – Ben şimdiye kadar asla böyle bir tartışmanın tarafı olmadım.
