Bekçilere kimlik sorma yetkisi getiren yasa teklifi Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmeyi beklerken kanun çıkmadan kimlik soran bekçinin aleyhine bir karar daha çıktı.
Mezopotamya Ajansı'nda yer alan habere göre Van'ın Tuşba ilçesinde bekçiler, durdurdukları R.D'den kimlik göstermesini istedi. 3 Ocak’ta yaşanan olayda, bekçilerin böyle bir yetkisinin olmadığını söyleyen R.D. kimliğini bekçilere vermedi. Bunun üzerine bekçiler R.D. adlı genci İkinisan Polis Karakolu'na götürdü. R.D.'ye "görevle bağlantılı olarak sorulması halinde kamu görevlisine kimliği veya adresiyle ilgili bilgi vermemek" iddiasıyla Kabahatler Kanunu'na göre 187 TL para cezası kesildi.
R.D., avukatı aracılığıyla 2. Sulh Ceza Hakimliği'ne para cezasının kaldırılmasına yönelik başvuru yaptı. Mahkeme, 31 Ocak'ta idari cezanın kaldırılmasına karar verdi.
Mahkeme gerekçe olarak henüz bekçilerin kimlik sorma gibi bir yetkisinin olmadığını belirtti. Benzer kararlar başka mahkemeler tarafından da alınmıştı.
İzmir'de benzer karar alındı
İzmir 35. Asliye Ceza Mahkemesi de geçen kasım ayında, mahalle bekçilerin yetkileriyle ilgili verdiği kararda, “Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu’nun polislere verdiği kimlik sorma ve kaba üst araması yapma yetkisi bekçilere verilmemiştir” dedi.
Bekçilere geniş yetkiler veren yasa teklifi Meclis'te
Öte yandan AKP milletvekilleri tarafından meclise getirilen Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanun Teklifi TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Bekçilere durdurma, kimlik sorma, sorgulama ve silah kullanma gibi geniş yetkiler içeren teklifteki düzenlemeler şöyle:
- Çarşı ve mahalle bekçileri, 2559 sayılı Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu'nun 16. maddesi kapsamında zor ve silah kullanma yetkisine sahip olacak.
- Çarşı ve mahalle bekçileri mevzuatla genel kolluk kuvvetlerine tevdi edilen görevlerde genel kolluk kuvvetlerine "yardımcı" olacak.
- Çarşı ve mahalle bekçileri, kolluk hizmet ve görevleri dışında her ne suretle olursa olsun çalıştırılamayacak.
- Çarşı ve mahalle bekçilerinin haftalık çalışma süresi kırk saat olacak.
- Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için makul bir sebebin bulunması gerekecek. Süreklilik arz edecek, fiili durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamayacak.
- Çarşı ve mahalle bekçisi, görevini yerine getirirken kendisinin çarşı ve mahalle bekçisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirecek, durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilecek, kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilecek.
- Durdurma sebebinin ortadan kalkmasıyla, kişilerin ve araçların ayrılmalarına izin verilecek.
- Bekçiler, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, el ile dıştan kontrol dahil gerekli tedbirleri alabilecek. Bu amaçla kişinin üzerindeki elbisenin çıkarılması veya aracın, dışarıdan bakıldığında içerisi görünmeyen bölümlerinin açılması istenemeyecek.
- Çarşı ve mahalle bekçileri, suç işlenirken veya işlendikten sonra, henüz izleri meydandayken; şüphelileri yakalamak, yakaladıkları şüphelilerin kendilerine veya başkalarına zarar vermelerini engelleyici tedbirleri almak, suç delillerinin kaybolmaması veya bozulmaması için gerekli muhafaza tedbirlerini almak, varsa olayın tanıklarının kimlik ve adres bilgilerini tespit ederek genel kolluk birimlerine bildirmekle görevli ve yetkili olacak.
- Bekçiler, haklarında tutuklama veya yakalama kararı çıkarılmış kişileri gördükleri takdirde yakalayacak ve bağlı bulunduğu genel kolluk kuvvetlerine teslim edecek.
