Karar yazarı Etyen Mahçupyan, Metropoll'ün anayasa değişikliği referandumuna ilişkin yaptığı anketle ilgili olarak "AK Partililerin yüzde 82,2’si ‘Evet’ diyor, yani 35,7 puanla başlıyoruz. Ayrıca CHP’nin yüzde 2,4’ü MHP’nin 18,7’si ve HDP’nin 6,6’sı da ‘Evet’ demekte. Sırasıyla 0,5-1,7-0,6 puan. Böylece ‘Evet’ oyları 38,5’i buluyor. Buna karşılık aynı usulle ‘Hayır’ları topladığımızda AK Parti’den 3,9 – CHP’den 18,8 – MHP’den 6,6 – HDP’den 7,6 geliyor. Yani toplamda 36,9" dedi.
Etyen Mahçupyan'ın "Kim bu kararsızlar" başlığıyla yayımlanan (23 Şubat 2017) yazısı şöyle:
Saha çalışmaları referandumda oylanacak anayasa değişikliğine ‘Hayır’ diyeceklerin CHP ve HDP seçmeninde yüzde 90 civarında olduğunu gösteriyor. MHP’nin daha kaygan bir sosyolojik zemine sahip olduğu tezi ise sahada karşılık bulmuyor. Nitekim Metropoll’ün kasım anketinde yüzde 71 olan ‘Hayır’ oyu ocak ayında da aynen tekrarlanıyor. Ancak ‘Evet’ oyları açısından durum farklı… CHP’den gelen ‘Evet’ler kasımda yüzde 15,3 iken iki ay sonra 2,4’e inmiş. MHP’dekiler ise aynı sürede 24,7’den 18,7’ye. CHP’deki kararsızlar 2,6’dan 4,8’e, MHP kararsızları da 4,3’ten 9,8’e çıkmış. CHP’de kararsızlar fazla yükselmezken, MHP’de bir bölüm ‘Evet’çi kararsıza dönüşmüş. HDP’de ise bütün oranlar kabaca aynı seviyede duruyor.
***
Görünen o ki AK Parti dışındaki partilerde ‘Evet’ oyları düşme eğilimini sürdürecek. ‘Evet’ten kararsıza doğru olan oynamalar ileriki günlerde ‘Hayır’ cenahını daha da büyütebilir. Buna karşılık AK Parti seçmeni öteki uçta konsolide oluyor. ‘Evet’ oyları aynı iki ay içinde 78’den 82’ye çıkarken, ‘Hayır’ 12’den 9’a inmiş, kararsızlar ise 10’dan 9’a düşmüş. Anayasa değişikliğine karşı olanların bir anda tasarıya olumlu bakmaya başladıklarını varsaymayacaksak, bu geçişin ara bir yerinde kişilerin kararsız kaldıklarını öngörebiliriz. Diğer deyişle kasım-ocak arasında AK Parti seçmeninin yüzde 3-4 kadarı ‘Hayır’dan kararsıza, aynı orandaki kararsız seçmen de ‘Evet’e yönelmiş olabilir.
Her halükarda AK Parti’nin kendi seçmenini referandumda desteği artıracak şekilde etkileme şansı yüksek demektir. MHP’deki kararsızların toplam seçmen içinde yüzde 1’e, AK Parti’dekilerin ise neredeyse yüzde 5’e tekabül ettiği düşünülürse iktidarın bütün enerjisini kendi seçmenine yöneltmesi beklenir.
Soru bu çabanın referandumun geçmesi için yeterli olup olmayacağı… Metropoll araştırması iktidarı umutlandıran verilere sahip. Bugün seçim olsa oylar şöyle dağılıyor: AK Parti 43,4 CHP 20,3 MHP 9,3 HDP 8,6 Diğer 1,7 Kararsız 6,3 Protesto 3,1 Cevapsız 7,3… Çeşitli nedenlerle oyunu belli etmeyenler dağıtıldığında AK Parti yüzde 52 alıyor ki aynı şirketin kasım çalışmasında oran 49,5 idi…
***
Şimdi bu rakamlarla referanduma ilişkin olanları bir araya getirelim: AK Partililerin yüzde 82,2’si ‘Evet’ diyor, yani 35,7 puanla başlıyoruz. Ayrıca CHP’nin yüzde 2,4’ü MHP’nin 18,7’si ve HDP’nin 6,6’sı da ‘Evet’ demekte. Sırasıyla 0,5-1,7-0,6 puan. Böylece ‘Evet’ oyları 38,5’i buluyor. Buna karşılık aynı usulle ‘Hayır’ları topladığımızda AK Parti’den 3,9 – CHP’den 18,8 – MHP’den 6,6 – HDP’den 7,6 geliyor. Yani toplamda 36,9…
Diğer deyişle kararsızlar dağıtılırsa 51-49 ‘Evet’. Ancak ortada garip bir durum var. Metropoll’ün doğrudan referanduma ilişkin sorusuna bakarsak yüzde 13,6 kararsızla birlikte sonuç 42,4-44,0 ‘Hayır’ lehine. Karasızları dağıtırsak yine 51’e 49 ama aksi yönde…
***
Bu garipliğin nedeni hem 1 Kasım seçimleri ile bugünkü oy verme dağılımı arasındaki farkla hem de ‘bugün seçim olsa’ ile ‘bugün referandum olsa’ sorularının farklı kararsız kitleleri yaratmasıyla ilgili. Muhtemelen seçim sorusu karşısında kararsız kalanlar, referandum sorusunda ‘Hayır’ yönünde ağırlık koyuyor. Eğer eşitlikçi dağıtsaydık, 16,7 olan kararsızlar 8,5-8,2 olarak ‘Evet’ lehine dağılacaktı. Ama anlıyoruz ki 6,5 ‘Evet’-10,2 ‘Hayır’ şeklinde dağılmış… Belki seçim olsa protesto edeceğini söyleyenler referandumda ‘Hayır’ vermeyi düşünüyor. Belki de seçim olsa AK Parti ile MHP arasında kararsız kalacak olanlar ‘cumhurbaşkanlığı sistemini’ desteklemiyor… Birçok ihtimal üretmek mümkün ve cevabı bilmiyoruz. Ama kararsızların kim olduğunu doğru tahmin eden cenahın referandumda istediği sonuca daha yakın olacağını söyleyebiliriz.
