Gazoz türü tatlı asitli içecekleri fazla tüketmemek gerektiğini artık çoğu insan biliyor. Bu içeceklerdeki aşırı şekere bir de karbonizasyon yoluyla asit eklenince daha da sağlığa zararlı hale geliyor. Bir bardak kola içine bir bozuk para atıp birkaç saat bekletince paranın nasıl temizlendiği görülür. Bunun nedeni, koladaki fosforik asitin para üzerindeki oksit kaplamayı eritmesidir.
Bu şekilde zararlı asitli içecekler yerine en sağlıklı olanı su içmektir. Ama normal su mu maden suyu mu? Bazıları maden suyunun da zararlı olduğunu iddia ediyor. Bunun doğruluk payı var mı?
Mideye zararlı mı?
Önce mideden başlayalım. Maden suyu, suya basınçlı bir şekilde karbondioksit eklenmesi yoluyla oluşur. Böylece suya hafif bir asit olan karbonik asit eklenmiş olur. Peki bu asit mide için zararlı mıdır?
Bir deneyde hazımsızlık veya kabızlık sorunu olan kişiler iki gruba ayrılarak 15 gün boyunca normal su ya da maden suyu içmeleri istenmiş. Maden suyu içenlerde her iki sorunda iyileşme belirtileri görülürken normal su içenlerde herhangi bir gelişme olmamış.
Fazla maden suyu içtiğinizde şişkinlik hissedebilirsiniz. Fakat Japon araştırmacılar bu yan etkinin avantaja dönüştürülebileceği kanısında. Gece boyu aç bırakılan bir grup kadından sabah normal su ya da maden suyu içmeleri istenmiş. 250 ml alan bir büyük bardak suyun 900 ml gaz ürettiği görülmüş. Bu kadınlar yemek yememiş olmalarına rağmen midelerinin dolu olduğu hissine kapılmış. Ayrıca bu gaz rahatsız edici de değil. Yani midede doluluk hissi yarattığı için aşırı yemeyi önlemede çözüm olarak kullanılabilir.
Kemik sorunları
Maden suyunun kusma, ishal, aşırı alkol gibi durumlarda vücudun susuz kalmasını önlemede kullanılabileceğine inananlar da var. Fakat bu içeceklerde, su kaybını giderme maksadıyla özel hazırlanmış emülsiyonlardaki tuz ve şeker oranı söz konusu olmadığı için aynı etkiyi göstermesi zordur.
Peki, maden suyu mideyi rahatsız etmediği halde kemiklere zarar vermesi mümkün mü? Bunu gösteren herhangi bir veri yok. 2006’da yapılan bir araştırmada kemik yoğunluğu ile asitli içecekler arasında herhangi bir bağ olup olmadığını inceleyen bir araştırma yapılmış. Kola türü asitli içecekleri içen kadınlarda kemik yoğunluğunun biraz daha düşük olduğu görülmüş. Ancak bunun nedeni koladaki fosforik aside ve kafeine bağlanıyor, fakat bu maddeler maden suyunda bulunmuyor. Bunların kemiklerin güçlenmesini sağlayan kalsiyumun emilimini azaltmış olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.
Diş minesini eritir mi?
Yani mide ve kemikler açısından maden suyunun zararlı olabileceğini gösteren herhangi bir veri yok. Peki, diş minesi üzerinde etkisi var mı? Bu konuda da fazla bir araştırma bulunmuyor. Özellikle maden suyu üzerinde yapılmamış olsa da 2007’de yapılan bir çalışmada farklı asitli içeceklerin diş minesine zararı değerlendirilmiş. En fazla asit içeren içecekler bakımından kola, diyet kola ve kahvenin başı çektiği görülmüş.
Burada sadece içecekte bulunan ve asit-baz dengesini gösteren pH oranı değil, asitin ağızdaki tükürük ve diğer besinlerle birleştiğinde yarattığı etki de önemlidir. Meyve içermeyen kola türü karbonatlı içecekler bu konuda da başı çekiyor. Ardından diyet kola, meyvalı asitli içecekler, meyve suları ve kahve geliyor. Yani bazı asitli içecekler diş minesinin erimesine yol açabiliyor.
2009’da yayımlanan bir makalede 25 yaşındaki bir banka memurunun yıllar boyunca her gün şişeler dolusu kola içmesi sonucu ön dişlerinin nasıl aşındığı anlatılıyordu. Ancak içilen asitli içeceğin miktarı kadar ne şekilde içildiği, ağızda ne kadar tutulduğu da önemli. Bu içecekler ağızda uzun süre kaldığında asit oranı yükseliyor. Ama içerken pipet kullanıp içeceğin doğrudan boğaza gitmesini sağlayarak zararı asgariye indirmeniz mümkündür.
Peki maden suları? Birmingham Üniversitesi’nde yapılan bir deneyde, çekilmiş sağlam dişler meyva aromalı maden suyu dolu kaplarda yarım saat bekletilmiş. Dişlerin bir kısmına cila sürülmüş, bir kısmı ise doğal haliyle bırakılmış. Bu suyun, diş minesini yumuşattığı bilinen portakal suyu ile aynı etkiyi bıraktığı görülmüş. Limon ve greyfurt en asitli meyveler ve suyu tatlandırmak için kullanılan sitrik asit (limon tuzu) bu aşınmanın nedeni olabilir.
Aroma katılmamış maden sularıyla yapılan deneyeler daha az. Fakat aynı şekilde yapılan deneylerde bu suların normal sudan daha asidik bir ortama sahip olduğu, ancak diş minesine zarar verme bakımından diğer asitli içeceklere kıyasla 100 kat daha az etkili olduğu görülmüş.
Yani maden suyunda diş minesine zarar verecek kadar güçlü bir asit yok denebilir. Ama maden suyunuzu gönül rahatlığıyla içmek istiyorsanız yanında bir de pipet alabilirsiniz.
