T24- Uğur Gürses Radikal gazetesindeki köşe yazısında kurun neden değerlendiğine Merkez Bankası'nın yaptığı açıklamalar doğrultusunda yer verdi. Gürses yazısında, ulusal paranın değerlenmesinde farklı ülkelerin döviz kurunun nasıl seyrettiği ve bu ülkelerdeki enflasyonun nasıl seyrettiğinin temel referanslar olduğunu vurguladı.
Uğur Gürses'in 14 Temmuz 2010 tarihli 'Kur neden değerlendi?' başlıklı yazısı şöyle:
Türk Lirasının yabancı paralar karşısında değerli olup olmadığını nasıl bileceğiz? Soru bu. ‘Bana göre kur şu olmalı’ diye başlayan tümceler kurarak mı? Uzun süredir aralarında en başta dış ticaretten sorumlu bakanların bulunduğu bir kesim sürekli olarak Merkez Bankası’nı suçluyor. Ne için? TL’nin değerlendiğini ve döviz kurunu yukarı doğru ittirmediği için.
Kurun orta vadede değerlendiği doğru. Gelişmekte olan ülkelere göre değerlenme yok.
Ama gelişmiş ülkelere göre değerlenme var. Ama neden?
Türk Lirasının neden değerlendiği üzerine yeterince düşünüyor muyuz? Pek değil. Sözünü ettiğimiz kesimdekiler, döviz kurundaki değerlenmeyi kendi öznel referanslarına göre yapıyorlar. Ya sadece nominal dolar kuruna, ya da avroya bakarak.
Oysa ulusal paranın yabancı paralara karşı değerlenip değerlenmediğine bakılıyorsa iki temel referansa bakılır. Biri çeşitli ülkelerin döviz kurunun nasıl seyrettiği, diğeri ise bu ülkelerdeki enflasyonun nasıl seyrettiğidir.
İşin bir ‘ince ayar’ gösterge sağlama çabası da, ülkenin dış ticaret ağırlıklarının hesaba katılmasıdır.
İşte Merkez Bankası geçen hafta reel efektif kur endekslerini (REK) açıklarken, bunun dayandığı çalışmanın notunu da yayımlamıştı. Hülya Saygılı, Mesut Saygılı ve Gökhan Yılmaz tarafından hazırlanan “Türkiye İçin Yeni Reel Efektif Döviz Kuru Endeksleri” başlıklı notta, Reel Efektif Döviz Kur Endeksi’ndeki artışların kaynakları da hesaplanmış. ‘Döviz kuru neden değerleniyor?’ sorusu ile ilgilenenlere yanıt şu şekilde veriliyor: “REK endeksi bileşenlerine ayrıştırıldığında değerlenmenin temelde yurtiçi fiyat hareketlerinden kaynaklandığı görülmektedir (Grafik 3) Yurtiçindeki fiyat artışları REK endeksinin değerlenmesine yaklaşık yüzde 79 oranında katkıda bulunurken, yurtdışı fiyatlardaki artışlar yaklaşık yüzde 18 oranında düşüş yönünde etki etmiştir. Nominal efektif döviz kuru ise dönem genelinde 2003 yılı ortalamasına yakın düzeylerde dalgalanırken, 2008 yılı sonundan itibaren düşüş göstermektedir. Dönem sonundaki nominal değer kaybı yaklaşık yüzde 13 düzeyinde olmuştur” deniliyor. Grafikte de açık biçimde görülüyor ki, 2003’de 100 olan yurtiçi fiyatların etkisi, 2010 ilk çeyrekte 178.7’ye ulaşmış.
