Hükümet, HDP’lilerin dokunulmazlıklarının kaldırılması durumunda, yargılama sürecinin nasıl olması gerektiğine ilişkin tavrını netleştirmeye çalışıyor. 1994’te HEP’lilerin gözaltına alınması ve tutuklanmasına benzer görüntülerin yaşanmaması için tutuksuz yargılamaya ilişkin üç formül üzerinde tartışılıyor:
"TBMM karar versin, yasa değişsin ya da mahkeme kararına bırakılsın."
"Genel Kurul karar versin"
Hürriyet'ten Nuray Babacan'ın haberine göre, TBMM’de dokunulmazlıkların kaldırılmasıyla ilgili süreç tamamlanıp, Genel Kurul’da oylama aşamasına gelindiğinde, ‘tutuklulukla’ ilgili işlem yapılabileceğini iddia edenler bulunuyor. Bu görüşe göre, milletvekillerinin dokunulmazlığının kaldırılması oylaması yapılırken, ‘yargılamanın tutuksuz yapılacağına dair’ karar alınacak. Buna ilişkin daha önce hiçbir uygulama yapılmadığı biliniyor. 1960’ta Metin Kıratlı’nın ‘parlamenter muafiyetler’ başlıklı çalışmasında bunun yapılabileceğinin belirtildiği, ancak sonraki süreçte buna benzer bir kararın alınmadığı ifade ediliyor.
"Yasa değişikliği yapılsın"
Bir başka seçenek olarak ise Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) değişiklik yapılması öneriliyor. Bunun için dokunulmazlıklarla ilgili görüşmelerden önce yasa değişikliğiyle, ‘milletvekilleri tutuksuz yargılanır’ hükmünün getirilebileceği belirtiliyor. Ancak bu durumun Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırı olacağına dair tartışma yaratacağı ve hükmün iptalinin gündeme gelebileceği belirtiliyor. Bu görüşü savunanlar, Anayasa’da milletvekilliği dokunulmazlığıyla zaten ‘ayrıcalık’ verildiğini, yapılan bu değişikliğin de bu ayrıcalığın kapsamı içinde değerlendirilebileceğini iddia ediyor.
"Mahkeme kararı beklensin"
Konuşulan son seçenek ise bugünkü yapının aynen devam etmesi yönünde. Bu seçenekte dokunulmazlığı kalkacak milletvekilinin davasına bakacak mahkemenin, ‘tutuksuz yargılama’ talebinde bulunması beklenecek. Ancak, mahkemenin böyle bir karar vermesinin garanti olmadığı ifade ediliyor.’ Terör örgütünün propagandasını yapmak’ gibi suçların tutuksuz yargılama kapsamına girdiği, farklı suç iddiaları için mahkemenin farklı bir yol izleyebileceği, bunun da aynı tartışmalara yol açabileceği değerlendiriliyor. Tartışılan bu seçeneklerle ilgili olarak henüz karar verilmedi.
10 gün aradan sonra
Hükümetin, TBMM’nin bütçenin ardından verdiği 10 günlük arada, dokunulmazlık dosyalarıyla ilgili kararını netleştireceği, sürecin başlamasının 15 günden önce olmayacağı belirtiliyor. Parti içinde HDP’lilerin dokunulmazlıklarının kaldırılmasının sakıncalarını dile getirinler bulunmasına karşın, son aylardaki açıklama ve faaliyetleriyle terör örgütüyle işbirliği yaptığı iddia edilen iki ya da üç HDP’li için sürecin başlatılmasının zorunlu olduğunu dile getirenler de var. Dokunulmazlıklarla ilgili işlemlerin başlatılıp, TBMM Genel Kurulu’nda oylama aşamasına gelmesinin en az 2 aylık bir süreç gerektirdiği de belirtiliyor.
