ABD Başkanı Donald Trump'ın, 6 Aralık'ta Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıdığını açıklamasına karşı hazırlanan Kudüs'ün statüsünün belirlenmesine ilişkin tasarı BM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Oylamada 128 kabul, 9 ret, 35 çekimser oy kullanıldı.
Oylamada ABD ve İsrail haricinde Guetemala, Honduras, Marshall Adaları, Micronesia, Nauru, Palau ve Togo red oyu kullandı.
Kanada, Bosna Hersek, Macaristan, Filipinler, Romanya, Meksika, Hırvatistan, Polonya gibi ülkelerin çekimser kalması dikkat çekti.
"Kutsal Kudüs şehrinin karakteri, statüsü ve demografik yapısında değişikliğin önünü açacak herhangi bir karar ya da adım yasal olarak hükümsüzdür ve iptal edilmelidir" maddesinin yer aldığı tasarıda ülkelere Kudüs'te büyükelçilik açmaktan kaçınma çağrısında bulunuluyor.
Tasarının onaylamasının hemen ardından Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, "Oylama sonucu Filistin için bir zafer" açıklamasında bulundu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise oylamanın ardından yaptığı açıklamada "Kararı red ediyoruz" ifadelerini kullanırken Trump'a da teşekkür etti. Oylama öncesinde Birleşmiş Milletleri "Yalanlar evi" olarak niteleyen Netanyahu, oylama öncesinde dahi oylamayı reddettiklerini söylemişti.
Birleşmiş Milletler yapısında Güvenlik Konseyi karar alma mekanizması olarak belirleniyor. Bu nedenle Güvenlik Konseyi dışında alınan kararın bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Birleşmiş Milletler'de veto mekanizması nedeniyle karar alınamayan durumlarda Genel Kurul devreye giriyor.
İşte Genel Kuruldaki oylamanın sonuçları:
Oylama öncesinde Genel Kurul'da söz alan Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, BM Genel Kurulu'ndaki konuşmasında “Oylama Filistin davasının hala davamız olduğunu göstermek için önemlidir. Bu bağlamda, bugün adalet ve barış için sesimizi yükselteceğiz.” dedi.
Çavuşoğlu, konuşmasını, "BM üyesi bir ülke diğer diğer üyeleri tehdit etti. Bazıları ise gelişme yardımlarının kesilmesiyle tehdit edildi. Bu kabul edilemez." diyerek sürdürdü.
Daha sonra kürsüye çıkan ABD'nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, "Bu oylama Amerikalıların BM’ye nasıl baktığı ve bizim bize BM’de saygısızlık yapan ülkelere nasıl baktığımız konusunda bir fark yaratacaktır" dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun konuşmasından satır başları şöyle:
Birçok kez burada toplandık. Söyledik ki Filistinlilerin hepimiz gibi yaşama hakkı var. Özgür olmaya, refaha hakkı var. Yasadışı işgal devam etmektedir. Nesiller boyu Filistinliler şiddete ve ayrımcılığa maruz kaldılar. Bu oylama Filistin davasının bizim davamız olduğunu göstermektedir. Adaletin ve barışın yanında olacağız.
ABD'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak kabul etmesi evrensel değerleri hiçe saymaktadır. ABD'nin Kudüs kararı hukuka aykırıdır. BM Genel Kurulu'nun görevi adaleti yerine getirmektir. Bazıları kalkınma yardımı ile tehdit etti. Bu etik dışıdır. Hiçbir onurlu üye devlet bu tehditlere boyun eğmeyecektir. Güçlü olmanız her zaman haklı olduğunuz anlamına gelmez. ABD kabadayılık yaptı, BM üyesi devletlerin onuru satılık değildir.
Bu tarihte gördüğümüz çok kritik bir an. Filistin halkı bizi tarihin doğru tarafında görmelidir.
Bu acil durum toplantısı hayırlı olsun. Türkiye Filistin'i yanlız bırakmayacaktır, dünya 5'ten büyüktür.
Filistin Dışişleri Bakanı El Maliki, Kudüs oturumunda bir konuşma yaptı. Maliki'nin konuşmasından satırbaşları:
Filistinlilerin bağımsızlığı ve barış sürecinin devamı için ulusklararası çabalara ihtiyaç duyulmaktadır.
İsrail işgali Filistinlilerin rüyalarını, hayallerini gözardı etmiştir. Filistinlilere ateş ettiler. Kız çocuğunu gecenin bir vakti annesinin yanından aldılar. Filistinlileri, Arapları buradan uzaklaştırmak değil bir araya getirme ihtiyacı doğmuştur. Filistin halkı güçlü durarak hen Kudüs'te hem de caddelerde varlık göstermelidir. Filistinli insanların kutsal değerlerini koruduklarını hatırlamakta fayda var.
BM'de kabul edilen tasarıda neler yer alıyor?
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda oylanacak tasarıda şu maddeler yer alıyor:
- Kutsal Kudüs şehrinin karakteri, statüsü ve demografik yapısında değişikliğin önünü açacak herhangi bir karar ya da adım yasal olarak hükümsüzdür ve iptal edilmelidir.
- Üye ülkeler Kudüs'te büyükelçilik açmaktan kaçınmalıdır.
- BM, Kudüs'ün statüsü ile ilgili daha önce aldığı kararlara sadık kalmalıdır.
- Kudüs'ün nihai statüsü tek taraflı adımlarla değil, "Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri sonucunda" belirlenmelidir.
Üye ülkelerin 3'te 2'sinin kabul oyu vermesi gerekiyor
Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde görüşülen ABD'nin Kudüs kararıyla ilgili tasarıyı 14 ülke kabul etmiş ancak daimi üye ABD'nin veto etmesi nedeniyle tasarı kabul edilmemişti. Bu durum Trump'ın Kudüs kararı nedeniyle ABD'nin diplomatik arenada yalnız kaldığı yorumlarına neden olmuştu.
Genel Kurul'a taşınan tasarının kabul edilmesi için üyelerden 3'te 2'sinin tasarıyı kabul etmesi gerekiyor. Bu da 193 ülkeden en az 129'unun kabul oyu kullanması anlamına geliyor. Kararın herhangi bir bağlayıcılığı bulunmuyor ve sadece tavsiye niteliği taşıyor ancak ABD'nin üzerinde uluslararası baskı oluşması açısından önemli kabul ediliyor.
ABD'den tehdit
ABD'nin BMGK'da tek başına kalmasının ardından, BM Genel Kurulu'na kadar yaşanan süreçte en çok konuşulan konulardan biri ABD BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley'in diğer diplomatlara attığı e-posta ve Başkan Trump'ın tasarıdan yana oy kullanana ülkelere mali yardımları kesme tehdidiydi.
Haley diplomatlara attığı e-posta'da, Trump'ın oylamayı yakından takip edeceğini ve ABD'nin aleyhinde oy kullanan ülkelerin rapor edilmesini istediğini belirtti. Donald Trump ise yaptığı açıklamada, ABD'ye karşı ülkelere mali yardım yapılmayacağını söyledi.
ABD'den mali yardım alan birçok ülke bulunuyor. Bu yardımlar askeri yardımlar ve kalkınma yardımları olarak bölünmüş durumda. Bir yıl içerisinde en çok askeri yardım alan ülkeler içerisinde Irak, Afganistan, Mısır, Ürdün, Pakistan ve Filipinler gibi ülkeler bulunurken, kalkınma yardımları Kenya, Etiyopya, Pakistan ve Kongo gibi ülkelere gidiyor.
