Ekonomik kriz Türk eğitim sektörünü de vurdu. Özel okullara giden öğrenciler aylık taksitlerini ödeyemeyince, okullar yeni ücret tarifeleri oluşturmaya başladı. Ödenen çeklerin de geri dönmeye başladığına dikkat çeken sektör yetkilileri, sistemde tıkanıklık yaşanmasından endişe ediyor.
Ekonomik kriz ve işten çıkarmalar nedeniyle velilerin ödeme güçlüğüne düşmesi, özel eğitimi de vurdu. Daha iyi eğitim alması için çocuğunu koleje gönderen ancak kriz nedeniyle okul taksitlerini aksatmaya başlayan aileler, okul yönetimlerinden indirim talep etmeye başladı. Kimi okulların taksit ödemesi için aldıkları çekler bankadan geri dönerken, velilerin yaşadığı ödeme güçlüğü, öğrencileri burs almak için daha çok gayret göstermeye yöneltiyor. Özel okullar cephesi ise yaşanan bu süreci hassas şekilde yönetme çabasında. Mevcut öğrencilerini kaybetmek istemeyen özel okullar, zor durumda olan öğrencileri için yeni ücret tarifeleri oluştururken, burs programlarının kapsamını genişletmeye çalışıyor.
Bu okullardan biri olan Özel Bilgi Koleji, kriz gerekçesiyle ebeveynleri işten çıkarılan 5 öğrencisinin yıllık 12 bin YTL olan kayıt ücretini 7-8 bin YTL'ye indirdi. Bilgi Koleji Genel Müdürü Güler Şahin, velilerin şu sıralar ödeme yapamadıklarını bundan sonraki süreç için de umutlu olamadıklarını kaydetti.
Bazı kolejlerde ise, ödenen çekler geri dönmeye başladı. Florya Koleji Kurucu Üyesi Şevki Öztürk, okul ücreti ödemelerinde sıkıntı yaşandığını vurgulayarak, "Son dönemde piyasaların durumu nedeniyle çekler geri dönmeye başladı. Çok hassas bir konu olduğu için elimizden gelen kolaylığı gösteriyoruz. Farklı ödeme planları üzerinde duruyoruz" dedi. Sadece geçtiğimiz hafta vadesi gelen 20 bin YTL'lik çek olduğunu ancak bu rakamın sadece yüzde 40'ını alabildiklerini anlatan Öztürk, "Ancak sadece biz değil, tüm sektörlerde yavaşlama olduğu için ödemeler gecikiyor. Ödemeler daha fazla gecikirse, tüm sistemde tıkanıklık yaşanabilir" diye konuştu.
Acil durum toplantıları
Kriz nedeniyle teyakkuza geçen özel okul sahipleri, krizin eğitim sektörü üzerindeki etkilerini konuşmak, çözüm önerileri geliştirmek için acil toplantılar düzenlemeye başladı.
Krizin etkilerini azaltmak için geçtiğimiz hafta diğer vakıf üniversiteleriyle biraraya geldiklerini anlatan Özel Öğretim Kurumları Derneği (TÖDER) Başkanı ve Kavram Eğitim Vakfı Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Bahattin Durmuş, "Hükümetin zor duruma düşen vakıf üniversitesi öğrencilerine destek vermesi gerekiyor. Orta vadede bankalardan da destek bekliyoruz. Bu çocuklara uzun vadeli ve uygun faizli burs imkanı sağlanmalı. Öğrencilere destek olmak için elimizden geleni yapıyoruz. Diğer vakıf üniversiteleriyle bir araya gelip sorunlarımızı çözmeye çalışıyoruz. Komisyonlar oluşturduk. Bu ortak önerilerimizi yetkili bakanlıklara ileteceğiz" dedi.
Asıl kriz 2009'da
Henüz krizden etkilenmemiş olan özel kolejler de yeni kayıtların yapılacağı 2009 yılından endişeli. Öğrencilerin bu yılın ilk döneminin ücretini kriz öncesine rastlaması nedeniyle önceden yatırdığını ifade eden Durmuş, "Kriz asıl bundan sonra bizi etkileyecek. Çünkü çocuklar bu dönem senetlerini imzaladılar. Bu nedenle ödemelerini yapıyor. Ama şu dönemde çocukların anne babaları işsiz kaldı, çeki senedi ödeyemedi. Dolayısıyla bundan sonrasına çözüm bulmamız gerekecek. 2009'un hemen başından itibaren kriz bizi çok etkileyecek ve gelecek eğitim yılı ciddi dökülmeler olacak" diye konuştu.
Bahçeşehir Koleji Genel Koordinatörü Ferhan Öz de, şu ana kadar ödeme güçlüğü çeken öğrencilerinin olmadığını ancak, krizin asıl etkilerini yeni kayıt döneminde göreceklerini ifade etti.
Doğan Koleji'nin kurucusu Cem Gülan ise, kayıtların başladığı haziran ayında çek, senet veya kredili mevduat hesaplarıyla velilerden bir takım güvenceler alındığını, sektörde krizin daha çok kasım ayında hissedildiğini belirtti. Ücretlerin baştan belirlendiğini anlatan Gülan, buna karşılık öğretmen ücretlerinin yüzde 12, elektrik-doğalgaz gibi giderlerin yüzde 60 oranında arttığına işaret ederek, "Kurumlarımızda tasarruf etmenin mümkünü yok" diye konuştu.
İyi olan ayakta kalır
Fatih Koleji İlköğretimlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ali İhsan Aydın, şu ana kadar kriz nedeniyle herhangi bir ödeme sıkıntısı yaşanmadığını ancak, 2009 yılını beklemek gerektiğini belirtti. Yeni kayıt dönemi olan mayıs ayında asıl etkilerin ortaya çıkmaya başlayacağını kaydeden Aydın, şöyle konuştu: "Kayıt yenilemelerde bir sorun olmasa da yeni kayıtlarda bir yavaşlama olacağını düşünüyoruz. Bundan sonra çocuğunu özel okullarda okutmak isteyen ailelerin sayısında düşüş olacaktır. Böyle bir dönemde ancak çok iyi eğitim verip, çocuğu en iyi şartlarda yetiştiren köklü kurumlar ayakta kalabilir. Eğitim sektöründeki rekabet de artacaktır. İyi olanlar ayakta kalacaktır."
Vergi indirimi talebi
Eğitim sektörünün krizden en az yarayla kurtulabilmesi için girişimlere başlayan Türkiye Özel Okullar Birliği de, krize karşı Milli Eğitim Bakanlığı'nın kapısını çalmayı planlıyor. Böyle bir dönemde özel okulların üzerindeki vergi yükünün azaltılması gerektiğini dile getiren Türkiye Özel Okullar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Mehmet Kazaz, krizle başa çıkabilmek için kamu okullarıyla eşit şartlara sahip olmaları gerektiğini savundu. Özel okulların ödediği elektrik, su ve yakıt giderlerinin kamu okullarına göre yüksek olduğuna işaret eden Kazaz, şunları kaydetti: "Devlet böyle bir dönemde velilere destek olmak istiyorsa onların özel okullara ödediği yüzde 8'lik vergiyi yüzde 1'e düşürmeli" dedi.
Öğrenciler burs için sıraya girdi
Kriz, vakıf üniversitelerinde okuyan öğrencileri de sıkıntıya soktu. Kriz nedeniyle aile bütçesi bozulan özel üniversitelerin öğrencileri, burslu okuyabilmek için vakıfların kapısını çalmaya başladı. Zor durumda olan öğrencilerin kendilerine burs için başvuruda bulunduğuna dikkat çeken TÖDER Başkanı ve Kavram Eğitim Vakfı Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı Bahattin Durmuş, "Bizim okulumuzda burs isteyen 200 öğrenci var. Vakıf olarak hepsine cevap veremedik. Çünkü bizim de 930 öğrencimiz var. Bunların 201'i zaten yüzde 100 burslu okuyor. Onların ücretini de biz ödüyoruz. Veliler çocuklarını okuldan almasın diye çaba gösteriyoruz. Ama bizim de imkanlarımız bir yere kadar yeterli oluyor" dedi.
Dershaneler de tedbir alıyor
Kriz dershaneleri de olumsuz etkiledi. Uğur Dershaneleri Genel Müdürü Kaya Aydın, krizden en çok altyapısı eksik, kurumsallaşamamış, iyi organize olamamış kurumlarının etkileneceğini vurgulayarak, "Bu kurumlar gerek altyapı, gerekse ekonomik olarak yeteri kadar güçlü olamadıkları için krizde ayakta durma ve varlıklarını devam ettirme konusunda sıkıntı yaşayacak" dedi.
Krizden şu anda çok fazla etkilenmediklerini ancak önümüzdeki dönem için tedbirlerini aldıklarını anlatan Aydın, "150 noktada yer alan şubelerimizde bazı ödeme sıkıntıları görülmekle beraber, henüz bu durum endişe verici boyuta ulaşmadı" dedi.
Özel okullarda 345 bin öğrenci
- Özel okullardaki öğrencilerin genel eğitim içindeki payı yüzde 2.
- 2007'de okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim olmak üzere bin 981 olan özel okul sayısı, 2008'de 2 bin 353'e çıktı.
- Türkiye'de 30 tane de vakıf üniversitesi bulunuyor.
- 2007 yılında 301 bin öğrenci bu okullarda öğrenim görürken, bu sayı 2008'de 345 bine yükseldi.
