Çeviri: Azra Ayata
ABD’nin önde gelen kalp kuruluşlarından Amerikan Kalp Derneği ve Amerikan Kardiyoloji Koleji salı günü, neredeyse Amerikalıların dörtte birinin kullandığı kolesterol düşürücü statin ilaçlarının kullanım şeklini yeniden düzenleyen ana esasları içeren yeni bir yöntem yayınladı.
Birçok kişi kan testi yaptırarak kolesterol seviyelerini kontrol etme konusunda ve daha iyi seviyelere ulaşma konusunda takıntılı. Yeni yöntem ile artık bu tarih oluyor çünkü yeni yöntemin mimarlarına göre,asıl konu; ilaçların laboratuvar test sonuçlarının hedef aralıkta olup olmaması değil, bu ilaçların kalp krizi ve inme riskini en aza indirip indirmediği ya da önleyip önlemediğidir. Dolayısıyla, yeni yöntem ile birlikte artık hastalar ekstra ilaç içmek zorunda kalmayabilir. Sadece doğru dozda statin kullanmak yeterli olacak.
The New York Times’da yer alan habere göre; yeni yöntem, tedavi ihtiyacı olan insanları iki ana risk kategorisine ayırmaktadır. Yüksek risk altında olanlar, örneğin; şeker hastalığı olanlar ya da kalp krizi geçirmiş olanlar yani, LDL olarak bilinen zararlı kolesterol seviyesi son derece yüksek düzeyde – 190 ve daha yüksek- olan kişiler statin kullanmalı. Geçmişte, bu kategoriye giren hastalara, LDL seviyelerini 70 indirmeleri tavsiye edilirdi ancak yeni yöntem ile artık buna gerek yok.
İkinci grup ise, gelecek 10 yıl içinde kalp krizi veya inme riski en az %7.5 olan kişilerden oluşmaktadır. Bu hastaların da statin kullanması gerekebilir.
Yeni methodu eskisinden farklı olarak kalp krizi ve inmeleri risk hesaplamalarına katmaktadır. Bu durum daha fazla insanın ilaç kullanmasına da neden olabilir.Bu nedenle, uzmanlara göre, yeni kuralların, daha fazla ya da daha az insanın ilaç kullanmasını sonlandırıp sonlandıramayacağı açık değil.
Diğer yandan, bazı insanların artık, sadece kolesterol seviyesini düşürmek için statin kullanmalarına gerek kalmayabilir.
Eski yöntemler ve fazladan ilaç kullanma zorunluluğu
Eski yöntemler, belirli bir miktarda statin kullanarak kolesterolünü hedef aralığa düşüremeyen hastalara statinin yanında Merck tarafından üretilen Zetia gibi ekstra kolesterol ilaçlarını da kullanmalarını teşvik eden yöntemlerdi.
Ancak yeni yöntemler, doktorların artık bu ekstra ilaçları yazmalarına gerek olmadığını çünkü bu ilaçların kalp krizini ya da inmeyi önlediğinin kanıtı olmadığını göstermektedir
Örneğin, Zeita adlı ilaç incelendi. Yapılan çalışmalar Zeita’nın LDL seviyesini düşürdüğünü gösterse de kalp-damar hastalığını ya da ölüm riskini azaltmadığını ortaya çıkardı. Buna rağmen, Zeita, geçen yıl 2,6 milyar dolar kazançla Merck’in en çok satan ilaçları arasında yer aldı. İçinde, Zeita ve statini birlikte barındıran bir diğer ilaç olan Vytorin ise şirket kayıtlarına göre 2012 yılında 1,8 milyar dolar kazandırdı.
Mayıs ayında ise Merck, yine içeriğinde Zeita ve statin birlikte bulunduğu başka bir ilaç olan Liptruzet için onay aldı. Bu onay çoğu kardiyolog tarafından ilacın etkinliği hakkında soru işaretleri olması nedeniyle şaşkınlıkla karşılandı.
Yeni yöntem’e yapılan eleştiriler
Uzmanlar, yeni yöntemin sadece 10 yıllık kalp krizi ve inme riskini göz önünde tutmasını eleştirdiler. Çoğu insanın sadece daha genç olduğu için 10 yıllık risk analizi düşük çıkabilir ama sırf bu nedenle uzun yıllar statin kullanmak zorunda kalabilir. Dolayısıyla, yeni yöntemin, daha fazla ya da daha az insanın ilaç kullanmasını sonlandırıp sonlandıramayacağı açık değil.
Yeni metodun yazarlarına karşı yöneltilen eleştirilerin odağında, sadece en yüksek standartlara sahip laboratuvarlarda gerçekleştirilen testlere ait sonuçları göz önünde bulundurmaları öte yandan aynı kesinlikte olmamakla beraber yine de ikna edici verileriyse göz ardı etmeleri yer alıyor.
Başta, yeni yöntemi geliştiren komitede yer alan ancak çalışmaların gidişatından memnun olmadığı için komiteden ayrılan Pennsylvania Üniversitesi'nde Kardiyovasküler Tıp ve Lipit Klinik Müdürü Dr. Rader ve diğer uzmanlar hedef aralıklar olmadan, hastalar ve onların doktorları kolesterol seviyelerini kontrol etmekte zorlanabileceği endişesini de taşımaktalar.
Uzmanlar aynı zamanda yeni yöntemin yerleşen klinik uygulamaları ne ölçüde değiştirebileceğinin hala belirsiz olduğunu söylüyorlar. Rader, doktorların özellikle kalp krizi riski yüksek olan hastalara ilişkin hala eski hedef LDL seviyelerine ulaşmak için çaba sarf edeceklerini belirterek ‘’Doktorlar uzun zamandan beri bu yöntemi kullanıyorlar ve buna inanıyorlar’’ dedi.
LDL seviyesini hedef aralıkta tutmanın kalp krizi ve inme riskini önlediğine dair kanıt yok
Yeni yöntemin mimarları ise bu yöntemin mevcut en iyi kanıtlara dayalı olduğunu iddia ediyorlar. Büyük klinik çalışmalar statinlerin kalp krizi ve inme riskini azalttığını kanıtlasa da, komite, kolesterolü hedef aralıkta tutmanın; kalp krizi ve inme riski için herhangi bir fark yarattığına dair kanıtın olmadığı sonucuna vardı. Örneğin, LDL seviyesi 70 olan bir insanın kalp krizi ya da inme riskinin daha az olduğunu kanıtlayan bir çalışma yok. Dolayısıyla, esas olan, statinler gibi sadece kalp krizi ve inme riskini azaltan ilaçları doğru dozda kullanmaktır.
Komite başkanı ve Nortwestern Üniversitesi Feinberg Tıp Okulu’nda kardiyoloji profesörü olan Dr. Neil J. Stone, ‘’senelerce derinlemesine araştırdık ama hedef aralığın kalp krizi ve inme riskini ortadan kaldırdığına dair kanıt bulamadık’’ dedi.
Yeni yöntemin komitesinde olmayan Dr. Nissen de bu görüşe katılarak ‘’eski komiteler hedef aralığı yoktan var ettiler’’ dedi.
‘Bu radikal bir değişim değil, düzeltmedir’
Kardiyoloji ulusal direktörü Dr. John Rumsfeld ülkenin en büyük sağlık sistemi olarak kendi bağımsız araştırmalarını yaptıklarını ve aynı sonuca vardıklarını belirterek; LDL hedef aralığını kullanmayı bıraktıklarını söyledi. ‘’Bu bir değişim ancak radikal bir değişim değil, daha ziyade, rota düzeltmesidir’’ dedi.
Diğer yandan, Brigham’daKardiyovasküler Hastalıkları Önleme Merkezi’nin ve Boston’daki Kadın Hastanesi’nin müdürü Dr. Paul M. Ridker ise yeni yöntemin, gereğinden fazla tedavi uygulamalarına neden olabileceğinden endişe etmektedir. Örneğin, yeni yöntemin, LDL seviyesi düşük sigara içen yaşlı bir adamın orta derecede artan kan basıncı nedeniyle statin kullanması gerektiğini söylemektedir. Ancak bu hastanın sadece yapması gereken sigarayı bırakarak kan basıncını kontrol altına almaktır.
Yeni yöntemi geliştiren komitenin başkanı Dr. Stone da bu görüşe katılarak, böyle bir hastaya refleks olarak statin kullanmasını söylememek gerektiğini belirterek, ‘’Doktorlar hastalarıyla konuşmalı ve asıl sorunun burada olduğu gibi kolesterol olmadığını fark etmeliler. Kolesterolü hedef aralığa çekmenin hastanın iyileşmesi anlamına geleceğini tekrarlamaktansa, şu soruyu soruyoruz: amacımıza ulaşmak için uygulayacağımız en iyi tedavi yöntemi nedir?'' dedi.
