T24 - Tarihi eser kaçakçılığı kapsamında geçen yıl Türkiye genelinde polis ve jandarma ekiplerinin yaptığı operasyonlarda 68 bin 12 tarihi eser ele geçirdi. Olaylarla ilgili 4 bin 998 kişi yakalandı. "Müsadere altındaki" eserler müzeleri doldurdu. Geçen yıl 68 bini aşkın eser ele geçirilirken bunların 25 bini İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde bekliyor.
Radikal gazetesinin haberine göre, ele geçirilen eserler yediemin olarak en yakın ilgili müzeye teslim edildi. Ancak bu eserler hakkındaki yasal sürecin devam etmesi nedeniyle İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde müsadere yoluyla gelmiş eserlerin sayısı 25 bini buldu. Müze yönetimi bu eserleri depo olmadığı için koruyamamaktan rahatsız. Tek çare mahkemelerin bir an önce sonuçlanması.
Polis ve jandarmanın tarihi eser operasyonlarında ele geçirilen eserler, olayın gerçekleştiği en yakın müze müdürlüğü uzmanlarınca incelendikten sonra 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında açılan adli soruşturma tamamlanıncaya kadar emanete alınıyor. Mahkemelerin verdiği karar doğrultusunda eserler bazen müzede kalıyor, bazen de koleksiyonerler ya da dava konusu kişilere iade ediliyor. Ancak yılda 68 bin eserin geldiği müzelerde ciddi yer sıkıntısı ortaya çıkıyor. İstanbul’da ele geçirilen arkeolojik değerdeki eserler Arkeoloji Müzeleri’ne teslim ediliyor. Müze bir yandan eserleri müsadere altında tutarken diğer yandan eserlerle ilgili mahkemeye bilirkişilik yapıyor. Şu an müzenin depolarında tam 25 bin eser müsadere altında tutuluyor.
Müzenin depoları kendi eserleri ile ağzına kadar doluyken bir de müsadere yoluyla gelen eserler için ayrıca bir yer ayrılması müze yönetimini zorluyor. Müze yetkilileri, “Mahkeme sonuçlarını bekliyoruz. Sonuçlananlardan müzelik değerde gördüklerimizi envantere geçiriyoruz. Ancak bir yandan da sürekli emniyet güçleri eser getiriyor. Depo sorununu çözmemiz gerek” diye dert yanıyor.
Emniyet Genel Müdürlüğü Kaçakçılık ve Organize Suçlarla Mücadele (KOM) Daire Başkanlığı’nın ‘2010 Yılında Gerçekleşen Mali Suçlar Raporu’nda, operasyonlarda ele geçirilen eserlerin müzelere kazandırılarak kültür varlıklarının uygun ortamda korunmasının sağlandığı ve müzelerin kültür envanterinin zenginleştiği kaydediliyor. Tarihi eser kaçakçılığının yöntem ve tekniklerinin profesyonelce ve uluslararası düzeyde yürütüldüğü belirtilen raporda, yurtdışına kaçırılan kültür varlıklarının Türkiye’ye iadesi için yasal yollardan her türlü hukuki girişimde bulunulduğu ve bunun için de çok yüksek meblağlarda ödeme yapıldığı belirtiliyor. Raporda, sadece Uşak-Karun Hazineleri ve Antalya-Elmalı Sikkeleri için ABD’ye yaklaşık 17 milyon dolar ödeme yapıldığı, tüm bu çalışmalara rağmen Anadolu kökenli eserlerin çoğunun halen yurtdışında bulunduğu kaydediliyor.
İmitasyonları ayırmak zor
Raporda ayrıca “Tarihi eserler, çalınarak astronomik fiyatlarla satılıyor. İmitasyonları da yapılıyor. Bunun için teknolojiyi kullanan kaçakçılar, gerçeği ile ayırt etmenin çok güç olduğu taklitlerle dolandırıcılık yapıyorlar” bilgisi de yer alıyor.
