Giderek daha küçük yaştaki gencin sosyal medya bağımlılığı ve bilmeden suça karışmaları önemli bir sorun olarak ortaya çıkıyor.
Geçtiğimiz Kasım ayında Avustralya hükümetinin 16 yaş ve altı çocuklara sosyal medya yasağı getirmesi diğer gelişmiş ülkelerde de internetteki içeriğin sınırlandırılması tartışmasını alevlendirdi.
Örneğin Norveç şimdi 15 yaşın altındakilere sosyal medyayı tamamen yasaklamayı düşünüyor. Bu tartışmanın yaşandığı ülkelerden biri de Japonya.
Öte yandan Türkiye’den bir grup milletvekili ise Japonya ve Avrupa’daki uygulamaları yerinde görmek üzere bu bölgeleri ziyaret etmeye hazırlanıyorlar.
Avustralya’nın 16 yaş altı sosyal medya yasağı
Avustralya’da hükümet tartışmalı yasağın temel amacının gelişme çağının en kritik aşamasında çocukları zararlı içeriklerden korumak olduğunu savunuyor.
Yasaya göre TikTok, X (önceki adıyla Twitter), Instagram ve Facebook gibi sosyal medya platformları hesap açmak isteyen 16 yaşından küçük kullanıcıların yaşını teyit etmek zorunda. Aksi halde 49.5 milyon Avustralya Doları gibi çok yüksek cezalarla karşı karşıya kalabilirler.
Yasa şu an tek muafiyeti eğitim amaçlı videoları nedeniyle YouTube’a ve aile bireyleriyle iletişimi sağlamasından dolayı WhatsApp mesajlaşma uygulamasına tanıyor.
Japonya’da internet ve sosyal medya ile ilgili hükümet politikası ne?
Japonya’da yapılan araştırmalar 16 yaşındakilerin günde ortalama 6 saat 22 dakikalarını internette geçirdiğini ortaya koyuyor. Aynı yaş grubunda günde yedi saat ve daha fazlasını geçirenler ise yüzde 20 gibi azımsanmayacak oranda.
Ülkede zararlı siteleri bloke etmek için filtre kullanılmasını teşvik etmek üzere temel bir plan halihazırda var. Ancak 2019 yılından beri küçük yaştaki kullanıcıların sadece yüzde 40’ı elektronik cihazlarında bu tür bir filtreyi kullandığını söylüyorlar.
Avustralya’da çıkarılan yasa Japon hükümetini harekete geçirdi. Gençleri internet kullanımının zararlarından korumaya yönelik olarak uzmanlarla işbirliği içinde ve Çocuk ve Aile Ajansı’nın liderliğinde bir çalışma grubu kuruldu.
Gençler İçin Güvenli ve Güvenilir İnternet Kullanımını Sağlayan Şartların Oluşturulmasına Yönelik Yasa adıyla çıkarılan bir yasa da çocukların internet ortamındaki güvenliğini tesis etmeyi amaçlayan önlemleri sıralıyor. Ancak Japonya’da şu an sosyal medyayı doğrudan düzenleyen yasalar bulunmuyor.
Düzenlemelerle ilgili en büyük zorluk interneti kullanan kişinin yaşını tespit etmekte yaşanıyor. Önerilen yöntemler arasında biyometrik onaylama da var ancak bu da kişisel verilerin korunması açısından riskli bir yöntem.
Sosyal medya suça teşvik eder mi?
Sosyal medya kullanımının gençler arasında artmasıyla beraber Japonya’ya özel bir suç çeşidi de ortaya çıktı: Yami baito (yasadışı yarı-zamanlı çalışma).
Sosyal medyada reklamı yapılan ve kısa sürede hızlı para kazanma vaadinde bulunan iş ilanları çoğu kez yasadışı işlerden ve dolandırıcılık faaliyetlerinden oluşuyor.
Çocukların internette bilmedikleri kişilerle iletişime geçmeleri de başlı başına bir sorun teşkil ediyor.
Araştırmalara göre sadece Tokyo’da her beş ilkokul, ortaokul ve lise öğrencisinin biri internette yabancı biriyle tanıştığını itiraf ediyor. Bunların yüzde 20’si yüzleri veya vücutlarının bir yerinin fotoğrafını paylaştığını, yüzde 14’ü ise tanımadıkları kişilerle birebir buluştuklarını itiraf ediyor.
İnternetin sağladığı anonimlik iftira ve tacizi de körüklüyor.
Aileler ikiye bölünmüş durumda
Sankei Shimbun gazetesinin konuştuğu Japon anne-babalar ise sosyal medya ve internetin zararlı olduğunu düşünenlerle günümüzde hayatın ayrılmaz bir parçası ve bir eğitim aracı olduğunu savunanlar arasında ikiye bölünmüş durumda.
Bazıları hükümetin konuya el atıp düzenleme getirmesini isterken diğerleri ise sınır koyma işinin anne-babaya bırakılmasından taraftar.
Osaka’dan 51 yaşındaki ev kadını Emi Wada, 14 yaşındaki orta ikinci sınıf öğrencisi kızının internet kullanımından rahatsız. Wada, 2023’ün Ekim ayında o sırada 13 yaşında olan kızının internette tanımadığı biriyle tanıştığını söylüyor.
"Şans eseri farkettim. Buluşsalardı neler olabileceğini düşünmek bile istemiyorum” diyor. “Japonya’da çocukların sosyal medya kullanımına kısıtlamalar getirmeliyiz” diye ekliyor.
Tokyo’dan yaşayan 40’lı yaşlarında bir çalışan ise sekiz ve beş yaşlarındaki iki kızına günde sabah ve akşam birer saat internet izni verdiğini ve alarm kurduğunu anlatıyor.
“Sosyal medya çocukların ilgi alanlarını genişletiyor ve öğrenme aracı görevini görüyor. Ama çocuklarının internet kullanımını denetleme sorumluluğu anne-babanındır. Hükümetin karışmasını istemiyorum” diyor.
Chiba Üniversitesi’nden eğitim metodolojileri uzmanı Profesör Daisuke Fujiwara gibi eğitimciler ise sosyal medyanın ders çalışmadan alıkoyduğunu kabul etmekle beraber “çocuklara kendi başlarına düşünme ve araştırma için bir yöntem sunduğunu ve önemli bir iletişim fırsatı sağladığını” savunuyor.
Yasal düzenleme konusunda ise "Etkili öğrenme için en ideal stratejiyi geliştirirken tartışmalar çocukların da hakları gözetilerek yapılmalı” diye uyarıyor.
