İzmir Körfezi'nde ‘yüzülebilir deniz’ hedefiyle devam eden dip tarama çalışmasında önemli bir aşamaya gelindi. Ragıp Paşa Dalyanı önüne kadar gelen taramalarda her gün 2 bin metreküp çamur, gemilerle Hekim Adası'na taşınıyor.
AA ekibi, İzmir Büyükşehir Belediyesi ve TCDD Genel Müdürlüğü ortaklığıyla Çiğli açıklarında devam eden Büyük Körfez Projesi Akıntı İyileştirme Kanalı çalışmasını görüntüledi.
İzmir Körfezi'ne güneyden giren suyun, kuzeydeki sığlaşma nedeniyle dışarıya çıkamamasının yarattığı kirliliği önlemek amacıyla geçen yıl temmuz ayında başlayan çalışma kapsamında kuzeyde 13 kilometre uzunluğunda 250 metre genişliğinde ve 8 metre derinliğinde bir sirkülasyon kanalı oluşturulacak. Yaklaşık 5 yılda tamamlanması beklenen proje ile körfez içinde dönen suyun yüzde 20 artacağı, su kalitesinin hızla iyileşeceği belirtiliyor.
Çalışmanın diğer ayağında Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, güney bölgesinde İzmir Limanı'na büyük tonajlı gemilerin girebilmesini sağlamak amacıyla 16 metre derinliğinde bir gemi yaklaşım kanalı açacak. Bu kanaldan giren su, güneydeki sirkülasyon kanalından körfez dışına çıkacak.
DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi uzmanlarının belirlediği güzergahta devam eden Akıntı İyileştirme Kanalı çalışması kapsamında İzmir Büyükşehir Belediyesi, "Meltem" isimli, saatte 4 bin metreküp kapasiteli kesici emici tarama gemisi, "İmbat" isimli römorkör ve bir zodyak, TCDD ise DLH'ya ait "Kazar" isimli ekskavatör gemisi ve taşıma amacıyla kullanılan 2 duba gemisiyle tarama faaliyetini sürdürüyor.
50 santimetreden 4 metreye
Tarama gemisi "İmbat"ın her gün deniz zeminini oyarak çıkardığı 2 bin metreküp çamur, duba gemilerle 17 mil uzaklıkta Urla açıklarındaki Hekim Adası'na taşınarak kuruması için toprağa seriliyor. Meles, Arap ve Bostanlı dere ağızlarında başlayan çalışma, derinliğin 50 santimetreye kadar düştüğü Ragıp Paşa Dalyanı önüne kadar ilerledi. Çalışma kapsamında bugüne kadar 1 milyon metreküpü aşkın çamur çıkarıldı ve bölgedeki derinlik 4 metreye ulaştırıldı. Çalışma ile 1800'lü yılların sonundan 1980'lere kadar balık yetiştirme çiftliği olarak kullanılan Ragıp Paşa Dalyanı'nın deniz altında kalan setleri de kaldırılıyor.
İki kurumun birlikte hazırlayarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na sunduğu ÇED Raporu'nun ise haziran ayında onaylanması bekleniyor. Raporun onay görmesi halinde "Meltem" gemisinin taradığı çamur doğrudan boru hattı aracılığıyla Çiğli'deki İZSU'ya ait Atıksu Arıtma Tesisi yanında oluşturulacak kurutma alanına pompalanacak. Duba gemilerinin kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle saatte 800 metreküp taşınabilen çamur kapasitesi boru hattı sayesinde saatte 4 bin metreküpe çıkacak. Çalışmanın hızlandırılması amacıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yeni tarama gemileri için sipariş verebileceği de belirtiliyor.
'Benzerine rastlayamadık'
Çalışmalarla ilgili bilgi veren İZSU Genel Müdürü Ahmet Hamdi Alpaslan, "Türkiye'nin denizde yürütülen en önemli çevre projesi" olarak nitelendirilen proje için üniversite, yerel yönetim, bakanlık ve kamu kurumlarının örnek bir işbirliği yaptığını belirterek şöyle konuştu:
"ÇED Raporu ile ilgili çalışmalar tamamlandı, dosyamız bakanlığa sunuldu. Onay alındığında çalışma hızlanarak devam ediyor. Şu anda bize müsaade edilen alanlarda 1 milyon metreküpü aşan bir malzemeyi temizledik. Henüz işin başındayız. Bu 5 yıllık bir çalışma süresini kapsıyor. Ne kadar yol kat edersek o kadar avantajlı olur düşüncesiyle çalışmalara başladık. Şu anda malzemenin çok uzak bir bölgeye gemilerle taşınması nedeniyle istediğimiz hızda gidemiyoruz. Hedefimiz İZSU'nun kendi arazileri ve kıyı kesimindeki bölgelere aktarmak ve yaymak. Son teknoloji bir sistemle çalışıyoruz. İş modeli açısından da birçok orijinal özellik içeriyor. Bu çalışmanın benzerine dünyada başka bir denizde rastlamadık."
Çıkarılan malzemeyle ilgili çevresel kaygılar bulunduğunun hatırlatılması üzerine Alpaslan, çıkan malzemenin ağır metalleri barındıran tehlikeli atık olmadığını, kum ve kilden oluştuğunu söyledi.
Alpaslan, şunları kaydetti:
"Böyle bir çalışma ilk kez yapıldığı için çamurun tehlikeli olduğu izlenimi oluştu. Değişik derinliklerden 84 kritere göre analiz yapıldı. Deniz dibinden çıkan malzeme ağır metal barındıran bir atık değil, ağırlıklı olarak kum ve kilden oluşuyor. Bunlar bizim yararlanacağımız malzemeler. Mesela kum, İzmir için zor bulunan bir malzeme. Bunun piyasaya sunulması imkanını da bulabileceğiz. Çıkan malzemenin talibi çok. Şu anda bu konudaki çalışma devam ediyor. Malzemenin Harmandalı Çöp Deponi Alanı ve taş ocaklarında örtü malzemesi olarak kullanılması seçeneği değerlendiriliyor. Çevreye hiçbir zarar söz konusu değil tam tersine büyük katkı sağlayacağız. Zaman içinde bu projenin kıymeti anlaşılacaktır."
Körfez temizliğini kadınlar yönetiyor
Sirkülasyon kanalıyla ilgili tüm çalışmalar, İZSU Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanı Tülay Yılmaz ve Dereler Bakım ve Körfez Tarama Şube Müdürü Fatma Mesutgil tarafından yönetiliyor.
Daire Başkanı Yılmaz, çıkan malzemenin Kuş Cenneti'ndeki Çilazmak Dalyanı'nda kuş üreme havuzlarının yapımında kullanılmasının da gündemde olduğunu, ayrıca Çamaltı Tuzlası'nın da set iyileştirilmesi için bu malzemeden talep ettiğini açıkladı.
Haziran ayında onay alınması halinde hızlanacak projeyle 2-3 yıl içinde körfezde gözle görülen değişiklikler yaşanacağını, sirkülasyon oranındaki artışı her an izleyebilecek bir sistemle çalıştıklarını ifade eden Yılmaz, Büyükşehir Belediyesi'nin başlattığı kıyı tasarım projesiyle eş zamanlı olarak İzmir Körfezi'ni farklı bir geleceğin beklediğini dile getirdi.
