İşten atılan işçi işe iade davası açtı. Dava Yargıtay’a gitti. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, bilirkişi tarafından “satışları azalmasına rağmen kârlılığını artırdığı” belirlenen işletmenin çıkardığı işçinin işe iadesine karar verdi.
İşten çıkarmalarla iş mahkemelerinde hiç olmadığı kadar yoğun günler yaşanıyor. Son dönemde işe iade davalarında yüzde 40’a ulaşan artış yaşandığı belirtiliyor. Bu davalardan birinde Yargıtay bundan sonra açılacak aynı tip davalar için emsal oluşturacak bir karar vererek, satışları düşmesine rağmen kârı artan bir şirketin işten çıkarttığı işçisi ile ilgili “işe iade” kararı verdi.
İş sözleşmesinin işveren tarafından geçerli neden olmadan feshedildiğini belirten bir işçi, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesi talebiyle iş mahkemesinde dava açtı. İşveren vekili, mahkemeye sunduğu savunmada, işçinin iş sözleşmesinin, iş yerinde “iş daralması ve ekonomik nedenlerle feshedildiğini, feshin işletme ve iş yeri gereklerinden kaynaklandığını, davanın reddi gerektiğini” ifade etti. Yerel mahkeme, davanın reddine karar verdi.
Son çare olmalı
Kararın temyiz edilmesi üzerine dosya Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’ne geldi. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, davaya ilişkin kararında, işverenin, işçi çıkarmaya gerekçe gösterilen “istihdamı engelleyen zorlayıcı nedeni” kanıtlaması gerektiğini vurguladı. Daire, bilirkişinin, “2006 yılına göre 2007’de satışlarda yüzde 12 azalma olmasına rağmen şirketin yüzde 17 kâr artışı gösterdiği, fesih dışında diğer bir önlem alınmadığı, feshin son çare olması ilkesine uyulmadığı” tespitinde bulunduğuna dikkati çekti. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kararında “Feshin geçerli nedene dayanmadığı sabittir”dedi. Bu değerlendirme sonunda, yerel mahkemenin kararını bozan daire, işçinin iş akdinin feshinin geçersizliğine ve işe iadesini kararlaştırdı.
7 soruda işe iade davası
Yargıtay’ın verdiği, ’işveren işçiyi satışları düşse de kârı artıyorsa atamaz’ kararının bu tip davalarda emsal oluşturacağını söyleyen Vergi ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Sezgin Özcan, işe iade davaları ile ilgili sorularımızı yanıtladı:
1) İşe iade davasını kimler açabilir?
İş güvencesi kapsamında en az 30 kişinin çalıştığı işyerlerinde en az 6 ay kıdemi olanlar işe iade davası açabiliyor. İşe iade davası açılabilmesi için çalışan geçerli bir neden olmadan işten çıkarıldığını kanıtlamak zorunda.
2) 30 kişiden az kişinin çalıştığı bir işyerinde işten atılan kişinin hiç mi hakkı yok?
İşe iade davası açma hakkı yok ancak “kötü niyet davası” açabilir. Burada işverenin kendisini geçerli bir neden olmadan kötü niyetle işten çıkardığını ortaya koyması gerekiyor. Burada işe iade değil ama tazminat kazanma hakkı doğuyor.
3) İşe iade davası açmak için bir süre sınırı var mı?
Evet, çalışan işten atıldıktan sonra 1 ay içinde iş mahkemelerine başvurmak durumunda.
4) Toplu işten çıkarmalarda işe iade davası toplu olarak açılabilir mi?
Hayır, bu davanın münferit olarak açılması gerekiyor. Toplu işten çıkarmalarda işverenin bunu İş-Kur’a ve Bakanlığa bildirmiş olması gerekiyor.
5) İşe iade davası ne kadar sürüyor?
İş mahkemelerinin davayı en geç 2 ay içinde sonuca bağlaması gerekiyor. Yasaya göre temyize gidilirse Yargıtay’ın da en geç 1 ay içinde karar vermesi gerekiyor.
6) İşe iade davasını kazananın ne tip hakları oluyor?
İşe iade davasını kazanan çalışan eski şartlarında işine geri dönme hakkı kazanır. Ancak şirketi bu çalışanı işe geri almak istemezse ona 3 ila 8 aylık brüt maaşı üzerinden tazminat vermek durumundadır. Bu tazminat tutarının kaç ay üzerinden verileceğine mahkeme karar verir.
7) İşe iade davası açmanın maliyeti nedir?
İşe iade davası açmanın 100 ila 150 TL gibi bir harç maliyeti var. Bunun üstüne bir de avukat masrafı eklenir.
