İstanbul'daki Suriyeli çocuk işçilerin, ayda 500 liraya günde 11 saat çalıştığı ortaya çıktı.
Milliyet'ten Çiğdem Yılmaz'ın ulaştığı dört çocuk, Bağcılar Güneşli'deki bir tekstil atölyesinde çalışıyor, 'ortacı' olarak tabir edilen işleri görüyorlar. Ürünleri temizleyen 12 yaşındaki çocuğun adı Ahmet Elveredi. Halep'te başlayan ve savaşla İstanbul'a uzayan öyküsünü şöyle anlatıyor:
“Türkiye’ye 3 yıl önce geldik. Babam gelmedi. Buraya annem, ben ve 3 kardeşim geldik. Evimiz savaşta yıkıldı. Suriye’de 2 kardeşim öldü. Suriye’de okuyordum. 4. sınıfa kadar okudum sonra okulumuz yıkıldı. Okusaydım doktor olmak isterdim. Savaş bitince memleketimize gitmek istiyorum.”
"Öğretmen olacaktım"
Aynı atölyede ortacılık yapan 13 yaşındaki Mahmut Muhammed Mahmut ise ağabeyi Ali Mahmut ile 1 yıldır aynı atölyede çalışıyor. Suriye’den 2 yıl önce Türkiye’ye gelmişler. İlk yıl Şanlıurfa’ya yerleşen aile geçim sıkıntısı nedeniyle geçen yıl İstanbul’a taşınmış. Mahmut Muhammed’in Suriye’de 4. sınıfa kadar okuduğunu öğreniyoruz. “Keşke buraya hiç gelmeseydik ve ben okuluma devam etseydim. Çalışmak çok zor” diyen Mahmut Muhammed, “Halep’teki evimiz yıkıldı. Amcam da savaşta ölünce, biz de kaçıp Türkiye’ye geldik. Aylık 500 TL alıyorum. Çalışmak zor ama oruçluyken daha zor oluyor. Ama patronumuz bize iyi davranıyor. Bazen yorulduğumuzu görünce bize ‘oturun dinlenin’ diyor” dedi.
Atölyede ortacılık yapan bir diğer çocuk da 14 yaşında olduğunu öğrendiğimiz Muhammed Akar. Muhammed aynı atölyede makinecilik yapan babası Samir Akar ile çalışıyor. Türkiye’ye bir yıl önce geldiklerini söyleyen Muhammed, “Evimiz yıkılınca biz de buraya geldik. 4 kardeşiz. Babam Suriye’de aynı işi yapıyordu. Ben 7. Sınıfa gidiyordum. Suriye’den hiç gelmek istemiyordum. Burada hiç arkadaşım yok. Arkadaşlarımı çok özlüyorum. Türkiye’de tek yapığımız şey çalışmak. Sabah geliyoruz, akşam gidiyoruz. Aylık 750 TL veriyor patron onu da babam alıyor. Savaş bitse de yeniden Suriye’ye gitsek. Çünkü Suriye buradan güzeldi” diye konuşuyor.
Babası ve kardeşi öldü
Halep’ten Türkiye 8 ay önce gelen ve atölyede makineci olarak çalışan 15 yaşındaki Emir Sığni de “Halep’i terk etmemek için çok direndik ama olmadı. Babam ve ağabeyim savaşta öldü. Evimiz de yerle bir olunca biz de son çare olarak Türkiye’ye geldik. Suriye’de 7. sınıfa kadar okuyabildim. Savaş çıkınca da okulu bıraktım. Okula devam etseydim doktor olmak isterdim. Burada çalışmak zor ama ölmeyeceğimizi biliyoruz. Savaş bitiğinde de bir daha döner miyiz dönmez miyiz biliyorum.” diyor.
"Hak ettiğini veriyoruz"
Bağcılar’da Suriyeli mültecilerin çalıştığı iş yerindeki sorumlu, çocuk işçilerle ilgili, “Yaşlarının çok küçük olduğunun farkındayız. Bize kalsa hiç çalıştırmayız ama bu insanların işe ihtiyacı var. Çalışan çocuklar burada aileleri ile birlikte çalışıyor. Çalışan bir Türk’e hak ettiği ne kadarsa veriyorsak, Suriyeliye de aynı şekilde hak ettiğini veriyoruz” diye konuştu.
“En fazla 7,5 saat çalışabilirler”
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü Koordinatörü Aziz Çelik çocuk işçilerle ilgili, “İşletmelerin büyük çoğunluğu 18 yaşın altındaki çocukları düşük maliyetli işgücü olarak kullanıyor. Suriyeli mülteci çocukların tercih edilmesinin nedeni ise en kötü koşullarda daha uzuca çalışıyor olmaları. Örgütsüz ve ucuz iş gücü oldukları için iş gücü piyasasının en alt basamağını mülteciler oluşturuyor. Fakat kanunda bu yaştaki çocuklarının çalıştırılması yasal değil. Eğer 18 yaşının altında çalıştırılan çocuklar varsa da, işletmeler bu çocukları günde en fazla 7,5 saat çalıştırabilir. Bu çocuklar ağır, yeraltı işleri ve gece işlerinde çalıştırılamazlar” diye konuştu.
500 bin çocuk okula gidemiyor
Eski Milli eğitim Bakanı Nabi Avcı geçtiğimiz nisan ayında katıldığı Avrupa Konseyi Eğitim Bakanları 25’inci Daimi Konferansı’nda Türkiye’de 5-17 yaş arası okul çağında, 830 bin Suriyeli çocuk olduğunu belirterek, bunların 330 bininin örgün etime alındığını bildirmişti.
‘Burası çok zor, hep çalışıyoruz’
Esenler’de bulunan bir gömlek atölyesinde aylık 800 liraya çalışan 13 yaşındaki Şeher Şaham da şunları söyledi;
“4 kardeşiz. Babam başka bir dükkanda ütücülük yapıyor. Ben de 3 aydır burada çalışıyorum. Bizden başka evde çalışan yok. Bin lira ev kirası veriyoruz. Burayı hiç sevmedim. Buradan çok gitmek istiyorum. Burası çok zor, hep çalışıyoruz. Savaş bitince de gitmek istiyoruz.”
