"Sevmedin mi? Neden? E, iki bacağı, iki kolu var bir mesleği var. Nasıl sevmezsin?" Adem Yunus ailesi tarafından kendisine bulunan müstakbel eş adaylarının her biriyle ilgili nasıl sorguya çekildiğini çok iyi hatırlıyor. "Birileri akşam yemeğine davet edilirdi ve bu gerçekten büyük bir olaydı. Börekler, tavuklar, bazlamalar ortaya çıkardı... Müthiş bir baskı oluşurdu (üstümde)" diyor.
ABD ve Avrupa'daki diğerleri gibi Yunus da genç bir Müslüman olarak eş bulabilmek için böreksiz bir yol aramaya başladı. Ve İslami arkadaşlık siteleri işte böyle doğdu.
BBC Türkçe'de yer alan habere göre, son on yıl içerisinde online arkadaşlık hizmeti veren siteler en azından Avrupa ve Kuzey Amerika'da normal bir etkinlik haline geldi. Bugünlerde neredeyse herkes bu sitelere üye, bir kez denediklerini söyleyen Halle Berry ve Adele'den, teyzenize, babaanneme ve sabah metroda işe giderken boş elbise askıları gibi sallanıp duran kalabalıkların yarısına kadar.
Dolayısı ile Batılı Müslümanların bu fikri kendi ihtiyaçlarına uyarlamasında şaşılacak bir taraf yok. Birçokları için online arkadaşlık, inançlarının pek az insan tarafından paylaşıldığı ülkelerde, çöpçatanlığın da aile meselesi olarak görüldüğü bir toplumda eş bulmak için çok daha az stresli bir yol.
Yunus'un kendi kurduğu çöpçatanlık sitesi SingleMuslim.com (Türkçe'deki anlamı ile 'Bekar Müslüman') Yunus henüz mütevazı bir öğrenci iken Wakefield'da bir fast food restoranının üst katında kurulmuş. Şu anda sitenin milyonlarca üyesi var.
Ama bu genç girişimciye göre işini çöpçatanlık olarak tanımlamak doğru olmaz. Bu tür sitelerin amacı sıradan bir arkadaşlık sitesinden çok daha ötede. SingleMuslim.com gibi siteler akşamdan kalma puslu anılar ya da 'Acaba bana mesaj atar mı?' ile geçen dakikalar yerine, insanlara hayat arkadaşı bulma vaadinde. Bu hafife alınmayacak bir sorumluluk.
Yunus bunu "İslamiyet'te evlilik inancınızın yarısına eş değer" diyerek anlatıyor, Peygamber Muhammed'den bir hadis söyleyerek. "Yani bunun ne kadar önemli olduğunu hayal edebilirsiniz. İslam bize evliliğin, toplumun mihenk taşı olduğunu anlatır."
SingleMuslim.com şu anda günde 4 çöpçatanlık yapabildiğini söylüyor. Bu site her yaştan ve her inanç seviyesinden Müslümanlara hizmet veren online arkadaşlık piyasasından sadece bir örnek.
Mezhebe göre arama
Örneğin üyelerine sadece mezhep araması yapma olanağı değil, aynı zamanda İslamiyet'te takip ettikleri doktrine ve konuştukları dile göre de arama yapma olanağı veren Muslimmatrimony.com isimli site bunlardan bir diğeri.
HipsterShaadi.com ise kendisini "şiir yazabilen ve yağmurda dans edebilen" ve aynı zamanda bunun onaylandığı bir birliktelik arayanların sitesi olarak tanıtıyor.
Bu site adını şu anda ishqr.com olarak değiştirdi ve "cesur, alçakgönüllü, feminist, ekolojik duyarlılığı olan ayrımcılık karşıtı ve Rumi-sever Müslümanlar" arayan feministlerin sitesi olduğunu söylüyor.
Muhammed, üniversitede İslam'ı seçen eşi Catherine ile dört yıl önce online bir çöpçatanlık sitesi aracılığı ile tanışmış. Bugün iki çocuğu ile mutlu bir evliliği var. Ama evlilik için geçmişte girdiği arayışın kolay geçtiği söylenemez.
"İnsanlarla tanışmak için ortam yoktu" diyor. "İnançlı Müslümanlar barlara ya da kulüplere gitmiyor. Tipik Batı kültüründe bu normal birşey, ama Müslüman kültürde kabul edilebilir değil. Dolayısı ile eş bulabilmek için aile ilişkileri haricinde çok az yer var" diyor.
- Muslima.com tüm dünyada beş milyonlardan fazla üyesi olduğunu söylüyor. Sitenin sahibi en az 30 farklı online arkadaşlık sitesinin de sahibi olan Cupid Media.
- SingleMuslim.com tüm mezheplerden Müslümanlara hitap eden ve İngiltere'de geniş bir topluluğa hitap eden bir site. 1 milyondan fazla üyesi olduğunu söylüyor.
- Nikah.com bugüne kadar 120 bin mutlu evliliği kolaylaştırdığını söylüyor.
- Iranianpersonals.com özellikle başka ülkelerde yaşayana İranlılara hitab ediyor. Site İngilizce, Fransızca, Almanca ve İsveççe dilidne yayın yapıyor. Farsça yayın yapmıyor.
Muhammed İslami sitelere bir şans vermeden önce başka çöpçatanlık sitelerini denemiş.
"Catherine'e ilk e-postamı attığımda 2010 yılında Paskalya civarıydı" diye anlatıyor. "İşler çok, çok hızlı gelişti. İlk iletişimimizden dört ay sonra evlenmiştik. Birbirimiz için doğru insan olduğumuzu biliyorduk, doğru kişi ile tanıştığınızda bunu biliyorsunuz."
Bangladeş kökenli olan Muhammed ile İslam'ı seçen bir İngiliz olan Catherine alışılmadık bir çift gibi görünebilir. Ama ilişkileri birçok açıdan bu sitelerin vaadettiği ilişki biçimine örnek teşkil ediyor.
"Müslüman Evlilikler İnternete Taşınıyor" isimli akademik bir makale yazan Duke Üniversitesi'nden Arapça bölümü hocası Mbaye Lo "Küresel İslam'ın kimliği fiziksel değil ideolojik birşey" diyor.
"Bu nedenle bu siteler genelde, örneğin Afrikalı bir Müslüman erkekle Hindistan-Pakistanlı bir kızı beraber gösteren bir fotoğrafı anasayfalarında kullanabiliyor. İnsanları global bir seviyede ilişkilendirebilmek ve onlara daha küresel bir bakış açısı, küresel bir vatandaşlık vermek için kendilerini fiziksel olarak İslamiyet'in globalliğini gösterecek şekilde resmediyorlar" diyor.
Lo'ya göre websiteleri sadece küresel vatandaşlığı teşvik etmekle kalmıyor, aynı zamanda muhafazakar ülkelerdeki genç insanların potansiyel eşlerini daha özgürce seçmelerine olanak sağlıyor. "Birçok ülkedeki statüsko kadınların seçim yapmasına hoş bakmıyor, internet tanışmayı kültürel olarak daha kolay kılıyor."
Müslüman ülkelerde bakış farklı
Tunus'un başkenti Tunus'tan Riad ise eşi ile internet üzerinden 2012 yılında tanışmış. "Onu gördüğüm anda aşık oldum... İlk görüşte aşk" diyor. Ama Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan birçok insan gibi onun da online arkadaşlık siteleri ile ilgili bazı çekinceleri var. Kendi olumlu deneyimine rağmen bunu başkalarına önermek konusunda temkinli.
"Sanal dünya yalanlar dünyası" diyor, "kiminle konuştuğunuzu bilemiyorsunuz." İslami sitelerin güçlü dini kişiliklere sahip genç insanlara hitap ettiği Batı'daki durumun aksine, Riad'a göre Tunus'ta tam tersi geçerli.
"Çok dindar aileler çocuklarının müstakbel eşleri ile gelenekler yollar aracılığı ile aile aracılığı ile tanışmasını istiyor. İnternet üzerinden biri ile tanışmanın doğal bir yol olmadığını düşünüyorlar ve şüphe ile yaklaşıyorlar" diyor.
Oysa Batı'da bu endüstri giderek genişliyor. SingleMuslim.com'u 2000 yılında kuran Yunus, bu işin onun için tam zamanlı bir kariyere dönüşeceğini asla tahayyül etmemiş. Ama geçen 14 yıl içinde websitesi Yunus'a gurur duyabileceği başka birşey daha vermiş. Siteyi kurduktan birkaç yıl sonra bu genç girişimci kendi eşini de internetten bulmuş. Şu anda kendisi dört çocuk babası. Dört çocuğundan sonuncusu olan minik kız ise, bu haber yazılırken doğuyordu.
