İskoçya Özerk Yönetimi Başbakanı ve İskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Nicola Sturgeon, Mayıs ayındaki İskoç Parlamentosu seçimlerinde partisinin çoğunluğu elde etmesi durumunda, Birleşik Krallık hükümetinin rızası olup olmamasına bakmaksızın bağımsızlık referandumu düzenleyeceğini söyledi.
SNP, İskoçya'nın bağımsızlık planları için atılacak adımların belirlendiği 11 maddelik 'yok haritasını' açıkladı.
Bu yol haritasına göre, Sturgeon, parlamento seçimlerinde çoğunluk sağlaması durumunda pandemi sonrası İskoçya'nın bağımsızlığı için referanduma gidecek ve Birleşik Krallık hükümetinin her türlü yasal engeline "güçlü bir şekilde karşı çıkacak."
Birleşik Krallık hükümeti Başbakanı Boris Johnson, İskoçya'nın yeniden bir bağımsızlık referandumu düzenlemesine karşı çıktığını söylemişti.
Muhalefet partileri de SNP'yi 'bağımsızlık planlarını, Covid salgınından daha önemli görmekle' suçladı.
Pazar günü BBC One kanalında Andrew Marr'ın programına katılan Nicola Sturgeon, "Yasal bir referandum düzenlemek istiyorum. Bu nedenle Mayıs ayında İskoç halkının yetkini almaya çalışacağım. Bana bu yetkiyi verirlerse niyetim, halka seçim hakkı tanıyacak yasal bir referandum düzenlemek. Demokrasi budur. Benim ne istediğim veya Boris Johnson'ın ne istediği değildir" dedi.
Referandum için Birleşik Krallık hükümetinin izni gerekiyor
İskoçya'nın yeni bir referandum düzenleyebilmesi için 1998 tarihli İskoçya Yasası'nın 30. maddesi uyarınca Boris Johnson'ın Başbakan olduğu Birleşik Krallık hükümetinden izin alma zorunluluğu var.
SNP'nin açıkladığı yol haritasına göre, İskoç hükümeti referandum için talepte bulunacak. Metinde, "Bu talebi reddetmenin hiçbir ahlaki veya demokratik gerekçesi olamaz" deniyor ve İngiliz hükümetinin böyle bir tavır almasının ise 'ülke içinde ve dışında savunulamayacağı' belirtiliyor.
SNP ayrıca, Birleşik Krallık hükümetinin üç seçeneği bulunacağını belirtiyor ve bunları da şöyle sıralıyor: İskoç hükümetinin referandum düzenlenmesi için yasal yetkisi bulunduğunu kabul etmek, 2014'teki referandumda olduğu gibi 30. madde uyarınca yapılan talebi kabul etmek, referandumun yasal olup olmadığını yargıya taşımak.
Parti, referanduma karşı atılacak yasal atımlara SNP liderliğindeki İskoç hükümetinin 'kesinlikle karşı çıkacağını' ifade ediyor.
BBC'nin İskoçya siyaseti editörü Glenn Campbell, Boris Johnson'ın yeni bir bağımsızlık referandumuna kesinlikle karşı çıktığını hatırlatıp Sturgeon'ın 'B planına' ilişkin şu yorumu yapıyor:
"B planı, Birleşik Krallık rıza göstermeyi reddetse de referandumu yasallaştırmak ve bunu mahkemede savunmaya hazır olmak. Referandum yalnızca yasal görüldüğünde ve yalnızca pandemiden sonra gerçekleşebilir.
"Ne olacağına ilişkin belirsiz olan, (bu bir öngörü değil), mahkemelerin 'evet' demesi, Birleşik Krallık hükümetinin de 'hayır' demeye devam etmesi ve Birleşik Krallık'ın bütünlüğünden yana olan partilerin referandumu boykot etmesi durumunda ne yaşanacağı.
"Herhangi bir referandumun meşruiyet kazanması her iki tarafın da rızasını gerektirir."
Muhalefet partileri: Bağımsızlık yerine pandemiye odaklanılmalı
Muhalif partilerin liderleri ise SNP'nin bağımsızlık oylaması yerine pandemiye odaklanması gerektiğini söylüyor.
İskoçya İşçi Partisi geçici lideri Jackie Baillie, "Bu ağır kriz zamanında SNP'nin bağımsızlık planlarını her şeyin üstünde görmesi hoş görülemez. İskoçya halkı, beceriksiz Birleşik Krallık hükümeti tarafından ve mevcut krizi kendi çıkarlarına yontmaya çalışan bir İskoç hükümeti tarafından yüz üstü bırakıldı" dedi.
İskoçya Muhafazakâr Parti lideri Douglas Ross da SNP'nin yol haritası açıklamasını 'sorumsuzca atılan bir adım' olarak tanımladı. Ross, "Çoğu İskoç, ülke olarak hepimiz şimdi anayasadan çok daha büyük zorluklarla karşı karşıyayken neden yasadışı bir referanduma zaman, enerji ve kaynak harcandığını merak ediyor" diye konuştu.
İskoçya Liberal Demokratlar lideri Willie Rennie de SNP'nin önceliklerini 'yanlış belirlediğini' ifade etti ve partiyi şu sözlerle eleştirdi:
"Binlerce kişi yaşamını yitirdi, daha da fazlası virüsün uzun vadeli etkileriyle yaşıyor, hastaneler tıklım tıklım, ameliyatlar iptal edildi, işletmeler yerlerde, okullar kapatıldı. Yine de SNP, Birleşik Krallık'tan ayrılma kampanyalarına yeniden başlamak için doğru bir zaman olduğunu düşünüyor. Bu kabalık, duygusuzluktur ve ülkemiz için yanlış bir önceliktir."
İskoçya'da 2014 yılında yapılan bağımsızlık referandumunda İskoçların yüzde 55'i Birleşik Krallık'tan ayrılmayı reddetmişti.
