Gündem
BBC Türkçe

Irma Kasırgası, tarihin en şiddetli fırtınalarına kıyasla ne kadar güçlü?

Irma Kasırgası, Atlantik Okyanusu'nda bugüne kadar kaydedilmiş en güçlü fırtınalar arasında yer alıyor. Irma, kasırga ölçeğinin en güçlü düzeyi olan Kategori 5'te yer alıyor. Kategori 5 nedir? Bugüne kadar kaç fırtına bu kategoride yer aldı?

29 Nisan 2018 20:30

Irma Kasırgası, Atlantik Okyanusu'nda bugüne kadar kaydedilmiş en güçlü fırtınalar arasında yer alıyor.

Kasırganın hızı, saatte 300 kilometreye ulaştı. Irma, Karayipler'den ABD'nin Florida eyaletine doğru ilerlerken, bölge halkı da hem şiddetli rüzgar hem de yoğun yağışlardan kendini korumak için önlemler almaya çalışıyor.

Kategori 5, Atlantik Okyanusu ile Pasifik Okyanusu'nun kuzeyinde oluşan kasırgaları rüzgar hızına göre ölçen Saffir-Simpson ölçeğinin en şiddetli grubuna verilen isim.

Bu ölçek, mühendis Herbert Saffir ve ABD Ulusal Kasırga Merkezi'nin (NRC) eski başkanı meteoroloji uzmanı Robert Simpson tarafından 1971 yılında geliştirildi.

Saatte 250 kilometrenin üzerinde hıza ulaşan rüzgarlar, Kategori 5 olarak değerlendiriliyor.

Bu kategoride fırtınanın büyüklüğü, yarattığı dalga boyutu veya sel ihtimali değerlendirmeye alınmıyor. Genellikle kasırganın yarattığı bu etkiler fırtınanın kendisinden çok daha fazla can kaybının yaşanmasına neden oluyor.

Bunun örnekleri arasında 1900'deki Galveston Kasırgası, 1928 tarihli Okeechobee Kasırgası ve 2005'te New Orleans'ı vuran Katrina Kasırgası yer alıyor.

NRC, Kategori 5'teki fırtınaların karaya ulaştıklarında "felaket düzeyde hasara" yol açacağını ve bölgenin önemli bir kısmının "haftalarca ve hatta aylarca yaşanamaz" hale geleceğini tahmin ediyor.

Kullanılan ölçekte Kategori 6 bulunmuyor. En üst düzey kategorideki bir fırtınanın hızı artsa bile yaratacağı azami hasar Kategori 5 ile aynı kalıyor.

Geçmişte de Kategori 5 kasırgaları görülmüş olsa da Irma tarihteki diğer fırtınalardan neden daha farklı?

Irma, ölçülen mevcut hızında, 1935, 1988 ve 2005 yılında görülen diğer güçlü kasırgaların içinde en yüksek rüzgar hızına sahip ikinci kasırga olmaya hazırlanıyor.

Karayipleri geçtikten sonra da şiddetlenmeye devam etme olasılığı bulunan bu fırtınanın boyutu, ABD'nin Ohio eyaletinin yüzölçümüne eşit.

Irma, Florida'ya ulaştığında Kategori 4'e indirilebilir ancak geçiş yolu üzerinde yaratacağı hasarı şimdiden öngörmek zor.

Bu kasırga, tropikal fırtınalara isim koyma geleneği oluşmadan önce görüldü. Bunun, 2 Eylül 1935 tarihinde Florida açıklarını ve anakarayı vurduğu tahmin ediliyor.

Geçtiği güzergahta, yaklaşık 65 kilometre genişliğindeki bir alanda hasara yol açarken, denizin de 6 metre yüksekliğinde kabarmasına neden oldu.

Kasırga nedeniyle 408 kişinin hayatını kaybetti. Bu kişilerin yarısı, Florida'dan tahliye için bindikleri trenin kasırga nedeniyle raydan çıkması sonucunda ölmüştü.

Gilbert Kasırgası, 12 Eylül 1988'de Kategori 3 seviyesindeyken Jamaika'yı vurdu. Jamaika'yı yıkan kasırga, daha sonra Meksika'nın Yucatan Yarımadası'na yöneldi ve yolda güçlenerek, Kategori 5'e ulaştı.

Meksika Körfezi'ne ulaştığında Kategori 2'ye zayıflamasına karşın çoğu oluşan sellerde hayatını kaybeden toplam 316 kişinin ölümüne yol açtı.

Wilma, Temmuz 2017'deki Harvey Kasırgası'na kadar ABD'nin anakarasına ulaşan en kötü fırtına olma özelliğini taşıyordu.

2005, aynı zamanda 28 adet ile en fazla fırtınanın kaydedildiği yıl da oldu. Aynı yıl, meteorologlar, fırtınalara verecek isim bulmakta zorlandı.

2005 yılı başlarında görülen Katrina Kasırgası çok daha fazla insanın hayatını kaybetmesine neden olsa da, Wilma, saatte 280 kilometreye kadar ulaşan rüzgar gücü ile Katrina'dan çok daha güçlü bir fırtına oldu. Wilma, karaya ulaşmadan önce önemli ölçüde zayıfladı.

Katrina, Louisiana'daki yoğun sellerde en az 1.800 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Wilma'da can kaybı ise 23 kişi ile bunun çok altında kaldı.

Allen Kasırgası, bugüne kadar kaydedilen fırtınalar içerisinde Irma'dan güçlü olan tek fırtına. Karayipler'de güçlenmesinin ardından St Lucia'da altı, Antil adalarında da 238 kişinin hayatını kaybetmesine yol açtı. Allen Kasırgası, en yüksek saatte 305 kilometreye ulaştı. Teksas'ı vurduğunda ise saatte 205 kilometre hızla esiyordu.

Bugüne kadar ölçülen en yüksek rüzgar hızına sahip fırtına saatte 345 kilometreye ulaşan Patricia Kasırgası oldu. Patricia, 2015 yılında Pasifik Okyanusu'nda görüldü. Karaya ulaştığında ise önemli ölçüde zayıflamıştı.

Haber, değiştirilmeden kaynağından otomatik olarak eklenmiştir