'İran'a yaptırımı delenler, uygulayanlar oldu'

T24 - Başbakan Erdoğan, İspanya'da AB-Latin Amerika ve Karayipler Zirvesi'nde düzenlediği basın toplantısında Tahran'da dün (17 Mayıs 2010) Türkiye ve Brezilya'nın katılımıyla imzalanan "uranyum takası" anlaşmasının bölge ve dünya için çok önemli bir anlaşma olduğunu ifade etti. Erdoğan İran'a uygulanan yaptırımlarla ilgili de sert konuşurken, "İran'a yaptırım kararı alanların İran'da yatırımları var, yaptırım kararını da ilk delen onlar oldu" dedi. Erdoğan, nükleer silahların BM daimi üyesi 5 ülke ile Almanya'da bulunduğuna dikkati çekerek, ''Sizde nükleer silah varken, başkasında 'olmasın' dediğiniz zaman bunun inanılırlığı olmuyor'' dedi. Bu arada Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy anlaşmayla ilgili olarak "Takas anlaşması olumlu bir adım" yorumunda bulundu. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton da İran'a yeni yaptırımlar uygulanması konusunda Çin ve Rusya ile de anlaşarak, bir BM Güvenlik Konseyi karar tasarısı hazırladıklarını söyledi. Açıklamanın ardından BM Güvenlik Konseyi'nin saat 16:00'da (TSİ 23:00) tasarıyı görüşmek üzere toplanacağı belirtilirken, Brezilya Türkiye ile birlikte İran'ın nükleer dosyasıyla müzakerelerine katılmak istediği bildirildi toplanacağını belirtti. İran Meclisi, Viyana Grubu ile uranyum takasını öngören Türkiye, Brezilya ve İran'ın ortak formülüyle ilgili anlaşmayı destekledi.


NATO'da yeni hedef İran mı?


Başbakan Erdoğan, Madrid'de düzenlediği basın toplantısında, Türkiye, Brezilya ve İran dışişleri bakanlarının imzaladığı, İran'ın uranyum takasının Türkiye'de yapılmasını öngören anlaşmaya ilişkin açıklamalarda bulundu:


''İran, Türkiye ve Brezilya arasındaki uranyum takası anlaşması bölgemiz ve dünyamız için çok çok büyük öneme haiz bir adımdı'' diyen Erdoğan, imzalanan ortak deklarasyon için Türkiye, Brezilya ve İran'ın dışişleri bakanlarının kesintisiz 18 saat bir odada çalıştıklarını ve sonunda üzerinde anlaşılabilen bir metnin ortaya çıktığını söyledi.


İmzalanan anlaşmaya göre, İran'ın Tahran araştırma reaktörüne tıbbi mülahazalarla nükleer yakıt sağlanması karşılığında stoklarından bin 200 kiloluk düşük zenginlikli uranyumu 1 ay içerisinde Türkiye'ye teslim etmeyi kabul ettiğini anlatan Erdoğan, şöyle konuştu:


''Tabi Türkiye'nin burada bir yediemin olarak kabul edilmiş olması, Türkiye'ye duyulan güven sebebiyle ben de İran yönetimine teşekkür ediyorum. Tabi bunun hayata geçirilmesi için Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, BM beş daimi üyesi ve Almanya arasındaki düzenlemeyle İran'a bunun karşılığında ihtiyacı olan 120 kiloluk yakıt telim edilmesi gerekiyor, 1 yıl içerisinde. Burada 120 kiloluk bu yakıtın belli taksitler halinde de gönderilmesi mümkün, ama bu 1 yıl içerisinde olmaz gibi bir yaklaşım bir defa dürüstçe bir yaklaşım değildir. Çünkü daha önce bize bu konuda söylenen hep şu olmuştur, '10 ayda en geç bu verilebilir, bunun teknolojik olarak da en geç 6 ayda verilmesi mümkündür' bu da bizim yapmış olduğumuz çalışmalar, araştırmalar sonucudur.


Bin 200 kilo bizde emanette kalacaktır, ama 120 kilo teslim edilip, İran'a biz onu teslim ettikten sonra da biz bin 200 kiloyu Uluslararası Atom Enerji Kurumu'na teslim edeceğiz.''



'Yaptırımı uygulayanlar ilk delenler oldu'



Başbakan Erdoğan İran'a karşı düzenlenen yaptırımlar ve düzenlemesi olası yaptırımlarla ilgili olarak sert konuşurken, "İran'a yaptırım kararı alanların İran'da yatırımları var, yaptırım kararını da ilk delen onlar oldu" dedi.



'Şimdi İsrail'deki sorunu çözmeliyiz'



Başbakan Erdoğan, nükleer silahlar ve İsrail'in bölgedeki konumuyla ilgili konuların tartışılıp tartışılmadığının sorulması üzerine de şunları söyledi:


''Oradaki gündemimiz İran. İsrail değildi. İran ile sorun bu şekilde bize göre büyük ölçüde çözüldüğüne göre, şimdi uluslararası camianın İsrail'deki sorunu çözmesi gerekir. Çünkü İran'da şu anda zaten nükleer silah yok ama İsrail'de nükleer silah var. O da bizim bölgemizde. Hele hele Türkiye olarak biz hepsine aynı mesafedeyiz. İsrail'e karşı dünyanın bakışı ne? Kuzey Kore ile ilgili dünya zaman zaman bazı şeyleri söylüyor, uluslararası camia söylüyor. Peki İsrail'e karşı şu ana kadar ne söylediler? Onun için söylüyorum; üstünlerin hukuku mu yoksa hukukun üstünlüğü mü? Burada artık insanlık tercihini yapacaktır, uluslararası camia tercihini yapacaktır. Adaleti o zaman göreceğiz.''


Erdoğan, ''Tarihte birçok şeyler anlatırlardı, bize de söylerlerdi. Yüzyıllardır, 'anne, Türkler geliyor' diyen Batılı toplumlara biz bugün, 'evet, Türkler geliyor, sevgiyi büyütmek için, dayanışmayı yüceltmek için, kardeşliği pekiştirmek için, iş birliğini geliştirmek için Türkler geliyor' diyoruz'' şeklinde yanıtladı.



Sarkozy: Takas anlaşması olumlu



Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, İspanya'yı ziyareti sırasında yaptığı açıklamada, Fransa'nın Tahran'dan Türkiye ve Brezilya'nın katılımıyla imzalanan anlaşmanın tam metnini ayrıntılı olarak Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na (UAEK) sunmasını beklediğini ifade etti.


Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya olarak anlaşmayı inceleyeceklerini, İran dosyasını hiçbir önyargı taşımaksızın tartışmaya hazır olduklarını vurguladı.



İran'a yeni yaptırımlar yolda



ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Senato Dışişleri Komisyonu'nda yaptığı açıklamada, Rusya ve Çin  dahil olmak üzere, BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinin, "güçlü bir karar tasarısı" üzerinde anlaştıklarını belirtti.


Tasarının Konseyin daimi ve geçici tüm üyelerine bugün sunulacağını kaydeden Clinton, tasarının BM Güvenlik Konseyi'nde ise Salı günü resmen dağıtılacağını sözlerine ekledi.


ABD, İran için planlanan bu dördüncü yaptırım grubunun, öncekilere göre daha sert olmasını istiyordu. Tasarının içeriği ise henüz açıklanmadı.



BM Güvenlik Konseyi toplanıyor



BM Güvenlik Konseyinin İran'ın nükleer dosyasını görüşmek üzere bugün toplanacağı bildirildi.
Diplomatik kaynaklar, ABD'nin İran'a yönelik yeni yaptırımları öngören bir tasarı üzerinde anlaşma sağlandığını açıklamasının ardından Güvenlik Konseyinin saat 16:00'da (TSİ 23:00) toplanacağını belirttiler.



Brezilya, Türkiye ile '5+1 Grubu'na katılmak istiyor
 


Brezilya'nın Türkiye ile birlikte İran'ın nükleer dosyasıyla ilgili BM Güvenlik Konseyinin 5 daimi üyesi ile Almanya'dan oluşan 5+1 grubunun müzakerelerine katılmak istediği bildirildi.


AB-Latin Amerika ve Karayipler Zirvesi için Madrid'de bulunan Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın danışmanı Marco Aurelio Garcia, Brezilya'nın Türkiye ile birlikte İran'ın nükleer programı konusunda 5+1 grubunun yürüttüğü müzakerelere katılmayı arzu ettiğini açıkladı.


İran'ın uranyum takası konusunda müzakere eden Brezilya ve Türkiye'nin büyük güçlerin müzakerelerine katılabilmesinin "normal ve arzu edilir" olduğunu söyleyen Devlet Başkanı Lula'nın dışişlerinden sorumlu danışmanı Garcia, "Müzakerelerin en azından önemli bir bölümünün bu iki ülkeye açık olmasının normal olacağını düşünüyorum" diye konuştu.



İran Meclisi anlaşmayı destekledi



İran Meclisi, Viyana Grubuyla uranyum takasını öngören Türkiye, Brezilya ve İran'ın ortak formülüyle ilgili anlaşmayı destekledi.


Meclisin bugünkü oturumunda okunan, 234 milletvekilinin imzasını taşıyan bildiride üç ülke tarafından imzalanan ortak metnin desteklendiği ve bunun nihai uzlaşıya varılması için önemli bir adım olduğu belirtildi.


Bildiride, bu anlaşmayla iyi niyetin gösterildiği ifade edilirken, karşı taraftan (Batılı ülkeler) da, "hasmane davranışını düzelterek, mantıklı yaklaşım sergilemesi" beklentisi dile getirildi.