Kumar alışkanlığı olanlar kaybetse de kumar masasına geri döner ve bundan zevk alırlar.
Öyle ki Wall Street finans merkezinde bir yönetici, kumar için aile ve arkadaş çevresini 100 milyon dolar dolandırmıştı.
Peki nasıl oluyor da bu insanlar bu alışkanlıkları için parasını, işini, evini kaybetmeyi göze alıyor?
Öncelikle şunu belirtmek gerekir: İnsanlar sadece kazanma umuduyla kumar oynamaz. Psikolog Mark Griffiths kumarbazların bu alışkanlıklarının arkasında çok çeşitli motivasyonlar olduğunu söylüyor.
Para, eğlence, heyecan
5500 kumarbaz ile yapılan bir araştırmada en büyük motivasyonun "çok para kazanmak" olduğu görülmüştü. Ancak bunun hemen ardından "eğlence" ve "heyecan" faktörleri dile getiriliyordu.
Griffiths, "Kumarda kaybederken bile vücudunuz hala adrenalin ve endorfin hormonlarını üreterek" heyecan yaşamanızı sağladığını, insanların bir tür "parayla eğlence satın aldığını" söylüyor.
2009'da Stanford Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırmada, insanların yüzde 92'sinin "kaybetme eşiği" olduğunu ve bunun ötesine geçmeyeceği, ancak kumarda para kaybetmelerinin eğlenmeleri üzerinde fazla bir etkisi olmadığı görüldü.
Kumar oynayan kişiler ayrıca uzun vadede kazanmaktan çok kaybetme ihtimallerinin daha yüksek olduğunun farkındaydı, ama küçük kazançlarla tatmin olabiliyorlardı.
Kaybetmeleri ise en azından ilk anda, kazandıklarında duydukları olumlu hisleri daha da güçlendiriyordu.
Beklentinin düşmesi
İngiltere'de yapılan başka deneylerde de kumar oynayan kişinin kazanma beklentilerini düşük tutması halinde kazandıklarında tepkilerinin de daha fazla olduğu görüldü. Hem kendilerinin ifade ettiği hisler bakımından hem de beyin taramalarında durum böyleydi. Beyinde dopamin nörotransmiterleri ile ilişkili bölgede aktivite artışı söz konusuydu.
"Kişi bir süre kaybettiğinde beklentileri düşük olur; bu yüzden, daha sonra kazandıklarında mutluluk dereceleri artar" diyor Rutledge.
Elektronik oyun makinelerinin oyuncular üzerindeki etkisi konusunda çalışmaları olan Griffiths, kumar makinelerinin de insanları maniple eden yanları olduğunu, örneğin kırmızı gibi çekici renkler kullanıldığını, çıkardıkları seslerle oyuncuları daha fazla oynamaya teşvik ettiğini söylüyor.
Ödülü büyütmek
Patolojik kumarbazlar için önemli olan şeyin kazandıkları ödül ya da ne tür kumar olduğundan ziyade ödülün fazlalığıdır.
Ayrıca oyuncu kaybettikten sonra verilen ekstra kredi ya da kazanılacak ödülü büyütme yoluyla da oyuncunun daha uzun süre oynaması sağlanır.
Griffiths ayrıca İngiltere'deki oyun makinelerinden örnek veriyor: Bunlar başlangıçta atılan paradan daha fazla ödül vererek oyuncunun daha uzun süreli oynamasını teşvik edecek şekilde ayarlanmıştır. Bazı oyuncular bunu bildiğinden doğru zamanda o makinenin başında olacak şekilde ayarlama yapmaya çalışır.
Bütün bunlar kumarın aslında kazanmakla ilgili olmadığını gösteriyor. Bahisle ilgili kısmı daha çekici geliyor. Fakat hastalık derecesindeki kumar bu kadar basit açıklanamaz tabii. Bu bağımlılığın oluşma nedenleri çok çeşitli olabilir.
Sorunlu bir takıntı düzeyinde olmasa bile kumar hala eve boş ceplerle dönenleri eğlendiriyor anlaşılan. Bu durumda da paranın siyaha mı kırmızıya mı konmasının bir önemi kalmıyor.
