İngiliz basınında Brexit teklifi analizleri: Johnson'ın kaderi AB'nin elinde
İngiltere Başbakanı Boris Jonhson'ın Avrupa Birliği'ne sunduğu Brexit teklifi ve Brüksel'in bu öneriye yönelik tutumu İngiliz basınında geniş yer aldı
03 Ekim 2019 08:07
İngiltere Başbakanı Boris Jonhson'ın Avrupa Birliği'ne sunduğu Brexit teklifi ve Brüksel'in bu öneriye yönelik tutumu İngiliz basınında geniş yer aldı.
"Johnson'ın planı Brexit yanlılarını birleştirdi fakat Brüksel'de soğuk karşılandı" manşetini atan Financial Times (FT) gazetesi, teklifin AB'nin İrlanda adasına yönelik taleplerini karşılamaktan uzak olduğunu yazdı.
Gazeteye göre Johnson'ın önerdiği model, Kuzey İrlanda ile İrlanda arasındaki sınır üzerinde AB ortak pazarına yönelik kaçakçılık girişimlerine olanak sağlama riski taşıyor.
FT, sınırdaki gümrük kontrolleri için önerilen teknolojik çözümlerin ise henüz icat edilmediğini belirtti.
Teklife dair bir analiz yazan FT köşe yazarı Robert Shimley, bu teklifle Johnson'ın politik kaderini AB'nin ellerine teslim ettiğini savundu.
Gazetenin Brüksel'deki muhabirleri Sam Fleming ve Mehreen Khan ise Kuzey İrlanda'yı AB'nin gümrük birliğinden çıkarma planlarının AB'yi endişelendirdiğini yazdı:
"AB'nin gümrük birliğinden çıkmak adada bir sınır oluşmasını gerekecek ve bu adanın ekonomisiyle sınırın iki tarafındaki işbirliğini kalıcı olarak etkileyecek.
"Bir AB diplomatı Johnson'ın sonunda bir teklifle gelmiş olmasının önemli bir adım olduğunu fakat iki tarafın talepleri arasında hâlâ büyük bir mesafe bulunduğunu söyledi.
"Johnson önerisini anlatırken adada 'açık bir sınır' olacağını söylese de gerçek bundan çok farklı. Ürünlerini sınırdan kolayca geçiren şirketler şimdi masraflı gümrük formları ve sürpriz denetimlerle uğraşmak zorunda kalacak.
"Dahası Kuzey İrlanda'yı kısmen AB ortak pazarında tutmak için İrlanda adası ile Britanya adası arasına bir deniz sınırı çekilecek. Böylece Kuzey İrlanda kendisini iki sınırın arasında bulacak.
"Queens University Belfast'ta sınırlar üzerine çalışmalar yürüten Kay Hayward, sınırın açık olmaktan çok uzak olduğunu anlattı.
"İrlanda Cumhuriyeti ise Johnson'ın önerisini, İngiltere'nin 2017'de verdiği 'İrlanda'da hiçbir sınır kontrolü olmayacak' sözünün ihlali olarak görüyor.
"AB'nin Brexit baş müzakerecisi Michelle Barnier, planda yer alan Kuzey İrlanda'nın ortak pazarda kalma konusunda dört yılda bir oylama yapması konusunun ise Hayırlı Cuma Anlaşması'na aykırı olduğunu, anlaşmanın Kuzey İrlanda'daki siyasi dengelere bağlı olarak ihlal edilmesi riskine yol açacağını Brüksel'deki yetkililerle yaptığı özel görüşmelerde dile getirdi."
Michelle Barnier
Financial Times, Brexit Partisi lideri Nigel Farage'ın anlaşmayı "Kafanızı bir timsahın ağzına sokup başınıza iyi bir şey gelmesini ummaya" benzettiğini, İşçi Partisi lideri Jeremy Corbyn'in ise "Theresa May'in anlaşmasından daha kötü" diye nitelediğini aktardı.
Gazete başyazısında ise Johnson'ın kariyeri ve ülkesi için bir Brexit anlaşmasına ihtiyaç duyduğunu yazdı.
"Johnson çatışma değil taviz peşinde koşmalı" başlıklı makalede anlaşmanın Kuzey İrlanda'da bir gümrük sınırı yaratması nedeniyle İrlanda Cumhuriyeti ve AB tarafından kabul edilmesinin düşük ihtimal olduğu aktarıldı.
FT, İngiliz bakanlar İrlanda'daki sınırın 'görünmez' bir sınır olacağını söylese de adada barışı bozma riski taşıdığını aktardı ve ekledi:
"Backstop'a (ihtiyat maddesi) alternatifler yeterince incelenmedi. Bunlar arasında Kuzey İrlanda'yı AB ile gümrük birliğinde tutmak da var. Bu daha fazla taviz gerektirir: Theresa May hiçbir egemen ülkenin kendi sınırları içinde bir gümrük duvarı kabul edemeyeceğini söylemişti. Ama tıpkı Hayırlı Cuma Anlaşması gibi, böylesi bir adım Kuzey İrlanda'nın özel tarihi ve coğrafi koşullarını kabul etmek anlamına gelecektir."
"Başarısızlığı AB'ye yıkmak için"
i gazetesinin politika editörü yardımcısı Hugh Gye, AB liderlerinin Johnson'a planın bu şekilde işlemesinin mümkün olmadığını söylediğini yazdı.
Gazete, Avrupa Parlamentosu Brexit Koordinatörü Guy Verhofstadt'ın "Bu anlaşma, görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanırsa suçu AB'ye atmak için hazırlanmış" sözlerini aktardı.
Gye'a göre Avrupa Birliği'nin İrlanda Cumhuriyeti'nin onayını almadan bir Brexit anlaşmasını kabul etmesi mümkün değil.
Daily Telegraph gazetesi de bu nedenle manşetinde "Dublin'e anlaşmayı destekleme baskısı" ifadelerini kullandı.
İrlanda Başbakanı Leo Varadkar
Gazeteye göre İşçi Partisi içindeki muhalif vekiller, partilerinin aksine Johnson'un planını desteklemeyi düşünüyor.
Telegraph Politika Editörü Gordon Rayner bu nedenle AB ile İngiltere arasında bir anlaşmaya varılmasının önündeki tek engelin İrlanda Başbakanı Leo Varadkar olduğunu yazdı.
Gazetenin Avrupa Editörü Peter Foster, Bürksel'in teklife bakışına beş maddede inceledi:
İrlanda adasında tek bir pazarın olması: Brüksel bunu "doğru yönde atılmış adım olarak görüyor.
Britanya ile Kuzey İrlanda arasında gıda kontrolleri: AB'nin en olumlu yaklaştığı madde bu.
Kuzey İrlanda ile İrlanda arasında gümrük kontrolleri: AB bu öneriye teklife çok negatif yaklaşıyor. Birlik, İngiltere'nin talebi üzerine sınır ve gümrük kuralları konusunda eşi benzeri görülmemiş bir taviz vermek istemiyor. Bu konu anlaşmanın önünde bir engel.
KDV ayrılığı: Teklife göre geçiş döneminin ardından Birleşik Krallık ile AB'nin farklı KDV bölgelerinde olması öngörülüyor. Fakat AB, ortak pazarda kalacak Kuzey İrlanda'nın ayrı bir KDV bölgesi olmasını kabul etmiyor.
Statünün geleceğine Kuzey İrlanda'nın karar vermesi: Kuzey İrlanda'ya verilen özel statünün dört yılda bir Kuzey İrlanda Parlamentosu tarafından oylanmasının öngörülmesi AB'yi endişelendiriyor. Kuzey İrlanda'nın bu statüyü sürdürmemesi durumunda İrlanda'da sınırların kaçınılmaz olacağına ve bunun da çatışmalara yol açabileceğine dair korkular var.
Gazete başyazısında AB'nin bu öneriyi göz ardı etmeyerek Johnson ile müzakere etmesi gerektiğini, aksi takdirde bunun hem İngiltere'ye hem de AB'ye zarar vereceğini yazdı.
Gazetenin köşe yazarları da benzer bir tonda yazılar kaleme alırken Sherelle Jacobs, Johnson'ın AB ile "ölüme mahkum" müzakerelere oturmasının "müesses nizam karşıtı" imajına ters düşeceğini, bu yüzden bir anlaşma imzalamamasının kendisi için daha iyi olacağını yazdı.
Guardian: Ortak pazar korunamayabilir
Guardian gazetesi ise manşetinde Brüksel'de hakim olan duygunun ümitsizlik olduğunu aktardı.
Gazeteye Johnson'ın planında iki tarafın da adada hiçbir zaman sınır kontrolü uygulamamasına yönelik bir madde olduğunu ve AB'nin Brexit baş müzakerecisi Michelle Barnier'nin Kuzey İrlanda'nın ortak pazarda kalmayı tercih etmemesi durumunda AB'nin bu madde nedeniyle ortak pazarını koruyamayacağını düşündüğünü yazdı.
Guardian'a konuşan bir AB kaynağı "Maalesef Brexit bir kere daha ertelenecek" dedi.
Gazetenin İrlanda muhabiri Rory Carroll, Kuzey İrlanda'daki iş dünyası ve siyasi partilerin bu teklifi "sabotaj" ve "felaket" diye nitelediğini yazdı.
Guardian'ın başyazısında ise Johnson'ın fiziki bir sınır yerine ürünlerin teknolojik yöntemlerle takip edilmesi önerisinin kurallara uymak isteyenler tarafından uygulanmasında bir sakınca olmadığına fakat kurallara uyma derdi olmayan kaçakçıların önüne nasıl geçileceğinin açıklanmadığına dikkat çekti.
Gazete Johnson'ı İngiltere'nin ulusal çıkarlarını korumak yerine İngiltere'de beklenen erken seçim öncesi seçmenlerin düşüncelerini etkilemeye odaklandığını savunarak bu durumu eleştirdi.
Times gazetesi ise AB liderlerinin teklifi incelemeye başladığını ve Johnson'ın bunun sonucunu beklediğini aktardı. İngiliz hükümeti kaynaklarına göre bu hafta sonuna kadar müzakereler başlamazsa iki tarafın bir anlaşma üzerinde uzlaşması mümkün olmayacak.
Times, AB'nin bu teklif üzerinden teknik müzakerelere başlamaya istekli olmadığını yazdı.
Times başyazısında da teklifin bazı sorunları olduğunu fakat AB'nin taviz vererek bir anlaşmaya varması gerektiğini savundu.
