Kamuoyunda “infaz paketi” olarak bilinen, istisna sayılan bazı suçlar dışındaki tüm suçların infaz süresini yarıya indiren düzenlemenin iptali istemiyle açılan davayı reddeden Anayasa Mahkemesi’nin gerekçeli kararı belli oldu. Yüksek Mahkeme, 7’ye karşı 9 üyenin oyuyla aldığı kararda, infaz paketindeki düzenlemelerin af niteliğinde olmadığını, bu nedenle TBMM’de yeterli oyla kabul edilmiş sayılması gerektiğini, düzenlemenin iptal edilemeyeceğini belirtti.
Karşı oy kullanan üyeler ise düzenleme ile 6 yıl ceza alan birinin bile hiç cezaevine girmeden cezasını çekmiş sayıldığına işaret etti, anayasanın işlevsiz kılındığını vurguladı. Düzenleme şekil yönünden iptal edilseydi, serbest bırakılan binlerce kişinin yeniden cezaevine konulabilmesi için TBMM’nin yeni bir düzenleme yapması gerekecekti. Ancak AKP ve MHP’nin oyları tek başına yetmeyeceğinden, muhalefetin de katılımıyla yeni bir düzenleme yapılması zorunluluğu doğacaktı.
Anayasaya göre, af kanunlarının TBMM Genel Kurulu’nda beşte üç çoğunlukla kabul edilmesi gerekiyor. AKP ve MHP’nin vekil toplamı ise beşte üç çoğunluğu sağlamaya yetmiyor. Af niteliğinde olduğu öne sürülen infaz paketi bu nedenle salt çoğunlukla, AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla, 51’e karşı 279 oyla kabul edilerek yürürlüğe girdi. CHP’nin “anayasaya şekil yönünden aykırılık” iddiasıyla açtığı davayı karara bağlayan Anayasa Mahkemesi ise bu iddiayı reddetti.
Kıl payı geçti
Yüksek Mahkeme’nin bu kararına ilişkin gerekçesi tamamlandı. Resmi Gazete’de yayımlanan kararda, düzenlemelerin özel af sayılması için iki şartın birlikte gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edildi ve “Bunlardan birincisi, düzenlemenin sadece geçmişe yönelik olmasıdır. İkincisi ise cezayı ortadan kaldırmak, miktarını azaltmak veya türünü değiştirerek hafifletmek suretiyle cezanın kapsamına etki etmesidir” denildi.
Kararda, “Cezanın miktarında ve türünde herhangi bir değişikliğe neden olmayıp sadece çeşitli gerekçelerle cezanın infaz şeklini değiştiren düzenlemelerin özel af olarak nitelendirilmesi mümkün değildir” yorumu yapıldı.
Bir oy farkla
Bu karara, Anayasa Mahkemesi üyeleri Zühtü Arslan, Hasan Tahsin Gökcan, Engin Yıldırım, Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Emin Kuz, Yusuf Şevki Hakyemez katılmadı. 7 üye, karşı oy kullandı. Buna karşılık 9 üyenin oyuyla karar çıktı. Üyeler Serdar Özgüldür, Burhan Üstün, Muammer Topal, Rıdvan Güleç, Recai Akyel, Yıldız Seferinoğlu, Selahaddin Menteş, Basri Bağcı ve Kadri Özkaya kanunun iptal edilemeyeceği yönünde oy kullandı.
Emsal oluştu
Anayasa Mahkemesi’nin bu yorumuna göre, TBMM, infaz süreleri ile ne kadar oynarsa oynasın, bu düzenlemeler af niteliğinde sayılamayacak. Mahkeme, önümüzdeki yıllarda bu yorumundan vazgeçmezse, infaz kanunu ile ilgili değişiklikler, salt çoğunlukla kabul edilebilecek ve af kapsamında değerlendirilmeyecek.
“6 yıl” itirazı
Karara muhalif kalan üyeler, bu endişeyi karşı oy yazılarında belirtti. Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ve diğer muhalif üyeler, karşı oy yazılarında, af tanımını tartıştı. Arslan, “Af konusunda, cezaların infaz şeklinden ziyade onları hafifleten veya kaldıran bir yönü olup olmadığına bakılmalıdır. Kısacası düzenleme cezanın infaz şeklini değil, kendisini de etkiliyorsa bunun af niteliğinde sayılması gerekir” dedi.
Arslan ve diğer muhalif üyeler, “Bazı suçlar yönünden infaz süresinin kısaltılmasından ziyade hiç cezaevinde kalınmadan cezanın infazından bahsedilmesi gerekir. 6 yıl hapse mahkum edilen bir kişi, dava konusu kurallardan önce iki yılını cezaevinde geçirdikten sonra serbest bırakılacaktı. Ancak getirilen kuralla hiç cezaevine girmeden cezası infaz edilmiş sayılıyor” itirazında bulundu.
Muhalif üyeler, Anayasa Mahkemesi’nin 2001’de hiç cezaevine girmeden infazın yapılmış sayılmasının özel af niteliğinde olduğuna karar verdiğini de anımsattı. Bu kararın ve düzenlemenin af niteliğinde olmadığının kabulünün, anayasanın ilgili 87. maddesini işlevsiz ve anlamsız hale getirdiğini vurguladı.
