İklim değişimi, ozon tabakasına zarar

Cumhuriyet Bilim Teknik ekinde yer alan habere göre bilimciler iklim değişiminin ozon tabakasındaki yenilemeyi geciktirdiğini hatta belki de tamamen engellediğini saptadı.

Ozon tabakası dünyamızı, güneşten gelen zararlı UV ışınlarından korumakta. Ne var ki sera gazları yüzünden bu koruyucu tabaka iyice inceldi. Ve her ne kadar 1980’li yıllardan bu yana birçok ülkede ozon tabakasına zarar veren maddeler kullanılmasa da ozon tabakası o zamandan bu yana çok yavaş yenileniyor.

Baltimore Johns Hopkins Üniversitesi ve NASA Goddard Uzay Merkezi bilimciler şimdi iklim değişiminin ozon tabakası üzerindeki etkisini araştırdı. Bu amaçta etkiyi, kimyasal ve iklimsel etkileri görüntüleyen “Goddart Earth Gözlem Sistemi Kimyasal İklim Modeli” tasarladılar. Sonuçlar, atmosfer dinamiğindeki değişimlerin yeni ozon oluşumunu ve halihazırdaki ozon deliklerinin kapanmasını önlediğini göstermekte.

Özellikle tropikal bölgeler ve güney yarımküredeki bölgeler tehdit altında. Düşük ozon üretimi kalın bir bant şeklinde dünyayı sarmakta ve özellikle de Avustralya ve Brezilya üzerinde çok belirgin. Sıcaklık artışı devam ederse, bu bölgelerde aşırı derecede incelmiş olan ozon tabakası hiçbir zaman doğru dürüst kalınlaşamayacak. Ozon değerlerinin 1960’lı yıllardaki seviyeye çıkmaması halinde, gelişmenin insan sağlığı üzerindeki etkisi vahim olacak, diyor Scripps Oşinografi Enstitüsü ozon uzmanı Dan Lubin.

21.yy’da Avustralya, Yeni Zelanda, Şile ve Arjantin’de yaşayan açık tenli insanlarda deri kanseri riski yükselecek. Kutup bölgeleri ve kuzey yarımkürenin orta enlemlerindeki bölgelerde tehlike söz konusu değil. Hatta bu bölgelerde ozon tabakasının, sanılandan daha önce yenilenebileceği bekleniyor. Çünkü bu bölgelerde iklim değişimi stratosferin üst tabakalarındaki sıcaklığın hafif olarak düşmesine neden olmakta, bu da ozonun indirgenmesini yavaşlatıyor. Alttaki atmosfer tabakalarında ozonun azalması halinde bile ozon üretimi dengelenebilir diyor uzmanlar.