T24 - İngiltere’deki Newcastle Üniversitesi’nde genetik hastalık ihtimallerinden arındırılmış ‘tasarım bebek’ çağının öncüsü bir çalışmaya imza atıldı.
Çalışmada geliştirilen iki anneli ve bir babalı insan embriyonlarında, bazısı doğumdan birkaç saat sonra ölüme yol açabilen, tedavisi olmayan kas, beyin, kalp ve sindirim sistemi hastalıklarının oluşması engellendi.
Tüp bebek tekniği kullanılan çalışmada spermle yumurtadaki ebeveyn DNA’larını içeren çekirdek (nükleer DNA veya genler) çıkarıldı. Öte yandan bir donörün yumurtasıyla diğer donörün spermi döllendi, elde edilen embriyon birkaç saatlikken sperm ve yumurtanın nükleer DNA’sı ayıklanıp sağlıklı mitokondri bırakıldı. Sonra ebeveynin DNA’sı, çekirdeği alınmış sağlıklı mitokondriye aşılandı. Böylece ebeveynin genleriyle donörün mitokondrisinden oluşan embriyon oluştu.
‘Üç veli’ üretimi etik mi?
Laboratuvarda böyle ‘üç veli’ üretimi 80 embriyon elde edildi. Uzmanlar donörün yumurtasını dölleyen diğer donörün sperminin, elde edilen embriyonda DNA’sı olmadığı için, embriyonu ‘üç veli’li kabul etti. Embriyonlar, bu tür tekniklerle elde edilmiş embriyonların bir kadın rahmine yerleştirilmesini yasaklayan kısırlık tedavisi yasaları uyarınca sekiz gün sonra imha edildi.
Araştırmanın başkanı Prof. Doug Turnbull, “Yasalar izin verseydi bu yöntemle ilk bebekler üç yıl içinde doğabilirdi” diyor. Uzmanlar donör kadının sadece birkaç geninin geçtiği embriyonda ebeveyninse en az 23 bin geni bulunduğunu açıkladı.
Yönteme etik açıdan karşı çıkanlar, bunun insan kopyalama yönünde bir adım olduğu ve insan yaşamının kutsallığını yaraladığı kanısında. İki annenin DNA’sını taşımanın, yeni genetik yapının sonraki kuşaklara aktarımı şeklinde güvenlik riskleri taşıyabileceği de yapılan yorumlar arasında...
En gönülden destek...
Uzmanların, ailesinde kalıtsal hastalık olan kadınların da sağlıklı bebek dünyaya getirmesini sağlayacağını söylediği araştırmayı gönülden destekleyenler de var. 44 yaşındaki İngiliz Sharon Bernardi’nin altı çocuğu doğumdan birkaç saat sonra mitokondriyal bir hastalık nedeniyle ölmüş.
Üç de düşük yapan Bernardi’nin hayattaki tek çocuğu tekerlekli sandalyedeki oğlu 20 yaşındaki Edward. Bu mitokondriyal hastalığı annesinden miras alan Bernardi, çocuklarının ölümüne sebep olan teşhisiyse ancak beşinci doğumdan sonra alabilmiş. Bernardi “Benim için çok geç ama gelecek için buna karşı çıkan bilim insanları ve doktorlar varsa bu çok şaşırtıcı olur” diyor.
